فرد وسواسی را باید از گوشه گیری و تنهایی دور کرد. زندگی در میان جمع می تواند عامل و سببی برای رفع این اختلال باشد.
مقدمه
در علم پزشکی، وسواس یک اختلال اضطرابی مزمن است که این اختلال، ذهن فرد را به طور مفرط اشغال و مورد اذیت و آزار قرار میدهد. همچنین این اشتغال در مورد نظم و ترتیب، امور جزئی و همچنین کمال طلبی است. در واقع وسواس ها، افکار، تصاویر، ایده ها و تمایلات مزاحم، ناخواسته و بازگشت کننده ای هستند که در ذهن فرد به طور تکراری حضوری می یابند و به مرور زمان باعث می شوند ذهن فرد دچار اختلال شود.
نکته: کسی که اختلال وسواس فکری و عملی دارد، چه همسرتان باشد و چه فرزند و یا دوست نزدیکتان به هر حال سر کردن با چنین فردی نیازمند صبر، درک و آموزش است تا در مورد چالشهایی که طرف مقابلتان با او روبروست بیشتر بدانید و هم بتوانید در پروسه ی درمان و کنترل، حمایتش کنید.
نکته: کسی که اختلال وسواس فکری و عملی دارد، چه همسرتان باشد و چه فرزند و یا دوست نزدیکتان به هر حال سر کردن با چنین فردی نیازمند صبر، درک و آموزش است تا در مورد چالشهایی که طرف مقابلتان با او روبروست بیشتر بدانید و هم بتوانید در پروسه ی درمان و کنترل، حمایتش کنید.
مفهوم شناسی وسواس در لغت
وسواس در لغت به معنای صدای آهسته و پنهان است که از به هم خوردن زیورآلات برمیخیزد: (هو صوت الحلی و الهمس الخفی) [1] سپس به هر صدای آهسته گفته شده است که در نفْس انسان جریان دارد، در حالی که این صداها حقیقت خارجی ندارد. همچنین وسواس به عنوان یکی از اسامی شیطان هم آمده است؛ (الوسواسُ ایضاً :اسم للشیطان.) [2]
وسواس در اصطلاح
وسواس، یک ایده، فکر، تصور، احساس یا حرکت مکرر و مضر است که با نوعی احساس جبر و ناچاری ذهنی و علاقه به مقاومت در برابر آن همراه است. وسواس ها، افکار و تکانه های عصبی برگشت پذیر و لجوج هستند که ناخواسته و بر خلاف میل انسان تکرار میشوند و مولّد تشویش، ناراحتی، اضطراب و نگرانی اند و آدمی را در بند خود میکشند. [3]
اقسام وسواس
اختلال وسواس گاهی نظم و اعتدال فکری را به هم میریزد و فرد در ذهن خودش، با افکار مزاحم مواجه میشود و گاهی اعمال فرد را دچار تکرار های بی رویه و غیر معقول میکند؛ لذا وسواس دو قسم است: 1. وسواس فکری 2. وسواس عملی. هر دو نوع آن، خروج از حالت طبیعی و نرمال بوده و در بیشتر موارد، توام با همدیگر و در یک فرد وجود دارند.
آیا وسواس درمان دارد یا نه؟
با مراجعه به دکتر و هزینه کردن می توانید قرص تهیه کنید و بخورید و تا زمانی که قرص ها را مصرف میکنید از اضطراب و نگرانی شما کم میشود اما بعد از اتمام قرص ها دوباره نگرانی و اضطراب به سراغ شما میآید. اما این آخر ماجراست؟ خیر.
راهکارهای ساده ای برای حل بیماری وسواس
1. ورزش کردن
تحرک بدن می تواند ذهن را آرام کند. اگر بیمار وسواس فکری در هفته ، حداقل ۲ روز ورزش کند می تواند به سالم تر شدن فکر و روان خود کمک کند. چراکه با توجه به بررسی های انجام شده ورزش نه تنها اضطراب را کمتر می کند بلکه باعث می شود تمرکز مغز روی افکار وسواسی ، تکراری و مضطرب کمتر شود.
2. از تنهایی دوری کنید
فرد وسواسی را باید از گوشه گیری و تنهایی دور کرد. زندگی در میان جمع می تواند عامل و سببی برای رفع این اختلال باشد. مسافرت های دسته جمعی و فعالیت های اجتماعی می تواند در کم شدن علائم و در نهایت درمان وسواس فکری نقش ویژه ای داشته باشد
3. ایجاد اشتغال و سرگرمى
تطهیر هاى مکرر و دوباره کارى ها بدان خاطر است که، بیمار وقت و فرصتى کافى براى انجام آن در خود احساس مى کند و وقت و زمانى فراخ در اختیار دارد. بدین سبب ضرورى است، در حدود امکان سرگرمى او زیادتر گردد، تا وقت اضافى نداشته باشد. اشتغالات یکى پس از دیگرى او را وادار خواهد کرد که نسبت به برخى از امور بى اعتنا گردد، از جمله وسواس.
4. زیر پا گذاشتن وسواس
در مواردی برای درمان بیمار چارهای نداریم جز اینکه به او القا کنیم به قول معروف به سیم آخر بزند، حتی با پیراهنی که آن را او نجس میداند و یا با دست و بدنی که او تطهیر نکرده میشمارد و به نماز بایستد و وظیفه اش را انجام دهد. به عبارت دیگر بیمار را وا داریم تا همان کاری را که از آن میترسد انجام دهد. تنها در چنین صورت است که در می یابد هیچ واقعه ای اتفاق نمیافتد.
5. از دیگران بخواهید تا خودشان را در موقعیت شما قرار دهند
از نزدیکان بخواهید خود را در موقعیت های مشابه وسواس شما قرار دهند. مثلا اگر از نامرتب بودن احتمالی کیف خود همیشه رنج می برید و می ترسید که فردا کتاب یا دفتر یا خودکارتان را جا گذاشته باشید و همین فکر باعث می شود هر شب چند بار کیف خود را بیرون بریزید و آن را مرتب کنید، از خواهر، برادر یا دوستتان که به عنوان همراه انتخاب کردهاید بخواهید کیفش را در حضور شما مرتب کند و شما پس از او همان کار را انجام دهید.
پی نوشت :
[1] مفردات الفاظ القرآن الکریم ، صفحه 869.
[2] النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، جلد 5، صفحه 187.
[3] رویلسون، راه غلبه بر وسواس های جبری، مترجم تقی عضدی، تهران: فردوس، 1392، صفحه 27 و 28.
4.برای مطالعه بیشتر به این کتاب رجوع کنید؛ کتاب درمان وسواس، نویسنده لی براسان، مترجم حمید نصیری ، عاطفه نکویی
پی نوشت :
[1] مفردات الفاظ القرآن الکریم ، صفحه 869.
[2] النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، جلد 5، صفحه 187.
[3] رویلسون، راه غلبه بر وسواس های جبری، مترجم تقی عضدی، تهران: فردوس، 1392، صفحه 27 و 28.
4.برای مطالعه بیشتر به این کتاب رجوع کنید؛ کتاب درمان وسواس، نویسنده لی براسان، مترجم حمید نصیری ، عاطفه نکویی