«ریح» در بیان قرآنی کنایه از «قدرت حاصل از وحدت»

پرسش :

«ریح» در آیه 64 سوره «انفال» به چه معناست؟

پاسخ :
«ریح» در اصل به معنى «باد» است و بطور کنایه در «قدرت و قوّت و غلبه» به کار مى رود، و شاید این معنى از آنجا به وجود آمده که وزیدن باد به پرچم قوم و ملّتى، کنایه از قوّت و قدرت و غلبه آنها است؛ بنابراین مفهوم آیه 64 سوره «انفال» که می فرماید: «وَلاتَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ ریحُکُمْ» چنین مى شود که اگر اختلاف کنید قدرت و قوّت و عظمت شما از بین خواهد رفت. یا از این نظر که وزش بادهاى موافق سبب سرعت گرفتن کشتیها و رفتن به سوى مقصد بوده. نویسنده «التّحقیق» مى گوید: در میان روح و ریح، رابطه اى است، روح به معنى جریان روحانى ماوراء مادّه است، و ریح به معنى جریان در مادّه است.

در پاره اى از موارد، «ریح» به معنى رائحه و بوى خوش است، مانند: «إنّى لاََجِدُ رِیحَ یُوسُفَ لَولا اَنْ تُفَنِّدُونِ».(1) بنابراین، ممکن است، معنى جمله این باشد که عزت و شوکت افراد و اقوام با نفوذ رائحه آنها در جهان پخش مى شود، ولى اگر اختلاف کنند، نفوذ خود را در جهان از دست خواهند داد.

پی نوشت:
(1). سوره یوسف، آیه 94.

منبع: اخلاق در قرآن‏، آیت الله العظمى ناصر مکارم شیرازى، مدرسه الامام على بن ابى طالب(ع)، قم، چاپ اول، 1377 ه. ش‏، ج 1، ص 57.