نقش والدین در پیشگیری از خودکشی نوجوانان (بخش دوم)

علایم هشداردهنده ى خودکشى در نوجوانان افسرده :

– سابقه ى سوء استفاده ى جنسى نیز نوجوانان را در خطر خودکشى قرار مى دهد، مورد تجاوز واقع شدن به ویـژه در میان دختران مى تواند منجر به اقدام براى خودکشى شود.
– نوجوانانى که رفتارهاى ضداجتماعى دارند – به ویژه آنهایى که سابقه ى فرار از مدرسـه یـا منـزل دارنـد – در خطر بالاى خودکشى هستند، مخصوصاً دخترانى که از خانه فرار کرده اند بیشتر اقدام به خودکشى مى کنند.
– مرگ یا از دست دادن نزدیکان در ماه هاى اخیر، همچنین خودکشى اخیر یکى از دوستان از عوامـل محـرک خودکشى در نوجوانان است.
– نوجوانانى که در روابط عاشقانه ى خود شکست خورده اند ممکـن اسـت سـریعاً احـساس ناکـامى و اقـدام بـه خودکشى کنند.
– نوجوانانى که از سوى خانواده ى خود براى احراز موفقیت تحت فـشارند و احـساس مـى کننـد کـه بایـد جـزء بهترین ها و کامل باشند تا بتوانند والدین خود را خشنود کنند، بنابراین وقتى بـه موفقیـت دل خـواه نمـى رسـند (مثلاً در دانشگاه قبول نمى شوند) احساس شکست و ناکامى مى کنند و در خطر اقدام به خودکشى هستند.
– نوجوانانى که احساس مى کنند والدین شان آنها را درک نمى کنند، به آنها احترام نمى گذارند و آنهایى کـه از وضعیت خانوادگى و محدودیت ها ناراضى هستند و احساس مـى کننـد قـادر بـه تغییـر دادن ایـن موقعیـت هـا نیستند احتمال خودکشى شان بیشتر است.
 

