منابع و ادله های فقهی اثبات حرمت سلاح های کشتار جمعی
پرسش :
فقها از چه منابع و ادلههایی برای اثبات حرمت سلاحهای کشتار جمعی استفاده میکنند؟ آیا ادله قرآنی برای این حرمت وجود دارد؟
پاسخ :
فقیهان شیعه در صدور فتوا و حکم، به قرآن، سنت، اتفاق فقیهان و عقل تمسک میکنند و تا حکمی مطابق یکی از اسناد نباشد، از اعتبار برخوردار نیست. به نظر میرسد در مسئله مورد بحث یعنی تولید، انباشت و کاربست سلاحهای غیرمتعارف، همه این اسناد، دلالت بر منع و حرمت دارند.
برای مثال از قرآن میتوان به آیاتی تمسک کرد که از افساد و ظلم در زمین و از تجاوز به غیر ظالم و عبور از مرز عدالت به طور مطلق منع میکند یا در سوره بقره صریحاً میفرماید: «وَقَاتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَکُمْ وَلَا تَعْتَدُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ». مطابق این آیه، هرچند جهاد با کسانی که ضد مسلمانان مشغول کارزار هستند مشروع است، اما مسلمانان از تجاوز و تعدی هر چند به بهانه جهاد نهی شدهاند و صریحاً مطرح شده که خداوند تجاوزکاران را هر کسی که باشد ضد هر گروه که باشد و به هر بهانه که صورت گیرد دوست ندارد.
حال آیا میتوان تصور کرد که اسلام دست مسلمانان را برای تولید و کاربست سلاحهایی که موجب فساد و ستم میشود باز گذارد؟ قطعاً جواب این پرسش منفی است! مطابق نص صریح در آیات قرآن کریم در سوره بقره سعی برای فساد در زمین و به نابودی کشاندن زراعتها و چارپایان مورد نهی شدید، قرار گرفته است.
همچنین قرآن کریم در سوره مائده آیه ۸ نیز به عنوان دستوری فرا زمان و فرا مکان از هر نوع ستم، مسلمانان را نهی و آنها را با دستوری الزامی به اقامه قسط و عدل دعوت مینماید. و هرگز نباید تصور کرد که مدلول این آیات، تنها نهی از کاربرد این سلاحها است و تولید و انباشت آنها، از گستره دلالت آیات مورد اشاره خارج است؛ زیرا هرگاه کار بست این سلاحها ممنوع باشد تولید و انباشت آنها با توجه به التزام به عدم استفاده از آنها، هیچ بازدارندگی و نفعی ندارد، قهراً مصداق روشن هدر دادن سرمایه مسلمانان است که خود مصداقی روشن از فساد است.
بنابراین سرمایهای که باید در مسیر آبادانی زمین و تکامل انسانها به کار رود، هرگاه در مسیر دیگری مصرف شود، مصداق «تبذیر» است که مورد نهی شدید قرآن قرار گرفته و میفرماید: حق خویشاوند، مستمند و مانده در راه را بپرداز و تبذیر مکان؛ چرا که تبذیر کنندگان برادران شیاطین هستند و شیطان در برابر پروردگارش ناسپاس بود. ضمناً کشوری که به تولید و انباشت این سلاحها دست میزند، همیشه ممکن است، فرد یا جریان سفیهی آن را در اختیار گیرد و از آن بهره برد و هیچ تضمینی بر عدم استفاده برای همیشه وجود ندارد. بنابراین، به اقتضای آیات مورد اشاره و غیر آنها تولید و انباشت این سلاحها هم ممنوع است.
منبع: شبکه اجتهاد
پاسخ از حجت الاسلام ابوالقاسم علیدوست، رئیس انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه قم:
فقیهان شیعه در صدور فتوا و حکم، به قرآن، سنت، اتفاق فقیهان و عقل تمسک میکنند و تا حکمی مطابق یکی از اسناد نباشد، از اعتبار برخوردار نیست. به نظر میرسد در مسئله مورد بحث یعنی تولید، انباشت و کاربست سلاحهای غیرمتعارف، همه این اسناد، دلالت بر منع و حرمت دارند.
برای مثال از قرآن میتوان به آیاتی تمسک کرد که از افساد و ظلم در زمین و از تجاوز به غیر ظالم و عبور از مرز عدالت به طور مطلق منع میکند یا در سوره بقره صریحاً میفرماید: «وَقَاتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَکُمْ وَلَا تَعْتَدُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ». مطابق این آیه، هرچند جهاد با کسانی که ضد مسلمانان مشغول کارزار هستند مشروع است، اما مسلمانان از تجاوز و تعدی هر چند به بهانه جهاد نهی شدهاند و صریحاً مطرح شده که خداوند تجاوزکاران را هر کسی که باشد ضد هر گروه که باشد و به هر بهانه که صورت گیرد دوست ندارد.
حال آیا میتوان تصور کرد که اسلام دست مسلمانان را برای تولید و کاربست سلاحهایی که موجب فساد و ستم میشود باز گذارد؟ قطعاً جواب این پرسش منفی است! مطابق نص صریح در آیات قرآن کریم در سوره بقره سعی برای فساد در زمین و به نابودی کشاندن زراعتها و چارپایان مورد نهی شدید، قرار گرفته است.
همچنین قرآن کریم در سوره مائده آیه ۸ نیز به عنوان دستوری فرا زمان و فرا مکان از هر نوع ستم، مسلمانان را نهی و آنها را با دستوری الزامی به اقامه قسط و عدل دعوت مینماید. و هرگز نباید تصور کرد که مدلول این آیات، تنها نهی از کاربرد این سلاحها است و تولید و انباشت آنها، از گستره دلالت آیات مورد اشاره خارج است؛ زیرا هرگاه کار بست این سلاحها ممنوع باشد تولید و انباشت آنها با توجه به التزام به عدم استفاده از آنها، هیچ بازدارندگی و نفعی ندارد، قهراً مصداق روشن هدر دادن سرمایه مسلمانان است که خود مصداقی روشن از فساد است.
بنابراین سرمایهای که باید در مسیر آبادانی زمین و تکامل انسانها به کار رود، هرگاه در مسیر دیگری مصرف شود، مصداق «تبذیر» است که مورد نهی شدید قرآن قرار گرفته و میفرماید: حق خویشاوند، مستمند و مانده در راه را بپرداز و تبذیر مکان؛ چرا که تبذیر کنندگان برادران شیاطین هستند و شیطان در برابر پروردگارش ناسپاس بود. ضمناً کشوری که به تولید و انباشت این سلاحها دست میزند، همیشه ممکن است، فرد یا جریان سفیهی آن را در اختیار گیرد و از آن بهره برد و هیچ تضمینی بر عدم استفاده برای همیشه وجود ندارد. بنابراین، به اقتضای آیات مورد اشاره و غیر آنها تولید و انباشت این سلاحها هم ممنوع است.
منبع: شبکه اجتهاد