نویسنده: زهرا پورغلام (1)

7-3- هویت جنسیتی (2)

در یک طبقه بندی می توان تعاریف مربوط به هویت جنسیتی را به دو دسته ذات گرایان و معتقدان به شکل گیری اجتماعی هویت تقسیم کرد. ذات گرایان معتقدند: جهت گیری جنسی هر کس هسته اصلی هستی اوست و گرایش های جنسی مختلفی در طول تاریخ و در فرهنگ های گوناگون وجود داشته است. برخی نظیر بوهان هویت جنسی را با جنسیت و گرایش جنسی یعنی اینکه احساسات عاطفی شخص معطوف به کدام جنس است، همسان می پندارند(بوهان1996).
در برابر آنها معتقدان به شکل گیری اجتماعی، گرایش های جنسی گوناگون را به همان گونه که ما آنها را درک می کنیم، رهاورد درک تاریخی و فرهنگی ویژه ای به شمار می آورند و آنها را همه شمول و بعد تغییرناپذیر تجربه انسانی نمی دانند (جت، 1998).
شیولی و دی چکو مدل جامعی در ارتباط با هویت جنسی طرح کرده اند که آن را شامل چهار جزء اصلی می دانند؛ 1- جنس از لحاظ فیزیکی؛ 2- هویت جنسیتی؛ 3- نقش جنسی اجتماعی؛ 4- گرایش جنسی.
جنس زیست شناختی، غالباً مشخص است و پس از آنکه نوزاد به دنیا می آید معمولاً پزشک به پدر و مادر تبریک می گوید که صاحب پسر سالم یا چه دختر زیبایی شدیه اید.
هویت جنسیتی، معمولاً بر مبنای اعتقاد فرد به زن بودن و یا مرد بودن خودش متکی است. هرچند که ممکن است با جنس زیست شناختی او تناسب نداشته باشد. نقش جنسی اجتماعی، در درجه اول، نقش جنسیتی شخص است و به ویژگی هایی که از لحاظ اجتماعی به زنانگی و مردانگی نسبت داده می شود بازمی گردد.
آخرین جزء یعنی گرایش جنسی را کینسی و همکاران از لحاظ تاریخی، مدلی دو قطبی دانسته اند که از ناهمجنس خواه آغاز می شود و به دو جنس خواه می رسد و به همجنس خواه پایان می یابد(جت، 1998).
از نظر مایکل کمیل، هویت برابر است با همان هویت جنسی. وی می گوید: هویت مجموعه ای از ذهنیات، تجربیات و سلایقی است که ما را شکل می دهند. هویت تصوری است که ما از خودمان و روابطمان با جهان بیرون داریم. گرچه ممکن است که این تصور از خودمان با تصور دیگران از ما کاملاً تفاوت داشته باشد. اما اینکه ما چه تصوری از خودمان داشته باشیم. بستگی به تصور ما از جنسیت خودمان دارد. به عبارت دیگر هویت ما را هویت جنسیتی ما تشکیل می دهد (مایکل کمیل، 1997).
گونه ای درک از احساسات جنسی خود که بر اساس نظریه فمنیستی فرهنگ بیش از بیولوژی هویت جنسی را تعیین می کند. برای نمونه این هویت صرفاً تصویری عمومی از اهداف و مقاصد جنسی را که با شخصیت انسان یکی شده بازنمایی می کند(rcoward,1982). آن فرگوسن شرحی روشن از معانی گوناگون این اصطلاح ارائه می دهد. به نظر او هویت های ما در گروی دو شرط قرار دارد: نخست به شخصی که هویت جنسی اش شکل آگاهانه اتخاذ نکرده نمی توان گفت دارای هویت جنسی است برای نمونه اتخاذ هویت لزبینی، دوم آن هویت جنسی در فرهنگی که شخص در آن زندگی می کند مفهوم پیدا می کند. برای نمونه هیچ کس نمی تواند هویت سیاه داشته باشد، مگر آنکه هویت سیاه در فرهنگ تعریف شده باشد(ferguson,1982).