نقش والدین در خانواده برای پیشگیری از خودکشی در نوجوانان

آنچه والدین می توانند براى پیشگیرى از خودکشى نوجوانان انجام دهند این است که :
– والدین همدردى و نگرانى خود را به نوجوان در معرض خطر نشان دهند .
– نباید بـه نوجـوان به دلیل خودکشى به عنوان «نوجوان بد» نگاه کرد، بلکه باید به عنوان افرادى که به کمک و مداخله ى بزرگترهـا نیاز دارند، نگاه کرد.
– والدین باید همیشه هر حرف نوجوانشان را در زمینه ى مرگ و خودکشى جدى بگیرنـد. بـه شـوخى گـرفتن افکار و اعمال خودکشى یا دست انداختن نوجوانان نه تنها کمک کننده نیـست، بلکـه بـرعکس باعـث تنهـا شـدن بیشتر نوجوان و ناامیدى او مى شود.
– والدین باید با نوجوانان شان حرف بزنند و از آنها مستقیماً در مورد افکار خودکشى و تمایل به مردن پرسـش کنند، چون نوجوانانى که به خودکشى فکر مى کنند از این فکرشان به شدت شرمنده هستند و معمولاً افکارشـان را در زمینه ى خودکشى بروز نمى دهند، ولى تلویحاً اشاراتى مى کنند. در این مواقع والدین باید درِ صـحبت را بـا نوجوانان شان باز کنند، نترسند و از آنها بپرسند: «آیا تا به حال به فکر آسیب رساندن به خود افتادى؟» «آیا هنوز در فکر آسیب رساندن به خود هستى؟» اکثر نوجوانان منتظر فرصتى هستند تا با کسى در این مورد صحبت کنند و معمولاً از این که بتوانند در مـورد ناراحتى هاى شان حرف بزنند احساس بهترى پیدا مى کنند. هر چند صحبت کـردن در مـورد احـساسات و افکـار خودکشى ترسناک است، ولى به والدین اجازه مى دهد با نوجوان خـود ارتبـاط برقـرار کننـد، احـساس تنهـایى و شرمندگى نوجوان را کاهش دهند و به نوجوان کمک هاى لازم را ارائه دهند.
– در این مورد مهم است که والدین نصیحت نکنند، بلکه باید خوب به حرف هاى نوجـوان گـوش دهنـد و بـا او همدلى نشان دهند، استرس و ناراحتى اش را تأیید کنند، راهى پیدا کنند که نوجوان بتواند با استرس و نـاراحتى خود مواجه شود و او را تشویق کنند که از کمک هاى دیگران به ویژه دوستان برخوردار شود و با فعالیت هاى دیگر مثل ورزش کردن از شدت استرس خود بکاهد.
– از آنجایى که در حقیقت اقدام به خودکشى نوعى نشانه ى طلـب اسـتمداد اسـت، صـرف نـشان دادن یک واکنش توأم با همدلى ممکن است احتمال یک اقدام واقعى فـورى را کـاهش دهـد، و صـحبت کـردن درباره ى مشکل به نوجوان کمک مى کند تا به راه حل هاى دیگرى به جز خودکشى توجه کند.
– برخى از والدین از روى ترس سکوت مى کنند. نمى خواهند به روى خودشان بیاورند، اما سکوت آنهـا اوضـاع را بدتر مى کند و ممکن است اشتباهاً به حساب بى تفاوتى آنها گذاشته شود، پس بهتـر اسـت بـا نوجـوان خـود صحبت کنند و به او بگویند که نگران حال وى هستند . مهر و محبت بى قید و شرط خـود را اظهـار کننـد و از او بخواهند که مشکلات خود را بیان کند، وقتى از مشکلات او آگاه شوند، بیشتر مى توانند به نوجوان خـود کمـک کنند.
– معمولاً مطلع کردن مدرسه ى نوجوان ضرورى نیست، ولى گاهى نوجوان به دلیل مشکلاتى در مدرسه دسـت به خودکشى مى زند، به عنوان مثال آزار و اذیت شاگردان قلـدر مدرسـه نوجـوان را افـسرده و ناامیـد مـى کنـد و مقدمات میل به خودکشى نوجوان را فراهم مى آورد.در این مواقع باید مدرسه را مطلع کنیم تا براى حـل کـردن مشکل نوجوان اقدامات لازم را به عمل آورند.
– والدین باید اقدامات لازم را به عمل آورند تا نوجوان نتواند بـه دارو و سایر ابزارهاى کشنده دسترسى داشته باشد و باید این وسایل را از خانه دور کنند.
– اگر خطر اقدام به خودکشى زیاد شود، والدین باید نوجوان را تشویق کنند که در جست و جوى کمک برآید، ممکن است از کمک مراکز مشاوره ى تلفنى که خدمات مشاوره ى اضـطرارى را فـراهم مـى کننـد اسـتفاده شود و در فرصت مناسب باید به روانپزشک مراجعه شود.
– اگر وضعیت حاد است و احتمـال خطـر فـورى وجـود دارد باید نوجوان را به مرکز فوریت هاى پزشکى (اورژانس) روانپزشکى ارجاع داد تا اقدامات ضرورى به عمل آیـد، برخى مواقع بسترى کردن نوجوان ضرورى است. والدین باید در روند درمانى فرزندشان مشارکت کنند، چـرا کـه همکارى والدین موجب تسریع کارایى روش هاى درمانى خواهد شد.


نویسنده : دکتر شاهرخ امیری ، فوق تخصص روان پزشکی کودک و نوجوان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز
منبع: کتاب مشکلات نوجوانان: راهنمای والدین برای رفتار با نوجوانان” . تألیف دکتر شاهرخ امیری. انتشارات قطره
 

بیشتر بخوانید :
نقش والدین در پیشگیری از خودکشی نوجوانان (بخش اول)
چرا نوجوانان اقدام به خودکشی می کنند؟
خودکشی در نوجوانان
چرا مهم است که درباره ی خودکشی بدانیم؟​​​​​​​
خودکشی در دانش‌آموزان
افسردگی در کمین نوجوانان
موانع کشف و پیشگیری از خودکشی