راهکارهای آشناسازی کودکان با اهل بیت (بخش سوم)

رفت و آمد و برقراری ارتباط با علما و بزرگان دینی و شرکت دادن کودکان در این گونه مناسبات به نوبه خود نقش مهمی در آشنا سازی کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) دارد.
 

منظور از این روش آن است که اسامی اهل بیت (علیهم السلام) را همراه با چیزهای زیبا به کودک بیاموزند و هرگاه نام یکی از معصومان (علیهم السلام) برده شد، کلام یا خاطره زیبایی را قرین آن سازند تا بدین طریق نام معصوم در ذهن کودک بماند. پس یکی دیگر از شیوه های آشنا سازی کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) که جنبه رفتاری و عملی دارد مقارن سازی نام و یاد اهل بیت (علیهم السلام) با زیبایی هاست؛ یعنی اهل بیت (علیهم السلام) را همراه با خوبی ها و زیبایی ها به کودک معرفی نمایند. این روش در فرآیند آشناسازی مؤثر است؛ چون کودکان به زیبایی ها مانند نام های زیبا، گل های قشنگ، پرندگان زیبا و امثال آن گرایش زیادی دارند و یاد و نام آنها در ذهن کودک ماندگار است.

اگر همراه با این چیزهای زیبا و مورد علاقه کودک اهل بیت (علیهم السلام) هم برای او معرفی گردد و فضایل آنان متناسب با موضوع تعریف شود، نام و فضایل اهل بیت (علیهم السلام) بهتر در ذهن کودک نقش می بندد و می ماند. پس از آن هر وقت کودک به یاد آن شی ء زیبا بیفتد یا آن را تماشا کند، از باب مقارنه... یاد و نام اهل بیت (علیهم السلام) را تداعی می کند.

روش مقارن سازی با زیبایی ها روشی است که در سیره اهل بیت (علیهم السلام) نیز به کار رفته است. ائمه اطهار (علیهم السلام) با استفاده از این شیوه در بسیاری از موارد اهل بیت (علیهم السلام) را برای مردم معرفی کرده اند. درباره امام زمان حجة بن الحسن العسکری (علیه السلام) روایات فراوانی است که آن حضرت را همراه با القاب و اسامی زیبا معرفی نموده اند. مثلاً از رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل شده که فرمود: «المهدی طاووس اهل الجنة؛ مهدی طاووس بهشتیان است.» از آن جا که کودکان با محسوسات بهتر می توانند ارتباط برقرار کنند، از این رو مقارن سازی اهل بیت (علیهم السلام) با زیباییهایی از این دست در ذهن آن ها بیشتر نفوذ می کند و استقرار می یابد.

رفت و آمد و برقراری ارتباط با علما و بزرگان دینی و شرکت دادن کودکان در این گونه مناسبات به نوبه خود نقش مهمی در آشنا سازی کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) دارد. آشنایی و همنشینی با دوستان اهل بیت (علیهم السلام) به ویژه علمای بزرگ مانند مراجع تقلید، گذشته از اینکه آثار تربیتی و اخلاقی فراوان دارد، انسان را با اهل بیت (علیهم السلام) نیز آشنا ساخته و به آنان علاقه مند می سازد؛ چون علمای دینی و مراجع بزرگوار تربیت یافتگان مکتب اهل بیت (علیهم السلام) و از شاگردان امام صادق (علیه السلام) هستند گویی اخلاق و رفتار اهل بیت (علیهم السلام) در هر عصر در چهره زیبا و نورانی علمای دین تجلی می یابد. از اینجاست که جویندگان راه اهل بیت (علیهم السلام) به خصوص کودکان و نوجوانان تحت تأثیر گفتار و رفتار علما قرار گرفته شیفته اسلام، قرآن و امامان معصوم (علیهم السلام) می شوند.

ارتباط با علما و هم نشینی با آن ها آثار مثبت دینی و تربیتی زیادی را به دنبال دارد. امام صادق (علیه السلام) در این زمینه از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل می کند که فرمود: «مجالسة اهل الدین شرف الدنیا و الاخرة؛ رفت وآمد با علما موجب شرافت دنیا و آخرت است.»

کتاب خوانی و آشنایی با آثار دیگران بی تردید یکی از عوامل موثر در رشد شخصیت انسان است و از جهات مختلف بر او تأثیر می گذارد. نیاز مادی و معنوی انسان به کتاب خوانی و استفاده از آن برای بهره گیری از تجربیات گذشتگان و علوم پیشینیان بر کسی پوشیده نیست. به خصوص قرائت کتاب های دینی و مذهبی مانند قرآن کریم و احادیث و دعاهای وارد شده از ناحیه معصومان (علیهم السلام) نیازهای روحی و معنوی انسان را تأمین می کند.
 

از آنچه گفته شد به این نتیجه رهنمون می شویم که در شرایط کنونی نیاز شدید به تربیت کودکان و نوجوانان بر محبت و دوستی اهل بیت (علیهم السلام) و آشنا سازی آنان با معصومان (علیهم السلام) است. آشنایی و شناخت اهل بیت (علیهم السلام) آثار فراوان روحی و معنوی برای کودک دارد که از نظر تربیتی قابل توجه است. معرفت اهل بیت (علیهم السلام) موجب پرورش روحیه ایثار، فداکاری، عزت نفس، کمک به محرومان و نظایر آن می شود که در هر شرایطی برای یک مسلمان لازم است. شناخت اهل بیت (علیهم السلام) عامل تشویق انسان به خداشناسی، عبادت، دعا و مناجات است در یک کلمه منشاء همه خوبی ها و زیبایی هاست.

آشنا سازی کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) مستلزم آشنا بودن مربیان به خصوص والدین با آنان است. کسانی که به این کار می پردازند، باید شناخت لازم از فرهنگ اهل بیت (علیهم السلام) داشته باشند تا موفق به انجام آن گردند. آگاهی از اخلاق، رفتار و سیره معصومان (علیهم السلام) در امر آشناسازی لازم است. بنابراین، اگر مربیان یا پدران و مادران در این زمینه اطلاعات کافی ندارند، مناسب است قبل از آشناسازی کودکان خود به فراگیری معارف اهل بیت (علیهم السلام) اقدام کنند تا ضمن جلوگیری از بد آموزی های احتمالی فرهنگ واقعی اهل بیت (علیهم السلام) را به کودک منتقل نمایند.

آنچه از روش های آشناسازی اعم از گفتاری و رفتاری گفته شد، هر کدام به نوبه خود در فرایند آشنا سازی کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) مؤثر است، هیچ گونه تزاحمی در آن ها وجود ندارد. از این رو، می توان از همه آن ها در تربیت و آشنا سازی کودکان با معصومان (علیهم السلام) استفاده کرد. چنان که شیوه اسلام در تربیت و اصلاح فرد همین است و از همه روش ها استفاده می کند. مثلاً، هم الگو عرضه می دارد، هم تشویق و تنبیه و هم از پند و اندرز کمک می گیرد.

پی نوشت ها:
1. حسین نوری، مستدرک الوسایل، مؤسسه آل البیت، ج 15، ص 128.
2. داستان و دوستان، ج 5، ص 144 (به نقل از معالی السبطین، ج 1، ص 206).
3. بحار، ج 46، ص 109.
4. بحار، ج 1، ص 91.

منبع: سایت حوزه نت