8-یافته های پژوهش

جدول شماره 1 در ارتباط با نحوه تهیه پوشاک که یکی از معرفه های سبک مصرف افراد می باشد تهیه شده است. همان طور که ملاحظه می کنید توجه به قیمت کالا برای 73،2 درصد کل افراد مورد بررسی مهم، 25،3 درصد تا حدی مهم و 1،4 درصد نیز بی اهمیت تلقی کرده اند. از لحاظ توجه به قیمت کالا بین دو گروه مادران و دختران تفاوت عمده ای مشاهده نمی شود. مد روز بودن پوشاک گویه بعدی می باشد. 3،4 درصد آن را مهم، 43،5 درصد تا حدی مهم و 26،1 درصد نیز بی اهمیت عنوان کرده اند که با توجه به درصدهای مادران و دختران نشان می دهد تفاوت هایی بین این دو وجود دارد، بدین معنی که دختران اهمیت بیشتری به مد بودن لباس می دهند و این تفاوت به لحاظ آماری تفاوت معناداری می باشد.
جدول شماره1- توزیع فراوانی نظرات پاسخگویان پیرامون سبک مصرف

گویه ها	نسل ها	خیلی مهم	مهم	تا حدی مهم	کم اهمیت	بی اهمیت	سطح معناداری	t
قیمت پوشاک	دختران	9/32	1/41	3/24	7/0	7/0	-	39 0.
	مادران	7/46	2/25	5/26	7/0	7/0
	کل	5/39	7/3 3	4/25	7/0	7/0
مدبودن پوشاک	دختران	4/11	7/25	7/40	4/16	7/5	0.041	409 2.
	مادران	1/8	6/15	3/46	6/12	8/17
	کل	8/9	7/20	5/43	5/14	6/11
شیک و زیبا بودن پوشاک	دختران	5/5	1/37	4/6	0	4/1	0.000	289 5.
	مادران	9/28	37	26/5	7/0	7/6
	کل	42/4	37	3/16	4/0	4
تک بودن	دختران	6/28	3/19	7/30	1/12	3/9	0.000	273 5.
	مادران	1/8	3/13	8/33	5/21	7/23
	کل	5/18	3/16	2/32	7/16	3/16
بادوام و کیفیت خوب داشتن	دختران	7/55	9/32	7/10	0	7/0	0	864 0.
	مادران	2/62	9/28	8 8/	0	0
	کل	7/58	2/31	9/8	0	4/0

از نظر زیبایی و شیک بودن لباس 79،3 درصد کل افراد مورد بررسی آن را مهم، 16،3 درصد تا حدی مهم و 4،3 درصد نیز آن را بی اهمیت تلقی کرده اند. تفاوت های در بین درصدهای مادران و دختران مشاهده می شود؛ بدین معنی که دختران به زیبایی لباس بیشتر از مادران اهمیت می دهند و این تفاوت نیز به لحاظ آماری تفاوت معناداری در سطح اطمینان 99 درصد می باشد. در مورد تک بودن پوشاک نیز وضعیت به همین صورت 34،8 درصد کل افراد آن را مهم، 32،2درصد تا حدی مهم و 33 درصد بی اهمیت تلقی کرده اند. تفاوت های درصدهای هر یک از گروه مادران و دختران نیز مشاهده می شود؛ بدین معنی که دختران به تک بودن لباس بیش از مادران اهمیت می دهند.(47،9 درصد در مقابل 21،3 درصد) این تفاوت نیز به لحاظ آماری تفاوت معناداری می باشد. آخرین گویه با دوام بودن و کیفیت خوب داشتن اشاره دارد و از مجموع افراد مورد بررسی 89،3 درصد آن را مهم، 9،8 درصد تا حدی مهم و 0،4 درصد نیز بی اهمیت تلقی نموده اند. تفاوت عمده ای میان درصدهای دو گروه مادران و دختران مشاهده نمی شود، بدین معنی که هم مادران و هم دختران با دوام و کیفیت خوب داشتن لباس را مهم تلقی نموده اند.
جدول شماره2-توزیع فراوانی پاسخگویان پیرامون سبک مصرف شخصی

گویه ها	نسل ها	خیلی مهم	مهم	تا حدی مهم	کم اهمیت	بی اهمیت	سطح معناداری	کای اسکوئر
استفاده از ادکلن و اسپره های ضد عرق	دختران	4/35	6/29	6/32	8/2	7/0	029/0	080/7
	مادران	18	2/25	5/37	2/15	6/4
	کل	7/26	4/27	35	9	6/2
استحمام هر روزه	دختران	3/44	6/38	3/14	1/2	7/0	009/0	458/9
	مادران	4/30	3/36	5/26	9/5	7/0
	کل	7/33	3/34	3/20	4	7/0
آراستگی و داشتن آرایش	دختران	3/25	1/27	6/21	1/18	3/6	001/0	164/8
	مادران	2/9	5/14	7/28	2/25	4/22
	کل	2/17	8/20	1/25	5/21	3/14
هماهنگی رنگ و مدل لباسها با همدیگر و با کیف و کفش	دختران	1/22	9/57	6/13	4/6	7/0	056/0	36/5
	مادران	5/23	8/47	9/14	11	7/0
	کل	8/22	9/52	25/14	7/8	7/0
مطابق مد روز لباس پوشیدن	دختران	4/10	2/28	7/43	5/9	2/9	000/0	028/6
	مادران	5/8	7/14	6/39	20/1	4/17
	کل	4/9	5/21	6/41	8/14	3/13
رفتن به آرایشگاه حداقل هر ماه یک بار	دختران	9/17	25	6/13	6/33	10	--	706/2
	مادران	7/2	7/20	1/8	43	4/7
	کل	2/19	8/22	8/8	4/38	7/8

