ترجمه و تألیف: حمید وثیق زاده انصاری
منبع:راسخون
منبع:راسخون
ناسا یک سازمان تحقیقاتی است که نگرش و دانش ما در باره‌ی فضا را دگرگون ساخته است. سازمان ملی هوا نوردی و فضایی (ناسا) یک نهاد عمده در آمریکا محسوب می‌شود و عمدتاً به تحقیقات در باره‌ی علوم فضایی و هوا نوردی با استفاده از فناوری‌های پیش رفته می‌پردازد.
ناسا در تاریخ 29 جولای 1958 با حمایت دولت آمریکا تأسیس گردید. بخشی از قانونی که وظایف این سازمان را تعریف نموده است بدین شرح است: "اقدامی جهت انجام تحقیقات پیش رو در زمینه‌ی اکتشافات فضایی، کشف‌های علمی و هم چنین حوزه‌های هوا نوردی."
ایده‌ی ایجاد یک نهاد علمی و مجهز به فناوری‌های پیش رفته در نتیجه‌ی شرایط حاکم در دوران جنگ سرد مطرح گردید. بعد از جنگ جهانی دوم، آمریکا و شوروی به عنوان دو ابر قدرت در سطح دنیا ظهور نمودند و بر سر گسترش نفوذ خود در سرتاسر دنیا رقابتی را آغاز نمودند. نبرد جهت دست یابی به برتری عقلانی و سیاسی میان این دو ابر قدرت به وقوع روی دادهایی، به ویژه در عرصه‌ی نظامی و تحقیقات فضایی، منجر گردید. اکتشافات فضایی به یکی از عرصه‌های مهم رقابت تبدیل گردید و هر کدام از این دو کشور تلاش می‌کرد زرنگ‌تر از دیگری عمل نماید و در زمینه‌ی "جنگ فضایی" جای پای خود را محکم کند. آمریکا سیاست خود مبنی بر فعالیت گسترده در زمینه‌ی ستاره شناسی و علوم فضایی مربوطه را دنبال نمود تا بدین طریق برتری تکنولوژیکی خود را تحمیل نماید.
با این حال، این نهاد بومی که ناسا نام دارد به طور ناگهانی از دل این رقابت بیرون نیامد. در واقع، وقوع مجموعه‌ای از روی دادهای پشت سر هم نهایتاً منجر به شکل گیری این پروژه‌ی عظیم شد. هوا نوردی و فضا از موضوعات بسیار جالب در ابتدای قرن نوزدهم بودند. در تاریخ سوم مارس 1915 کمیته ملی مشاوره در زمینه‌ی هوا نوردی در آمریکا تشکیل شد و بعدها نام آن به شورای ملی مشاوره در زمینه‌ی هوا نوردی تغییر یافت. این دوره‌ی زمانی شاهد مجموعه‌ای از روی دادهای علمی از جمله پرتاب راکت‌های دارای سوخت مایع توسط دکتر گودارد در آمریکا، برنامه‌های پرتاب راکت در آلمان، تولید موشک‌های بالستیک در شوروی سابق و امثال این‌ها بود. در نهایت، در 4 اکتبر 1957 "عصر فضا" طلوع نمود، زیرا در این تاریخ شوروی اولین ماهواره‌ی فضایی ساخت دست انسان با نام اسپوتنیک را به فضاب پرتاب کرد. شوروی بلافاصله ماهواره‌ی اسپوتنیک 2 را نیز به فضا پرتاب کرد. این ماهواره حامل سگی به نام لایکا بود و این سگ اولین حیوانی بود که به فضا فرستاده می‌شد. کاوشگر 1 اولین ماهواره‌ی فضایی بود که آمریکا با موفقیت به فضا پرتاب نمود. این ماهواره "کمربند‌های ون آلن" را کشف نمود که در اطراف زمین قرار داشتند. به دنبال آن ماهواره‌های ونگارد 1 و کاوشگر 3 به فضا ارسال شدند. آمریکا با قدرت وارد عرصه تحقیقات فضایی شده بود و روسیه نیز تسلط این کشور را به چالش می‌کشید.
