اختلالی به نام وسواس فکری - عملی (بخش اول)

همه افراد در مقاطعی از زندگی دچار افکار و یا حتی اعمال وسواسی می‌شوند.
 

چکیده : اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) یک اختلال اضطراب است که مشخصه‌ی آن افکار غیرقابل کنترل و ناخواسته و الگوهای مکرر رفتاری است که شما برای انجام آنها احساس اجبار می‌کنید.  با ما همراه باشید.

تعداد کلمات 1131 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

وسواس‌ها به دو نوع فکری یا عملی و یا ترکیبی از آنها تقسیم می‌شوند: وسواس‌های فکری، مزاحمت‌های ذهنی ناخواسته و غیرارادی هستند که سبب اضطراب می‌شوند، درحالی‌که وسواس‌های عملی، اعمال خودخواسته‌ای هستند که به‌منظور فرونشاندن اضطراب انجام می‌شوند.
 

وسواس‌های فکری (Obsession) عقاید، افکار، تکانه‌ها یا تصاویر ذهنی هستند که مزاحم و نامناسب می‌باشند. وقت‌گیر هستند و منجر به اضطراب و پریشانی می‌شوند. متداول ترین وسواس‌های فکری عبارتند از افکار، تصاویر و محرک‌های ناخواسته تهاجمی درباره آسیب‌رساندن به خود یا دیگران (مثلاً، هل‌دادن کسی جلوی ماشین‌، ترس از آتش‌‌سوزی در صورت خاموش نکردن وسایل برقی خانگی)، افکار مزاحم جنسی و مذهبی/کفرآمیز (برای مثال، فکر لمس غیراخلاقی یک غریبه، میل به ناسزا گفتن در کلیسا)، افکار مزمن تردید (برای مثال، آیا گاز را خاموش کردم؟) و ترس آسیب‌دیدن یا آلوده‌ شدن توسط میکروب‌‌ها یا خاک (برای مثال، «اگه بعد از استفاده از توالت عمومی ایدز بگیرم چی؟»).
 

وسواس عملی (Compulsion) عبارت است از رفتارهای تکراری یا اعمال ذهنی که هدف از انجام آنها کاهش پریشانی یا اضطراب و یا جلوگیری از رویدادی که بیم آن می‌رود، می‌باشد. مانند تمیزکردن و شستن افراطی خود یا اشیاء بی‌جان (برای مثال، شستن تشریفاتی دست‌ها، تمیزکردن پیشخوان آشپزخانه)، کنترل افراطی (برای مثال، درها، اجاق گاز و پنجره‌ها)، شمارش، آهسته ضربه زدن، تشریفات لمس‌کردن، منظم‌کردن/ نظم و ترتیب دادن، احتکار (انباشتن و اندوختن)، تشریفات ذهنی (برای مثال، تکرار دعاها و وردها).
وسواس‌های عملی، اغلب به روش ویژه‌ای با یکدیگر ترکیب نیز می‌شوند، مانند تکرار یک دعا به تعداد مشخص یا شستن دست‌ها با یک ترتیب خاص (مثلاً شستن دست چپ قبل از دست راست و شروع شستن از انگشت شست). انگیزه یا ترس زیربنایی این رفتارها می‌تواند از فردی به فرد دیگر، بسیار متفاوت باشد. برای مثال، برخی از مبتلایان به اختلال وسواس فکری و عملی (OCD) ممکن است از ترس اینکه عدم‌وقوع این رفتارها به آنها آسیب برساند (اگر من جوراب‌هایم را مرتب در یک ردیف توی کشو نچینم، مادرم می‌میرد) به وسواس‌های عملی نظیر مرتب‌کردن/ نظم‌دادن تن بدهند، درحالی‌که دیگر مبتلایان، نگرانِ آرام کردنِ «حس خوبی ندارم» اگر وسایل نادرست چیده بشن، هستند.
 
همه افراد در مقاطعی از زندگی دچار افکار و یا حتی اعمال وسواسی می‌شوند ولکن برای آنکه آن را اختلال وسواس فکری و عملی محسوب کنیم باید ویژگی‌های اصلی اختلال وسواس فکری و عملی را داشته باشند: وسواس‌های فکری یا عملی برگشت‌کننده یا تکراری هستند. آنها به‌شدت وقت‌گیر هستند و یا به پریشانی آشکار یا اختلال عمده منجر می‌شوند.
فرد از غیرواقعی و غیرمنطقی بودن وسواس‌های خود، آگاه است و می‌کوشد تا این افکار یا تکانه‌ها را نادیده گرفته و یا سرکوب کند و یا آنها را با فکر یا عملی دیگر خنثی کند.
 