جدول شماره3- توزیع فراوانی نظرات پاسخگویان پیرامون چگونگی گذران اوقات فراغت

گویه ها	نسل ها	کاملاً موافقم	موافقم	تا اندازه ای موافق	مخالفم	کاملاً مخالفم	سطح معناداری	t
زن باید اوقات فراغت خود را با خانواده و در کنار آنان سپری کند	دختران	4/9	36	18	7/31	5	002/0	584/2-
	مادران	7/26	3/36	7/9	4/24	2/2
	کل	9/17	1/36	9/13	1/28	6/3
گذران اوقات فراغت در جمع دوستان بهترین شیوه مورد علاقه گذران اوقات فراغت برای زنان است	دختران	1/2	25	3/24	1/42	4/6	018/0	320/1-
	مادران	11	9/27	7/14	4/40	9/5
	کل	5/6	4/26	6/19	3/41	2/6
فعالیتهای هنری مثل خیاطی و گلسازی و ... برای اوقات فراغت زنان مناسب ترین فعالیت است	دختران	5	3/19	7/20	9/37	1/17	000/0	89/4-
	مادران	4/18	6/34	7/14	1/30	2/2
	کل	9/11	8/26	8/17	1/34	8/9
زنان باید خود برای اوقات فراغت خود تصمیم بگیرند	دختران	3/59	25	4/6	1/7	1/2	-	228/0
	مادران	6/45	39	7/3	1/8	7/3
	کل	5/52	9/31	1/5	6/7	9/2

درصدهای مربوطه به گویه نشان می دهد که 54،2 درصد از کل پاسخگویان معتقدند؛ زن باید اوقات فراغت خود را با خانواده و در کنار آنان سپری کند، 13،9 درصد با این گویه تا اندازه ای موافق و 31،9 درصد نیز مخالف هستند. اگر درصدها را در بین مادران و دختران مورد مقایسه قرار دهیم ملاحظه می شود که مادران موافقت بیشتری ابراز نموده اند و برعکس دختران مخالفت بیشتری را با این گویه اعلام نموده اند. این تفاوت نگرش با توجه به نتیجه آزمون آماری انجام شده تفاوتی معنادار می باشد. در مورد گویه دوم که گذران اوقات فراغت در جمع دوستان را به بهترین شیوه مورد علاقه زنان می داند نیز می توان گفت: 47،5 درصد پاسخگویان با این عقیده مخالف و 19،6 درصد تا حدی موافق و 33 درصد نیز موافق می باشند. در صورت مقایسه درصدها بین مادران و دختران معلوم می شود که دختران مخالفت بیشتر و مادران موافقت بیشتری را با این گویه داشته اند. همچنین این تفاوت به لحاظ آماری بر طبق آمار انجام گرفته تفاوتی معنادار می باشد. فعالیت های هنری مثل: خیاطی، گلسازی و ... برای اوقات فراغت زنان مناسب ترین فعالیت است. گویه بعدی مورد سنجش می باشد که نتایج بدست آمده نشان می دهد که در مجموع 38،4 درصد موافق، 17،8 درصد تا اندازه ای موافق و 43،8 درصد نیز مخالف می باشند. اگر درصدها را بین مادران و دختران مقایسه کنیم معلوم می شود که مادران بیشتر از دختران با این گویه موافق و برعکس دختران بیشتر با این گویه مخالف می باشند تفاوت بین درصدهای مربوط به دو گروه مادران و دختران، بر اساس آمار محاسبه شده به لحاظ آماری تفاوت معناداری می باشد و این تفاوت با 99 درصد قابل اطمینان و دارای تفاوتی معنادار می باشد. آخرین گویه اشاره دارد که زنان خود باید برای اوقات فراغت شان تصمیم بگیرند. درصدها نشان می دهد که اکثر افراد مورد بررسی 84،4 درصد موافق و 5،1 درصد تا حدی موافق و 10،5 درصد نیز مخالف می باشند. با توجه و مقایسه بین درصدهای مربوط به هر یک از دو گروه مادران و دختران مشاهده می شود که تفاوت چندانی میان درصدهای این دو گروه وجود ندارد و هم دختران بیشتر با این گزینه موافق می باشند.
جدول شماره 4-توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس نحوه گذران اوقات فراغت