در پی همه‌ی این روی دادها، شورای ملی مشاوره در زمینه‌ی هوا نوردی نام خود را به سازمان ملی هوا نوردی و فضایی تغییر داد و در نتیجه ناسا در تاریخ اول اکتبر 1958 به عنوان نهادی برای انجام تحقیقات پیش رفته رسماً فعالیت خود را آغاز نمود. ناسا فعالیت‌های همه جانبه‌ی خود را با بهره گیری از 8000 کارمند و سه آزمایشگاه پیش رفته آغاز نمود. این سه آزمایشگاه عبارت بودند از آزمایشگاه هوا نوردی لانگلی، آزمایشگاه هوا نوردی ایمز، و آزمایشگاه جت پیش رانه‌ی لویس. امروزه، ناسا بیش از 10 مرکز در سرتاسر کشور امریکا دارد. در سال‌های ابتدایی فعالیت ناسا چند برنامه توسط این سازمان به اجرا در آمدند. ورنر فن براون پدر برنامه‌ی فضایی آمریکا محسوب می‌شود. وی تبعه‌ی آلمان بود اما بعدها شهروند آمریکا گردید. او با انجام تحقیقات چشم گیر در زمینه‌ی موتورهای جت و فناوری هوا نوردی کمک‌های فراوانی به برنامه‌ی فضایی آمریکا نمود.
در سال 1958 اولین تلاش‌ها در راستای آزمایش مهارت‌های انسان در زمینه‌ی بقا در فضا انجام گرفتند. اولین برنامه‌های ناسا به پرتاب فضا پیمای دارای سرنشین به فضا در سریع‌ترین زمان ممکن اختصاص یافتند. افسران آموزش دیده‌ی ارتش، نیروی دریایی و نیروی هوایی آمریکا متعاقباً با کار گروه فوق هم کاری نمودند تا اختراعات جدید را آزمایش نمایند. یک تیم ویژه نیز در قالب پروژه‌ی مرکوری مسئول بررسی محیط درون فضا پیما شد. این تلاش‌ها در تاریخ 5 می 1961 ثمر دادند. در این تاریخ، آلن شپارد به عنوان اولین آمریکایی کپسول فضایی "آزادی 7" را هدایت نمود. جان گلن نیز به عنوان اولین آمریکایی در تاریخ 5 می 1961 با موفقیت به دور مدار زمین چرخید.
به دنبال این امر، پروژه جمینای با هدف انجام آزمایشات بر روی ماه و پروژه آپولو با هدف کاوش دقیق ماه به اجرا گذاشته شدند. ناسا هم چنین یک تحقیق سرنوشت ساز در زمینه‌ی مطالعه‌ی قابلیت انطباق پذیری با فضا به انجام رسانید. در قالب این تحقیق، انسان اطلاعاتی در زمینه‌ی بی وزنی، راه‌های باز گشت ایمن به جو زمین، قرار دادن فضا پیما در فضا، و دیگر تکنیک‌های حیاتی به دست آورد. ادوارد وایت اولین فضا نورد آمریکایی بود که "پیاده روی فضایی" را تجربه نمود.
جان اف کندی، رئیس جمهور مصمم آمریکا، از مغزهای متفکر کشور خواست تا در راستای رسیدن به ماه از هیچ کوششی فرو گذار نکنند. مجموعه سفرهای آپولو به فضا از جمله مأموریت‌هایی بودند که در راستای محقق ساختن این رؤیا انجام گرفتند. در جریان این فرآیند، 3 فضانورد که سوار بر یکی از کپسول‌های آپولو بودند در اثر یک حادثه آتش گرفته و جان خود را از دست دادند. این کپسول آپولو به خاطر مشکلات فنی در تاریخ 27 ژانویه‌ی 1967 منفجر شد. در تاریخ 20 جولای 1969، نیل آرمسترانگ و ادوین آلدرین بر روی ماه فرود آمدند و به عنوان اولین انسان‌هایی که پای بر ماه گذاشتند نام‌شان در تاریخ بشری جاودانه شد. نیل آرمسترانگ هنگام گام نهادن بر روی سطح ماه این جمله‌ی مشهور را بر زبان آورد: "این گامی کوچک برای انسان و جهش عظیمی برای بشریت است." تلاش و کوشش و هزینه‌ای که توسط کار کنان ناسا صرف این دستاورد شد در سرتاسر دنیا مورد ستایش قرار گرفت. این دستاورد آغاز مرحله‌ای جدید در فرآیند تکامل بشری بود، یعنی آغاز "عصر فضا".
