یبوست در کودکان و درمان آن

یبوست کودکان مشکلی شایع است. کودک مبتلا به یبوست دچار کم‌تحرکی حرکات روده یا سخت و سفت شدن مدفوع است.
کودکان چهار مرتبه در روز تا روزی یک‌مرتبه، بسته به نوع تغذیه، باید دفع مدفوع داشته باشند، مدفوع آنها باید نه سفت باشد نه روان؛ بلکه باید حالتی بین این دو باشد، که در دفع آن نیز دردناک نباشد.
تغییر نوع تغذیه، ناخوشی های جزئی، فشار روانی، اضطراب و... دیگر عواملی اند که باعث تغییر در دفع مواد زائد بدن کودک می شود. که در این صورت طبیعی بوده و با رعایت یک سری از نکات تغذیه ای یبوست رفع خواهد شد.خوشبختانه، بسیاری از دلایل شیوع یبوست در کودکان موقتی و زودگذر است.
تشویق کودک به تغییر در رژیم‌غذایی مانند مصرف میوه‌های حاوی فیبر و سبزیجات و نوشیدن مایعات بیشتر می‌تواند موجب برطرف شدن یبوست شود.
 

اگر کودک هنگام اجابت مزاج درد داشته باشد و یا در مدفوع اش خون موجود باشد، علت احتمالی آن شقاق مقعدی است.
اگر کودک هنگام اجابت مزاج درد داشته باشد و مدفوع سفت و دانه دانه تخلیه می‌گردد، علت احتمالی رژیم غذایی کودک فاقد الیاف فیبر و یا مایعات به اندازه کافی است.
اگر کودک در ۲۴ ساعت گذشته تخلیه نداشته و درد شکم هم نداشته است؛ معمولا روز یکبار باید اجابت مزاج داشته ولی در حال حاضر تب و استفراغ دارد، علت احتمالی می تواند به دلیل عفونت بدن باشد، که باعث کم شدن مایعات بدن شده.
در احتمال بعدی اگر هر دو تا چهار روز اجابت مزاج داشته است، علت احتمالی از نظر طب جدید برخی از کودکان یک تا چهار روز اجابت مزاج  نداشته باشند، طبیعی است و به آنها یبوست نمی گویند و اگر بیشتر از ۴ روز باشد، علت آن همان یبوست است.
اگر کودک در ۲۴ ساعت گذشته تخلیه نداشته است و درد شکمی نیز دارد، علت احتمالی اختلالات شکمی است.
گاهی اوقات کودکان در زمان گرفتن از پوشک دچار یبوست و دیگر اختلالات تخلیه می گردند که این به علت اضطراب و نگرانی این کار است و گاهی در مقابل احساس نیاز به اجابت مزاج مقاومت می‌کنند.
 

۱-شاخه های نازک درخت انجیر را در آب بجوشانید سپس صاف کنید و جوشانده به کودک بخورانید، این جوشانده از ۶ ماهگی به بالا مورد استفاده می گردد.
۲-روزی یک استکان آب گشنیز دهر صبح شب موقع خواب با یک قاشق روغن زیتون مصرف شود. [1]
۳-آب درون برگ گیاه آلوئه ورا را یک فنجان قبل از غذا میل کنید.
۴-خوردن آب بین غذا عوارض فراوانی دارد از جمله یبوست، کبد چرب، غلظت خون، مشکلات روده ای، از زخم تا سرطان روده، نفخ روده، معده، چربی خون و غیره. بهتر است به کودکان پس از غذا با کمی فاصله نوشیدنی بدهید.
۵- گل خبازی یا پنیرک برای یبوست، عفونت، گلو درد، آسم، عوارض تنفسی، ضد خلط و غیر مفید است. یک قاشق غذاخوری گل خبازی را در یک لیوان آب یک ساعت خیس کنید، سپس ۱۵ دقیقه به آرامی بجوشانید، صاف کنید با عسل شیرین نمایید و جمعه نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی به کودک بخورانید و یا هر شش تا هشت ساعت یک فنجان به کودک بدهید. [2]
۶- یک داروی خوشمزه و بسیار مقوی برای کودکان؛ انجیر خشک سه تا هفت عدد، شیر طبیعی یک تا سه فنجان، کشمش ۱۲ تا ۲۲ عدد، را در ظرف مسی و یا چدنی یا سنگی و یا روی نیم ساعت به آرامی بجوشانید سپس هر ۱۲ ساعت یا هر صبح و شب به کودک بدهید.
۷- از جوشانده پوست خشک شده گلابی استفاده کنید؛ به این صورت که در فصل تابستان پوست یکی دو کیلو از گلابی را خوب بشویید و سپس خورد و خشک نمایید بعد آن را پودر و در ظرف شیشه ای نگهداری کنید و در زمان نیاز یک قاشق مرباخوری آنرا در یک فنجان آب جوش ریخته و درش را بگذارید ۲۰ دقیقه صبر کنید، سپس کمی عسل اضافه کنید و به کودک بدهید.
 

این میوه هایی که در رده پایین نام برده شده، باعث رفع یبوست و مناسب شدن مزاج می شوند. رسیده آن را در فصل مخصوص خودشان تهیه کنید.
گلابی، آلبالو، هلو، زردآلو، گیلاس، انواع آلو، پرتقال، لیمو، نارنگی، نارنج و دیگر مرکبات، انجیر، انگور، توت، خربزه، هندوانه، آناناس، به، سیب، خرما و کشمش.
توجه داشته باشید که این میوه ها هیچ ضرری برای کودکان تان ندارد و مصرف این میوه خیلی مفیدتر از دارو است.
انجیر تازه یا خشک یبوست را برطرف می‌کند و یکی از بهترین میوه ها برای تمیز کردن روده بزرگ و رفع یبوست است.
هر روز همراه با غذا سبزی مانند شوید، جعفری، کاهو، گشنیز مصرف شود. [3]
خوردن صبحانه کامل می‌تواند تا حد زیادی از دچار شدن به یبوست جلوگیری کند.
شب ها از غذاهای سبک و راحت هضم استفاده شود تا دستگاه گوارش فرصتی برای استراحت داشته باشند.
سیر و موسیر، بارهنگ، ریشه گل ختمی، عرق جعفری، کاسنی، ختمی، بنفشه سه رنگ و عرق بومادران، خاکشیر، مخلوط آب کرفس و آب هویج، گیاهان بسیار مفید برای از بین بردن یبوست است.
خوردن غذاهای غیر طبیعی، به خصوص مصرف نان سفید و بدون سبوس، پرهیز از خوردن میوه و سبزی خام ،زیاده روی در مصرف نمک، نخوردن آب کافی در طول روز، از دلایل مهم در ایجاد این بیماری است.
 

پی نوشت
[1] خدادای، مصطفی، طب سنتی، جلد یک، قم: سپهر اندیشه، 1396 ، صفحه 6.
[2] سید هادی فاطمی، بیماری های کودکان، قم: شهید کاظمی ، 1396، صفحه 134.
[3] طب الرضا، محسن شکری پیوندی، جلد یک، قم: اسماء الزهرا، 1395، صفحه 68.