	نسلها	همیشه	گاهی	بندرت	کای اسکوئر
ورزش	مادران	2/14	4/28	5/57	052/0
ورزش	دختران	9/17	3/39	9/42	052/0
سرزدن به مراکز خرید جهت دیدن اجناس جدید	مادران	6/41	1/38	3/40	73/0
سرزدن به مراکز خرید جهت دیدن اجناس جدید	دختران	9/17	40	1/42	73/0
تماشای تلویزیون	مادران	5/51	1/35	4/13	246/0
تماشای تلویزیون	دختران	4/61	1/27	4/11	246/0
رفتن به مهمانی	مادران	5/19	7/61	8/18	021/0
رفتن به مهمانی	دختران	9/27	1/52	30	021/0
مطالعه کردن	مادران	8/33	6/28	6/37	000
مطالعه کردن	دختران	3/54	9/32	9/12	000
انجام کارهای هنری و دستی	مادران	8/12	1/27	2/60	56/0
انجام کارهای هنری و دستی	دختران	7/10	9/22	4/66	56/0
رفتن به سینما و تئاتر	مادران	3	7/15	3/81	000
رفتن به سینما و تئاتر	دختران	3/14	1/27	6/48	000
دیدن دوستان	مادران	9/43	8/44	3/31	044/0
دیدن دوستان	دختران	6/33	1/47	3/19	044/0

جدول فوق به بررسی تفاوت میان مادران و دختران در زمینه چگونگی گذران اوقات فراغت می پردازد، همان طور که ملاحظه می شود تفاوت معناداری بین مادران و دختران در ارتباط با میزان انجام برخی از فعالیت ها وجود دارد بدین صورت که مادران بیشتر از دختران در اوقات فراغت خود به مهمانی می روند و دختران در مطالعه کردن، رفتن به سینما، تئاتر و دیدن دوستان بر مادران پیشی دارند، در مورد سایر گزینه ها با وجود تفاوت هایی میان درصدهای مربوط به هر یک به لحاظ آماری با توجه به آمار انجام گرفته تفاوت معناداری بین دو گروه وجود ندارد.
جدول شماره 5- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس محل گذران اوقات فراغت

مکان	نسل	فراوانی	درصد
خانه	دختران	95	9/67
خانه	مادران	108	4/79
خارج از خانه	دختران	41	1/27
خارج از خانه	مادران	24	6/17
بی جواب	دختران	4	9/2
بی جواب	مادران	3	9/2
کل		276	100

جدول فوق از مجموع جواب های داده شده به این سؤال که افراد اوقات فراغت خود را در کجا سپری می کنند، به دست آمده است همان طور که ملاحظه می کنید در مجموع بیشتر افراد اوقات فراغت خود را در خانه سپری می گذرانند این نسبت در میان مادران و دختران متفاوت می باشد. در یک نگاه کلی می توان گفت: که دختران بیشتر از مادران جهت گذران اوقات فراغت خود به خارج از خانه می روند و اکثر مادران ماندن در خانه را ترجیح می دهند.
جدول شماره6- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس جمع های گذران اوقات فراغت

جمعها	نسل	فراوانی	درصد
خانواده	دختران	92	7/65
خانواده	مادران	107	7/78
دوستان و آشنایان	دختران	38	4/26
دوستان و آشنایان	مادران	22	4/15
بی جواب	دختران	10	1/7
بی جواب	مادران	7	1/5

همان طور که ملاحظه می کنید اکثر افراد مورد بررسی اوقات فراغت خود را با خانواده می گذرانند، تعدادی نیز جمع های دوستان و آشنایان را ترجیح می دهند در مقایسه بین مادران و دختران این گونه برداشت می شود که دختران بیشتر از مادران اوقات فراغت خود را با دوستان و آشنایان سپری می کنند.
جدول شماره 7- چند درصد از وقت خود را در بیرون از خانه سپری می کنید؟