بعدها، 5 کاوش این چنینی دیگر بر روی ماه انجام گرفت و دانش ما درباره محیط ماه و راه بردهای بقا در فضا بیش از پیش مورد ستایش قرار گرفتند. سال 1972 سال دوستی و همکاری دو جانبه در زمینه‌ی فناوری فضایی بود، زیرا در این سال رهبران آمریکا و شوروی در راستای انجام پروژه‌های فضایی مشترک با هم هم کاری نمودند. مرحله بعدی سفر انسان به فضا در سال 1981 آغاز گردید. این سفرها با استفاده از فضا پیماهای STS ـ که به سیستم حمل و نقل فضایی نیز مشهورند ـ انجام گرفتند. سالی راید اولین زن آمریکایی بود که در تاریخ 18 ژوئیه‌ی 1983 سوار بر فضا پیمای STS-7 به فضا رفت.
سفرهای اکتشافاتی فضایی ناسا همیشه تجارب خوشایندی نبوده‌اند. در یک حادثه‌ی غم‌انگیز در تاریخ 28 ژانویه‌ی 1986، مخزن سوخت مایع فضا پیمای "چلنجر" منفجر گردید و همه‌ی 7 سرنشین فضا پیما جان خود را از دست دادند. در تاریخ 1 فوریه‌ی 2003 نیز در روی دادی مشابه فضا پیمای "کلمبیا" هنگام ورود مجدد به جو زمین منفجر گردید و سرنشینان آن کشته شدند. نکته‌ی امید بخش در میان این اتفاقات غم بار این بود که ناسا توانست در تلاش پایان ناپذیر خود جهت دست یابی به پیش رفت تکنولوژیکی دستاوردهای فراوانی را به همراه داشته باشد. ماهواره‌های مختلف مخابراتی و هوا شناسی که در فضا می‌چرخند، جدیدترین تجهیزات فوق سریع مورد استفاده در هوا پیماها و جت‌ها، یا فناوری اسکرام جت که قادر است ده برابر سریع‌تر از سرعت صوت حرکت کند همگی نشان دهنده‌ی نبوغ و فدا کاری در فرهنگ کاری ناسا می‌باشند.
ناسا هم چنان در زمینه‌ی علم و تکنولوژی از جایگاه برجسته‌ای برخوردار است و بدون شک سرمایه‌ی بزرگی برای آینده‌ی نو آوری‌های بشری به شمار می‌رود.
ایده‌ی ایجاد یک نهاد علمی و مجهز به فناوری‌های پیش رفته در نتیجه‌ی شرایط حاکم در دوران جنگ سرد مطرح گردید. بعد از جنگ جهانی دوم، آمریکا و شوروی به عنوان دو ابر قدرت در سطح دنیا ظهور نمودند و بر سر گسترش نفوذ خود در سرتاسر دنیا رقابتی را آغاز نمودند. نبرد جهت دست یابی به برتری عقلانی و سیاسی میان این دو ابر قدرت به وقوع روی دادهایی، به ویژه در عرصه‌ی نظامی و تحقیقات فضایی، منجر گردید. اکتشافات فضایی به یکی از عرصه‌های مهم رقابت تبدیل گردید و هر کدام از این دو کشور تلاش می‌کرد زرنگ‌تر از دیگری عمل نماید و در زمینه‌ی "جنگ فضایی" جای پای خود را محکم کند. آمریکا سیاست خود مبنی بر فعالیت گسترده در زمینه‌ی ستاره شناسی و علوم فضایی مربوطه را دنبال نمود تا بدین طریق برتری تکنولوژیکی خود را تحمیل نماید.
