چیستیِ فوتون

نیوتون بر این باور بود كه نور از ذرات تشكیل شده است – او این ذرات را كورپوسكل نامید – و حق با تیوتون بود . . . مطمئن هستیم كه نور از ذرات تشكیل...

دوشنبه، 19 مهر 1395

چگونگی‌های عمل در فیزیك غیر عملی

سعی می‌كنم روش‌های فیزیك نظری را قدری برایتان توضیح بدهم تا ببینید كه فیزیك‌دان‌های نظری، در تلاش برای درك بهتری از قوانین طبیعت، چه راه‌هایی...

يکشنبه، 18 مهر 1395

آفرینش موج توسط الكترون‌ها

دوگانگی موج – ذره‌ای ماده از مفاهیم اساسی فیزیك جدید است. می‌توان از آزمایش‌های گوناگون پراش و پراكندگی، به سرشت موج‌گونه ذراتی كه آزادانه منتشر...

پنجشنبه، 15 مهر 1395

آزمایشگاه دزی و فیزیکی جدید

بیشتر فیزیك‌دانان ذرات در انتظار این‌اند كه هیگز آخرین ذره باقیمانده در مدل استاندارد، كشف شود. اما نتایج حاصل از آزمایشگاه دزی امكان جدیدی مطرح...

پنجشنبه، 15 مهر 1395

آشوبناکی جریان‌ها

جریان‌های هوا، جریان خون درون سرخرگ‌ها، جریان گذرنده از كنار اجسام سریع، و جریان‌های سطح خورشید همه مثال‌هایی از تلاطم‌اند؛ در این سیستم‌ها تغییرات...

پنجشنبه، 15 مهر 1395

ایستایی یون به منظور وضوح عکس گذار اپتیکی آن

تك اتم مجزا و بی‌حركت ساعت بسیار خوبی است. می‌تواند علائمی تابش كند كه در آن‌ها از جابه‌جایی دوپلری و اغتشاش‌های ناشی از برهم‌كنش با محیط اثری...

چهارشنبه، 14 مهر 1395

اولین علائم ماده‌ی عجیب

تقریباً همه جهان اطراف ما فقط از دو نوع كوارك تشكیل شده است، كواركهای بالا و پایین؛ در حالی كه شش نوع كوارك وجود دارد. محاسبات نظری نشان می‌دهد...

چهارشنبه، 14 مهر 1395

انعکاس‌های فوتونی ممنوع

بلورهای فوتونی مواد جدیدی هستند كه سال گذشته برای نخستین بار وارد میدان شدند. رفتار فوتون‌ها در این مواد مانند رفتار الكترون‌ها در نیمرساناهاست....

دوشنبه، 12 مهر 1395

ابررسانای گرم، سالها بعد از آغاز

در اوایل سال 1986 بود كه گئورگ بدنورتس و آلكس مولر، از آزمایشگاه پژوهشی IBM در زوریخ، نخستین مورد ابررسانای گرم را گزارش كردند: كاهش چشمگیر مقاومت...

دوشنبه، 12 مهر 1395

گارگامل و اثبات آزمایشی نظریه عبدالسلام

در تابستان سال 1973 روزی به دفتر كار پل موسه، پژوهشگر مركز تحقیقات هسته‌ای اروپا در سرن رفته بودم. موسسه كه مسئول پروژه آشكارساز اتاقك حباب گارگامل...

دوشنبه، 5 مهر 1395

کارِ ترانزیستوری به صورت الکترون به الکترون

نصف یك الكترون، ترانزیستور بسیار حساسی را كه محققان انستیتو تكنولوژی ماساچوستس و آی‌بی‌ام ساخته‌اند، قطع یا وصل می‌كند. در این وسیله كه اودی...

يکشنبه، 4 مهر 1395

قوانین توانی و عام بودن

برهم كنش‌های ساده‌ای پیدا می‌شوند كه خواص پیچیده‌ای دارند، مثلاً سیستم‌های دینامیكی‌ای كه سه متغیر مستقل بیشتر ندارند ولی رفتار آشوبناك نشان...

يکشنبه، 4 مهر 1395

عبدالسلام و مدل استاندارد

نظریه ذرات بنیادی، كه به مدل استاندارد معروف شده است، از جمله دستاوردهای بزرگ اندیشه بشر در قرن بیستم است. ثمره جمعی تلاش‌های متفكران بسیاری...

شنبه، 3 مهر 1395

عبد السلام را یاد کنیم

پاییز 1977 به عنوان دانشجوی دكتری وارد گروه نظری بخش فیزیك كالج امپریال شدم. یكی از جاذبه‌های این گروه استاد عبدالسلام بود. قبلاً او را در برنامه‌های...

شنبه، 3 مهر 1395

شناخت تعابیر مختلف تعادل دینامیکی

واژه‌ی تعادل بیانگر حالتی است که در آن سیستم بدون هیچ تغییر داخلی و خارجی، در تعادل است. اما تعادل دینامیکی به طبیعت متعادل سیستم با وجود فرآیندهای...

شنبه، 3 مهر 1395

شتاب جاذبه و خطای سیستمی در آن

نخستین بار در سال 1789، كاوندیش موفق شد ثابت گرانشی نیوتون را بسنجد. روش‌های سنجش این كمیت، از آن به بعد تغییر چندانی نكرده‌اند. یك ترازوی پیچشی،...

شنبه، 3 مهر 1395

شبه بلور

پژوهشگران چندین آزمایشگاه در ایالات متحده و كشورهای دیگر موفق شده‌اند كه نمونه‌های بزرگی از مواد شگفت انگیز شبه بلوری بسازند. با در دست داشتن...

شنبه، 3 مهر 1395

زندان امنی که محققان برای پلاسما می‌سازند

اوضاع بودجه‌ای كه برای همجوشی هسته‌ای در نظر گرفته می‌شود همچنان به طرز تأسف باری بد است، اما آنچه طبیعت در آزمایشگاه‌ها به پژوهشگران ارائه می‌دهد...

شنبه، 3 مهر 1395

در جستجوی ذرات مجهول

اختر فیزیك‌دانان و فیزیكدانان ذرات بنیادی گویی به یك اندازه در جستجوی ماده نایافته ناكام مانده‌اند. گروه اول دلیل خوبی در دست دارد كه وجود ماده...

پنجشنبه، 1 مهر 1395

حسگرِ تغییرات میدان مغناطیسی

در آزمایشگاه‌های ملی ساندیا در آلبوكركی، امریكا، با تركیب نیمرسانای مغناطیسی و تكنولوژی الیاف نوری، یك سنسور میدان مغناطیسی با پاسخ زیر نانو...

پنجشنبه، 1 مهر 1395