میانگین زمان	دختران	مادران
میانگین زمان	56،1	35،9

جدول بالا به مقایسه میانگین زمانی را که مادران و دختران خارج از خانه سپری می کنند، می پردازد همان طور که مشاهده می شود تفاوت قابل ملاحظه ای بین دو گروه مشاهده می شود و دختران به طور محسوسی زمان بیشتری را در مقایسه با مادران بیرون از خانه می گدرانند.
جدول شماره 8- توزیع پاسخگویان بر حسب عضویت در گروه های اجتماعی

گروهها	نسل ها	دارد	ندارد
باشگاه ورزشی	دختران	20.7	79.3
باشگاه ورزشی	مادران	15.6	84.4
انجمن های هنری-ادبی	دختران	10.7	89.3
انجمن های هنری-ادبی	مادران	1.5	98.5
جلسات مذهبی	دختران	42.1	57.9
جلسات مذهبی	مادران	59.3	40.7
انجمن های محلی	دختران	18.6	8.4
انجمن های محلی	مادران	4.4	95.6
انجمن های دانشجویی	دختران	18.6	81.4
انجمن های دانشجویی	مادران	0	100
انجمن های خیریه	دختران	12.9	87.1
انجمن های خیریه	مادران	20	80
جمع	271

چنانچه در جدول مشاهده می شود عضویت زنان در اکثر گروه های فوق درصد بسیار پائینی را به خود اختصاص داده است و اکثریت آنان در گروه های نام برده شده مشارکت ندارند و این درصدها هم در بین دختران پائین می باشد آنچه ملاحظه می شود آن است که مشارکت زنان در جلسات مذهبی، باشگاه های ورزشی و انجمن های خیریه بیش از سایر گروه ها است و در بین مادران و دختران بعد از جلسات مذهبی حضور دختران در باشگاه های ورزشی و حضور مادران در انجمن های خیریه بیش از سایر گروهها می باشد.
جدول شماره9-چند درصد از زمان را در روز باید به انجام این کارها اختصاص دهید؟

کارهای خانه	مادران	دختران
مراقبت از فرزندان	69	3/61
انجام کارهای خانه	82/44	99/60
همدلی و مشارکت فکری با همسر	23/54	8/62
تامین نیازهای همسر	2/52	3/57
ارتباط با خویشاوندان	7/38	1/42
انجام امور مورد علاقه خود	7/48	4/42
معاشرت با دوستان	16/30	14/32
گفتگوی تلفنی	8/20	22

همان طور که ملاحظه می شود اختلافاتی میان میانگین زمانی که باید صرف هر یک از امور فوق شود بین مادران و دختران وجود دارد؛ بدین صورت که دختران زمان بیشتری را برای انجام کارهای خانه، مشارکت فکری با همسر، معاشرت با دوستان، تامین نیازهای همسر، گفتگوی تلفنی، ارتباط با خویشاوندان برآورد کرده اند و در مقابل مادران زمان بیشتری را برای مراقبت از فرزندان تخمین زده اند.
جدول شماره 10-توزیع فراوانی مادران بر حسب سبک زندگی آنان

سبک زندگی خانوادگی	فراوانی	درصد
کاملاً سنتی	12	8،8
سنتی	33	24،2
بینابینی	79	58،1
مدرن	7	5،1
کاملا مدرن	5	3،7
جمع	136	100

سبک زندگی خانوادگی که یکی از متغیرهای اثرگذار بر متغیر وابسته در این تحقیق می باشد از تلفیق چندین گویه که برای سنجش این متغیر به کار رفته بود به دست آمده است و داده های جدول فوق نشان می دهد که بیش از نیمی از مادران با تلفیقی از هر دو سبک زندگی مدرن و سنتی زندگی می کنند؛ بدین معنی که این گروه 58،1 درصد مادران شامل این گزینه هستند و 33 درصد مادران نیز در زندگی خانوادگی خود بیشتر از الگوهای زندگی سنتی پیروی می کنند و مادرانی که با الگوهای مدرن زندگی خانوادگی خود را می گذرانند 8،8 درصد را شامل می شوند.
جدول شماره11-توزیع فراوانی دختران بر حسب سبک زندگی آنان

سبک زندگی خانوادگی	فراوانی	درصد
کاملاً سنتی	5	3،5
سنتی	7	5
بینابینی	89	56،4
مدرن	25	17،8
کاملاً مدرن	7	5
جمع	140	100