تفاوت تمیزی و نظافت با وسواس را می‌توان در میزان وقتی که از فرد می‌گیرد و باعث اختلال در زندگی فرد می‌شود و یا پریشانی او دانست. اگر فرد چنان درگیر آداب خاص شستشو و یا چک کردن و یا … می‌باشد که امور دیگر زندگی او تحت‌الشعاع آن قرار می‌دهد و یا آنکه وقت و انرژی بسیاری از او می‌گیرد، می‌توان رفتارهای فرد را وسواسی دانست. اگر شما درباره نظم و ترتیب و تمیزی همواره نگران هستید و در انجام هرکاری اولویت شما این معیارها می‌باشد، باید در جهت بهبود خود کاری بکنید.
تفاوت دیگر آن است که در فرد وسواسی، این افکار وسواسی هستند که کنترل زندگی فرد را به‌دست می‌گیرند و او را مجبور به انجام رفتارهای خاصی می‌کنند و در صورتی که فرد آن رفتارها را انجام ندهد، دچار پریشانی می‌شود. ولی کنترل زندگی فردی که به تمیزی و نظم اهمیت می‌دهد، در دست خود اوست و او احساس اجبار برای انجام رفتارهایی خاص ندارد و دچار اضطراب و پریشانی از انجام ندادن آن رفتار در مواقع خاص نمی‌شود.
شما می‌توانید معیارهای خود را با پرسش از اطرافیان خود و نحوه رفتار آنها درباره تمیزی و یا چک کردن و یا … مورد سنجش قرار دهید. به‌طور مثال، اگر دیگران در طول هفته بین ۱ تا ۳ بار حمام می‌روند و هربار به‌طور متوسط ۱۰ تا ۳۰ دقیقه وقت صرف می‌کنند و شما روزی ۲ بار و هربار ۱ ساعت؛ باید درباره وسواسی بودن خود ظنین شوید. و نکته آخر آنکه، اطرافیان فرد وسواسی رفتارهای فرد را غیرعادی می‌دانند و آنها را آزار می‌دهد. در اینصورت فرد باید در جهت بهبود خود اقدام کند.
 

مطالعات همه‌گیرشناسانه که زمانی اختلال وسواس فکری و عملی را اختلال نادری در نظر می‌گرفتند، رواج اختلال وسواس فکری و عملی را بین ۱.۶ و ۲.۵ درصد تخمین می‌زنند. توزیع جنسی اختلال وسواس فکری و عملی (OCD) تقریباً یکسان است؛ فقط شمار زنان، اندکی بیشتر از مردان است، اگرچه در کودکان، شمار پسران نسبت به دختران دو به یک است. این یافته اخیر با سن الگوی آغاز اختلال وسواس فکری و عملی مطابقت دارد که به‌ظاهر از ۱۳ تا ۱۵ سالگی در مردان و از ۲۰ تا ۲۴ سالگی در زنان، شروع می‌شود.
اختلال وسواس فکری و عملی به‌عنوان یک اختلال مزمن توصیف می‌شود که دوره اوج و فرود دارد. مطالعات گذشته‌نگر حاکی از آن است که نشانه‌های این اختلال در صورت درمان‌ نشدن، اغلب باقی خواهند ماند و اقلیت ۵ تا ۱۰ درصد از آنها به مرور زمان، بدتر شدن نشانه‌های شان را تجربه می‌کنند. در دو مطالعه بازنگرانه، دوره این اختلال ارزیابی شد، تقریباً نیمی از افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری و عملی ۵ سال به‌طور مستمر و ۴۰ سال پس از آن، نشانه‌ها را داشتند. در تحقیق اخیر دریافتند نشانه‌های اغلب شرکت‌کنندگان به مرور زمان بهبود یافته است، با وجود این، تنها یک پنجم از آنها به‌طور کامل بهبود یافتند و این ادعا با دلیل ثابت شد که اختلال وسواس فکری و عملی (OCD) یک اختلال مزمن و تا حد زیادی مداوم است.
 

مطالعات نشان می‌دهند که افراد دارای اختلال وسواس فکری و عملی در ۳۰ درصد موارد دچار افسردگی می‌باشند و در بیش از ۴۰ درصد موارد، معیارهای یک اختلال اضطرابی دیگر را پُرمی‌کنند. هراس‌های مشخص، اختلال اضطراب اجتماعی، اختلال اضطراب منتشر و اختلال وحشت‌زدگی، رایج‌ترین اختلالات اضطرابی همراه با اختلال وسواس فکری و عملی با حدود ۲۵ تا ۶۰ درصد احتمال هستند. اختلالات خوردن و اختلال بدشکلی بدن نیز به اختلال وسواس فکری و عملی (OCD) مربوط هستند و معمولاً در ۱۰ درصد از موارد اختلال وسواس عملی و فکری (OCD) اتفاق می‌افتند.

ادامه دارد...

منبع : dr-sanaie.com