با این حال، این نهاد بومی که ناسا نام دارد به طور ناگهانی از دل این رقابت بیرون نیامد. در واقع، وقوع مجموعه‌ای از روی دادهای پشت سر هم نهایتاً منجر به شکل گیری این پروژه‌ی عظیم شد. هوا نوردی و فضا از موضوعات بسیار جالب در ابتدای قرن نوزدهم بودند. در تاریخ سوم مارس 1915 کمیته ملی مشاوره در زمینه‌ی هوا نوردی در آمریکا تشکیل شد و بعدها نام آن به شورای ملی مشاوره در زمینه‌ی هوا نوردی تغییر یافت. این دوره‌ی زمانی شاهد مجموعه‌ای از روی دادهای علمی از جمله پرتاب راکت‌های دارای سوخت مایع توسط دکتر گودارد در آمریکا، برنامه‌های پرتاب راکت در آلمان، تولید موشک‌های بالستیک در شوروی سابق و امثال این‌ها بود. در نهایت، در 4 اکتبر 1957 "عصر فضا" طلوع نمود، زیرا در این تاریخ شوروی اولین ماهواره‌ی فضایی ساخت دست انسان با نام اسپوتنیک را به فضاب پرتاب کرد. شوروی بلافاصله ماهواره‌ی اسپوتنیک 2 را نیز به فضا پرتاب کرد. این ماهواره حامل سگی به نام لایکا بود و این سگ اولین حیوانی بود که به فضا فرستاده می‌شد. کاوشگر 1 اولین ماهواره‌ی فضایی بود که آمریکا با موفقیت به فضا پرتاب نمود. این ماهواره "کمربند‌های ون آلن" را کشف نمود که در اطراف زمین قرار داشتند. به دنبال آن ماهواره‌های ونگارد 1 و کاوشگر 3 به فضا ارسال شدند. آمریکا با قدرت وارد عرصه تحقیقات فضایی شده بود و روسیه نیز تسلط این کشور را به چالش می‌کشید.
در پی همه‌ی این روی دادها، شورای ملی مشاوره در زمینه‌ی هوا نوردی نام خود را به سازمان ملی هوا نوردی و فضایی تغییر داد و در نتیجه ناسا در تاریخ اول اکتبر 1958 به عنوان نهادی برای انجام تحقیقات پیش رفته رسماً فعالیت خود را آغاز نمود. ناسا فعالیت‌های همه جانبه‌ی خود را با بهره گیری از 8000 کارمند و سه آزمایشگاه پیش رفته آغاز نمود. این سه آزمایشگاه عبارت بودند از آزمایشگاه هوا نوردی لانگلی، آزمایشگاه هوا نوردی ایمز، و آزمایشگاه جت پیش رانه‌ی لویس. امروزه، ناسا بیش از 10 مرکز در سرتاسر کشور امریکا دارد. در سال‌های ابتدایی فعالیت ناسا چند برنامه توسط این سازمان به اجرا در آمدند. ورنر فن براون پدر برنامه‌ی فضایی آمریکا محسوب می‌شود. وی تبعه‌ی آلمان بود اما بعدها شهروند آمریکا گردید. او با انجام تحقیقات چشم گیر در زمینه‌ی موتورهای جت و فناوری هوا نوردی کمک‌های فراوانی به برنامه‌ی فضایی آمریکا نمود.
در سال 1958 اولین تلاش‌ها در راستای آزمایش مهارت‌های انسان در زمینه‌ی بقا در فضا انجام گرفتند. اولین برنامه‌های ناسا به پرتاب فضا پیمای دارای سرنشین به فضا در سریع‌ترین زمان ممکن اختصاص یافتند. افسران آموزش دیده‌ی ارتش، نیروی دریایی و نیروی هوایی آمریکا متعاقباً با کار گروه فوق هم کاری نمودند تا اختراعات جدید را آزمایش نمایند. یک تیم ویژه نیز در قالب پروژه‌ی مرکوری مسئول بررسی محیط درون فضا پیما شد. این تلاش‌ها در تاریخ 5 می 1961 ثمر دادند. در این تاریخ، آلن شپارد به عنوان اولین آمریکایی کپسول فضایی "آزادی 7" را هدایت نمود. جان گلن نیز به عنوان اولین آمریکایی در تاریخ 5 می 1961 با موفقیت به دور مدار زمین چرخید.