داده های جدول فوق نشان می دهد بیش از نیمی از دختران از هر دو الگوی زندگی مدرن و سنتی پیروی می کنند؛ بدین معنی که در این گروه 56،4 درصد دختران قرار دارند و 22،8 درصد دختران نیز در زندگی خانوادگی خود بیشتر الگوهای زندگی سنتی را مدنظر دارند و 8،5 درصد دختران به لحاظ سبک زندگی خانوادگی دارای سبک مدرنی می باشند.
در یک مقایسه اجمالی بین مادران و دختران می توان گفت: با وجود اینکه در هر دو گروه درصد افرادی که با هر دو سبک زندگی می کنند قابل توجه می باشند، اما درصد گرایش مادران به سبک زندگی سنتی بیشتر و درصد گرایش دختران کمتر می باشد.
جدول شماره 12-توزیع فراوانی مادران بر حسب نگرش آنان به هویت جنسیتی شان

نگرش به هویت جنسیتی	فراوانی	درصد
کاملاً مدرن	6	4،4
مدرن	14	10،3
بینابینی	53	38،2
سنتی	49	36
کاملاً سنتی	15	11
جمع	136	100

نگرش به هویت جنسیتی که در واقع متغیر اصلی پژوهش می باشد از تلفیق گویه های طراحی شده در این ارتباط به دست آمده جدول فوق اشاره به توزیع فراوانی مادران بر حسب نگرششان به هویت جنسیت خود می باشد. بیشترین درصد(38،2) گروه مادران به لحاظ نگرشی دارای نگرشی بینابین سنت و مدرن به هویت جنسیتی خود هستند. 36 درصد مادران و 11 درصد مادران به ترتیب نگرشی سنتی و کاملاً سنتی به هویت جنسیتی دارند. 14،7 درصد مادران نیز در مجموع هویت جنسیتی خود را با نگاهی سنتی و کاملاً سنتی تعریف می کنند.
جدول شماره 13-توزیع فراوانی دختران بر حسب نگرش آنان به هویت جنسیتی شان

نگرش به هویت جنسیتی	فراوانی	درصد
کاملاً مدرن	8	4،2
مدرن	32	23،8
بینابینی	71	50،7
سنتی	24	19،5
کاملاً سنتی	5	3
جمع	140	100

جدول فوق اشاره به توزیع فراوانی دختران بر حسب نگرششان به هویت جنسیت خود اشاره دارد. بیش از نیمی (50،7درصد) گروه دختران نگرشی بینابین سنت و مدرن به هویت جنسیتی خود هستند. 19،5 درصد و 3 درصد دختران به ترتیب نگرشی سنتی و کاملاً سنتی به هویت جنسیتی دارند. 23،8 درصد نیز دارای نگرشی مدرن به هویت جنسیتی خود هستند و فقط 3 درصد نگرشی کاملاً مدرن به هویت جنسیتی می باشند. نگرش به سبک زندگی مدرن بیشتر است.

9- آزمون فرضییات

1- بین نگرش مادران به هویت جنسیتی خود و سبک زندگی خانوادگی آنان رابطه وجود دارد.
***1
همان طور که در جدول فوق مشاهده می کنید همبستگی بسیار بالا و معناداری میان دو متغیر سبک زندگی و نگرش به هویت جنسیتی وجود دارد؛ بدین معنی می توان گفت: تغییر در سبک زندگی خانوادگی مادران منجر به تغییر نگرش آنان به هویت جنسیتی شان می شود. این رابطه رابطه ای همسو است؛ بدین معنی افرادی که سبک زندگی سنتی دارند نگرششان به هویت جنسیتی خود نیز سنتی تر است و برعکس. این همبستگی با 99 درصد اطمینان همبستگی معناداری است.
2- بین نگرش دختران به هویت جنسیتی خود و سبک زندگی خانوادگی آنان رابطه وجود دارد.
***2
نتیجه ضریب همبستگی پیرسون نشان می دهد که بین دو متغیر مورد نظر همبستگی معناداری وجود دارد؛ بدین معنی که در سطح 95 درصد اطمینان تغییر در سبک زندگی خانوادگی بر روی نگرش به هویت جنسیتی دختران در همان جهت تاثیرگذار است و کسانی که با سبک مدرن در خانواده زندگی می کنند دارای نگرشی مدرن به هویت جنسیتی خویش نیز می باشند و برعکس.

