چگونه با تنبلی باید مبارزه کرد؟

یکی از مشکلات و سختی هایی که در مقابله با اراده و تلاش  انسان وجود دارد، تنبلی است.
 

اراده یکی از نیرومندترین ابزارهایی است که هر ناممکن را برای ما ممکن می سازد. اگر ما تلاش کنیم که اراده خود را قوی کنیم می‌توانیم در برابر هر سختی و هر تنبلی مبارزه کرده و پیروز شویم. برای قدرتمند ساختن اراده و دوری از ضعف و تنبلی راه هایی وجود دارد که برای رسیدن به هدف باید از مراحلی گذشت و با تلاش پیش رفت. حالا برای رسیدن به هدف و فرد فعال جامعه شدن باید چه مراحلی را پشت سر گذاشت؟! 
 

طبیعی است که هر انسانی دارای احساس قدرت و در مقابل احساس ضعف و ناتوانی داشته باشد اما برای آنکه بتوانیم آن قدرت و شجاعت خود را از ضعف و ترس خود بالاتر ببریم، باید اراده قوی داشته باشیم. اگر قدرت اراده در فرد نیرومند باشد، می تواند به تمام اهداف خود برسد و روز به روز پیشرفت کند، تبدیل به فردی شود که می‌تواند از هر مشکلات و سختی هایی بگذرد و از آنها هراس نداشته باشد. 

اما سوالی که پیش می آید آیا تنها اراده برای پیشرفت در کارها و مبارزه با ضعف کافیست؟! در اینجا باید گفت که اراده خود یک عامل مهم در قدرت مند ساختن شخص است اما کافی نیست، بلکه اگر اراده بدون تلاش باشد هیچ ثمری نخواهد داشت. اما زمانی که تلاش در کنار اراده همراه با هم پیش روند می توانند در مقابله با هر دست اندازی در راه زندگی، سربلند بیرون آیند. 

تمام افرادی که به این مقامو کمال والایی رسیده اند کسانی هستند که در کنار اراده و همت بالایی که داشتند، دست از تلاش و سخت‌کوشی برای رسیدن به اهداف خود نکشیدند. از طرفی هم اگر انسان تنها از تلاش و برخوردار باشد اما همت و اراده محکم نداشته باشد، تلاش او هیچ ثمره ای را در پیش ندارد. همانند شخصی که دفعات زیادی را تلاش کرده است تا بتواند به وزن ایده آل خود برسد، اما در میانه ی راه پشیمان شده و تمام تلاش خود را به باد می دهد.

یکی از مشکلات و سختی هایی که در مقابله با اراده و تلاش انسان وجود دارد، تنبلی است. برای مبارزه با این دشمن باید فرد بداند که در اجتماع و جامعه ای که زندگی می‌کند فرد زنده و فعالی است که می تواند از لحظه لحظه زندگی خود استفاده کرده و سودی را به خود، جامعه و خانواده خود برساند. پس چرا که این کار را نکند و از سلامتی و عمری که در اختیار دارد ثمری را به بار نیاورد!؟

امام علی(علیه السلام) در این باره می فرمایند:  «بادر الفرصة قبل ان تکون غصه» پیش از آن که فرصت از دست رود و مایه اندوهت گردد، آن را غنیمت شمار. [1] هر کسی از ما در زندگی خود یک قهرمانی را در فکر داریم که از تمام ایده آل های ذهنی ما برخوردار است. این قهرمان ها قطعاً همه شان مدال قهرمانی بر گردن ندارند، بلکه آنها از دو مدال های همچون تلاش و اراده محکم برخوردارند و تنبلی و کسالت را همچون لباسی کثیف از تن بیرون آورده‌اند. در کنار هر سختی، آسانی است که می تواند امیدی برای هر انسان باشد که با دیدن سختی ها جا نزند و به راه خود ادامه دهد.

زندگی محل تلاش است و جایگاه نبرد و مبارزه برای کسب جایگاه و ارزش بیشتر و دستمزد بالاتر هر کس به اندازه ای که تلاش می‌کند دستمزد و پاداش دریافت خواهد کرد و تا زمانی که تنبلی و کسالت و اهمال کاری را پیشه و حرفه‌ای خود سازند، پاداش و دستمزد درخوری نمی‌گیرد. این راز زندگی در طبیعت است.[2] 

حتماً تمام شما این ضرب المثل به گوشتان خورده است که (کار امروز را به فردا نینداز) باید دست کسی را که این ضرب المثل ها گفته است بوسید! چرا که بسیار صحیح بوده و فردی که از سلامت کامل جسمی و روحی برخوردار است هرگز نباید کاری را که امروز از دست او بر می آید و می تواند انجام دهد را به فردا بیندازد، در این صورت هم یک روز از عمر خود را هدر داده و یک روز از انجام آن کار دیر تر شده است. 

انسان همواره در زندگی خود با کسالت و تنبلی جنگ همیشگی دارد و برای بهتر زیستن و داشتن اراده شکست ناپذیر تلاش می کند. برای شروع این تلاش‌ها باید وارد معرکه شد و با تمام حریفان جنگید تا پیروزی را به دست آورد. چرا که با یک گوشه نشستن و تلاش نکردن، هیچ نتیجه ای حاصل نمی شود. انسان اشرف مخلوقات بوده و نشان داده است که توانایی انجام هر کاری را دارد. پس خود را دست کم نگیرید و تسلیم تنبلی نشوید. امیرالمومنین (علیه السلام) در اینباره فرمودند: به طاعت خدای سبحان دست نیابد مگر کسی که تلاش کند و نهایت کوشش خود را به کار گیرد .[3]

پی نوشت :
[1] نهج البلاغه، نامه31.
[2] رضا علی کرمی، علل تنبلی و درمان آن، قم، انتشارات قلمگاه، 1398، صفحه 39.
[3] شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غررالحکم، ج 7 ، ص 219