به دنبال این امر، پروژه جمینای با هدف انجام آزمایشات بر روی ماه و پروژه آپولو با هدف کاوش دقیق ماه به اجرا گذاشته شدند. ناسا هم چنین یک تحقیق سرنوشت ساز در زمینه‌ی مطالعه‌ی قابلیت انطباق پذیری با فضا به انجام رسانید. در قالب این تحقیق، انسان اطلاعاتی در زمینه‌ی بی وزنی، راه‌های باز گشت ایمن به جو زمین، قرار دادن فضا پیما در فضا، و دیگر تکنیک‌های حیاتی به دست آورد. ادوارد وایت اولین فضا نورد آمریکایی بود که "پیاده روی فضایی" را تجربه نمود.
جان اف کندی، رئیس جمهور مصمم آمریکا، از مغزهای متفکر کشور خواست تا در راستای رسیدن به ماه از هیچ کوششی فرو گذار نکنند. مجموعه سفرهای آپولو به فضا از جمله مأموریت‌هایی بودند که در راستای محقق ساختن این رؤیا انجام گرفتند. در جریان این فرآیند، 3 فضانورد که سوار بر یکی از کپسول‌های آپولو بودند در اثر یک حادثه آتش گرفته و جان خود را از دست دادند. این کپسول آپولو به خاطر مشکلات فنی در تاریخ 27 ژانویه‌ی 1967 منفجر شد. در تاریخ 20 جولای 1969، نیل آرمسترانگ و ادوین آلدرین بر روی ماه فرود آمدند و به عنوان اولین انسان‌هایی که پای بر ماه گذاشتند نام‌شان در تاریخ بشری جاودانه شد. نیل آرمسترانگ هنگام گام نهادن بر روی سطح ماه این جمله‌ی مشهور را بر زبان آورد: "این گامی کوچک برای انسان و جهش عظیمی برای بشریت است." تلاش و کوشش و هزینه‌ای که توسط کار کنان ناسا صرف این دستاورد شد در سرتاسر دنیا مورد ستایش قرار گرفت. این دستاورد آغاز مرحله‌ای جدید در فرآیند تکامل بشری بود، یعنی آغاز "عصر فضا".
بعدها، 5 کاوش این چنینی دیگر بر روی ماه انجام گرفت و دانش ما درباره محیط ماه و راه بردهای بقا در فضا بیش از پیش مورد ستایش قرار گرفتند. سال 1972 سال دوستی و همکاری دو جانبه در زمینه‌ی فناوری فضایی بود، زیرا در این سال رهبران آمریکا و شوروی در راستای انجام پروژه‌های فضایی مشترک با هم هم کاری نمودند. مرحله بعدی سفر انسان به فضا در سال 1981 آغاز گردید. این سفرها با استفاده از فضا پیماهای STS ـ که به سیستم حمل و نقل فضایی نیز مشهورند ـ انجام گرفتند. سالی راید اولین زن آمریکایی بود که در تاریخ 18 ژوئیه‌ی 1983 سوار بر فضا پیمای STS-7 به فضا رفت.
سفرهای اکتشافاتی فضایی ناسا همیشه تجارب خوشایندی نبوده‌اند. در یک حادثه‌ی غم‌انگیز در تاریخ 28 ژانویه‌ی 1986، مخزن سوخت مایع فضا پیمای "چلنجر" منفجر گردید و همه‌ی 7 سرنشین فضا پیما جان خود را از دست دادند. در تاریخ 1 فوریه‌ی 2003 نیز در روی دادی مشابه فضا پیمای "کلمبیا" هنگام ورود مجدد به جو زمین منفجر گردید و سرنشینان آن کشته شدند. نکته‌ی امید بخش در میان این اتفاقات غم بار این بود که ناسا توانست در تلاش پایان ناپذیر خود جهت دست یابی به پیش رفت تکنولوژیکی دستاوردهای فراوانی را به همراه داشته باشد. ماهواره‌های مختلف مخابراتی و هوا شناسی که در فضا می‌چرخند، جدیدترین تجهیزات فوق سریع مورد استفاده در هوا پیماها و جت‌ها، یا فناوری اسکرام جت که قادر است ده برابر سریع‌تر از سرعت صوت حرکت کند همگی نشان دهنده‌ی نبوغ و فدا کاری در فرهنگ کاری ناسا می‌باشند.
ناسا هم چنان در زمینه‌ی علم و تکنولوژی از جایگاه برجسته‌ای برخوردار است و بدون شک سرمایه‌ی بزرگی برای آینده‌ی نو آوری‌های بشری به شمار می‌رود.
/ج