10- نتیجه گیری

در ارتباط با نحوه تهیه پوشاک- که یکی از معرفه های سبک مصرف افراد می باشد- نمی توان گفت از لحاظ توجه به قیمت کالا بین دو گروه مادران و دختران تفاوت عمده ای مشاهده نمی شود. مد روز بودن پوشاک با توجه به درصدها تفاوت هایی بین این دو وجود دارد؛ بدین معنی که دختران اهمیت بیشتری به مد بودن لباس می دهند و این تفاوت به لحاظ آماری تفاوت معناداری می باشد. از نظر زیبایی و شیک بودن لباس تفاوت هایی در بین درصدهای مادران و دختران مشاهده می شود؛ بدین معنی که دختران به زیبایی لباس بیشتر از مادران اهمیت می دهند و این تفاوت نیز به لحاظ آماری تفاوت معناداری در سطح اطمینان 99 درصد می باشد. در مورد تک بودن پوشاک نیز وضعیت به همین صورت است. درصدهای هر یک از گروه مادران و دختران نیز مشاهده می شود؛ بدین معنی که دختران به تک بودن لباس بیش از مادران اهمیت می دهند. این تفاوت نیز به لحاظ آماری تفاوت معناداری می باشد درباره بادوام بودن و کیفیت خوب داشتن تفاوت عمده ای میان درصدهای دو گروه مادران و دختران مشاهده نمی شود؛ بدین معنی که هم مادران و هم دختران با دوام و کیفیت خوب داشتن لباس را مهم تلقی نموده اند.
تفاوت معناداری بین مادران و دختران در ارتباط نحوه گذران اوقات فراغت وجود دارد؛ بدین صورت که در مادران بیشتر از دختران در اوقات فراغت خود به مهمانی می روند و دختران در مطالعه کردن، رفتن به سینما، تئاتر و دیدن دوستان بر مادران پیشی دارند. در مورد سایر گزینه ها با وجود تفاوت هایی میان درصدهای مربوط به هر یک به لحاظ آماری با توجه به آمار انجام گرفته تفاوت معناداری بین دو گروه وجود ندارد.
در مورد محل گذران اوقات فراغت در مجموع بیشتر افراد اوقات فراغت خود را در خانه می گذرانند این نسبت در میان مادران و دختران متفاوت می باشد در یک نگاه کلی می توان گفت: دختران بیشتر از مادران جهت گذران اوقات فراغت خود به خارج از خانه می روند و اکثر مادران ماندن در خانه را ترجیح می دهند.
نتایج به دست آمده نشان می دهد که بیش از نیمی از مادران با تلفیقی از هر دو سبک زندگی مدرن و سنتی زندگی می کنند؛ بدین معنی که این گروه 58،1 درصد مادران شامل این گزینه هستند و 33 درصد مادران نیز در زندگی خانوادگی خود بیشتر از الگوهای زندگی سنتی پیروی می کنند و مادرانی که با الگوهای مدرن زندگی خانوادگی خود را می گذرانند 8،8 درصد را شامل می شوند.
بیش از نیمی از دختران از هر دو الگوی زندگی مدرن و سنتی پیروی می کنند؛ بدین معنی که در این گروه 56.4 درصد دختران قرار دارند و 22.8 درصد دختران نیز در زندگی خانوادگی خود بیشتر الگوهای سنتی زندگی را مدنظر دارند و 8.5 درصد دختران به لحاظ سبک زندگی خانوادگی دارای سبک مدرنی می باشند.
در یک مقایسه اجمالی بین مادران و دختران می توان گفت: با وجود اینکه در هر دو گروه درصد افرادی که با هر دو سبک زندگی می کنند، قابل توجه می باشند، اما درصد گرایش مادران به سبک زندگی سنتی بیشتر و درصد گرایش دختران به سبک زندگی مدرن بیشتر است.
نگرش به هویت جنسیتی که در واقع متغیر اصلی این پژوهش می باشد از تلفیق گویه های طراحی شده در این ارتباط به دست آمده، مادران بر حسب نگرششان به هویت جنسی خود بیشترین درصد(38.2) می باشد. گروه مادران به لحاظ نگرشی دارای نگرش بینابین سنت و مدرن به هویت جنسیتی خود هستند. 36 درصد مادران و 11 درصد مادران به ترتیب نگرشی سنتی و کاملاً سنتی به هویت جنسیتی دارند. 14.7 درصد مادران نیز در مجموع هویت جنسیتی خود را با نگاهی سنتی و کاملاً سنتی تعریف می کنند.
همبستگی بسیار بالا و معناداری میان دو متغیر سبک زندگی و نگرش به هویت جنسیتی وجود دارد؛ بدین معنی که می توان گفت: تغییر در سبک زندگی خانوادگی مادران منجر به تغییر نگرش آنان به هویت جنسیتی شان می شود این رابطه رابطه ای همسو است بدین معنی که افرادی که سبک زندگی سنتی دارند نگرششان به هویت جنسیتی خود نیز سنتی تر است و برعکس. این همبستگی با 99 درصد اطمینان همبستگی معناداری است.
با 95 درصد اطمینان می توان گفت: تغییر در سبک زندگی خانوادگی بر روی نگرش به هویت جنسیتی دختران در همان جهت تاثیرگذار است و کسانی که با سبک مدرن در خانواده زندگی می کنند دارای نگرشی مدرن به هویت جنسیتی خویش نیز می باشند و همین طور برعکس.

پی نوشت ها :

1. فارغ التحصیل مقطع کارشناسی ارشد رشته جامعه شناسی
2. Gender identity

فهرست منابع تحقیق:
الف) منابع فارسی
1-آلپورت، طرح پرسشنامه و نگرش ها، ترجمه محمدتقی منشی طوسی، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، 1371.
2- آزاد ارمکی، تقی، جامعه شناسی نسلی در ایران، تهران: پژهشکده علوم انسانی اجتماعی، 1383.
3- اعزازی، شهلا، مساله زنان ایرانی، هویت خانوادگی در برابر هویت فردی، زنان، شماره 69.
4- بوردیو، پی یر، نظریه کنش دلایل عملی و انتخاب عقلانی، ترجمه مرتضی مردیها، تهران: نقش و نگار، جلد اول، 1380
5- جنکینز، ریچارد، هویت اجتماعی، ترجمه تورج یاراحمدی، تهران: نشر و پژوهش شیرازه، 1381.
6- راورد راد، اعظم، تغییرات نقش زن در جامعه و تلویزیون، پژوهش زنان، دوره 1، شماره 1، 1381.
7- رفعت جاه، عوامل موثر بر بازتعریف هویت اجتماعی زنان، پایان نامه دکتری، دانشگاه تهران، 1383.
8- گیدنز، آنتونی، جهان رهاشده، ترجمه علی اصغر سعیدی و یوسف حاجی عبدالوهاب، تهران: انتشارت علم و ادب، 1379.
9- گیدنز، آنتونی، تجدد و تشخص، ترجمه ناصر موفقیان، تهران: نشر نی، 1380.
10- عبداللهیان، حمید، تغییرات فرهنگی و شکاف نسل ها در ایران، گسست نسلی، 1382.
11- هام، مگی و سارا گمبل، فرهنگ نظریه های فمنیستی، ترجمه فیروزه مهاجر و دیگران، تهران: نشر توسعه، 1382.
ب) منابع انگلیسی
1- Nanda, serena, Richard warms, cultural anthropology, united states of America, wardsworth publishing company, 1999
2- Bohan, j, s, psychology and sexual orientation: coming to terms. New York, Rutledge ,1996.
3- jett, ken , A brief history of sexual identity , www. Umkc/sites/ hsm/gendid/sexident.htm, 1998 .
4- Kimmel Michael, masculinity as homophobia, in toward a new gender, eds, mary gergen and sara divis, 1997.
5- Eisensten, Zillah, Capitalist patriarchy and the case for social feminism. CA: Mayfield publishing company. 1979
6- Smith. Dorothy. And etal feminism and methodology. Sandra harding ed. London: Harvard university press. 1981
7- Collins, Patricia, black feminist thought, knowledge. Consciousness and politics of empowerment, Washington. DC: Georgetown university press. 1990
8- brown R. social identity , in A dam and Jessica Kupper (eds) the social science encyclopedia. London.R.K, 1985.
9- Giddens A. Modernity and self - identity: self and society in the late modern Age, Cambridge : polity press, 1991.?
10- Howard, Judith A. Social psychology of identities, annual review of sociology vol.24, 2000.
11- Woodward kath. questioning identity : gender, class , nation , London : Rutledge in association with the open university, 2000
12- Nobel, Trevo, social theory and social change, New York: pal gave, 2000.
13- Bengtson, Veml and Jenifer, Attitudes similarity in three- generation families, American sociological review, Vol.51 (685-698), 1986.
14- Nancy a. naples, Feminism and method, New York, Published in great Britain by Rutledge, 2003.
منبع مقاله :
زیر نظر: سیدرضا صالحی امیری؛ به اهتمام: ابراهیم حاجیانی؛ (1386)، الگوهای سبک زندگی ایرانیان، تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک، چاپ دوم