راسخون:
کپي رايت يا قانون حمايت از مالکيت هاي فکري- معنوي درسال هاي گذشته يکي از مهم ترين دغدغه هاي توليد کنندگان محصولات فرهنگي بوده است.
عدم پيوستن ايران به کنوانسيون جهاني کپي رايت در سال هاي اخير همچنان درگير تفاسير مختلف فقهي - حقوقي است.
درطرف ديگر ماجرا، توليد کنندگان محصولات فرهنگي هم در سالهاي اخير تنها مي توانستند به يک بند از قانون حمايت ازحقوق مولفان ومصنفان استناد کنند تا کپي غير قانوني محصولات خود را پيگيري کنند که البته در بسياري از موارد به نتايج مثبتي نمي رسند.

حالا درسريال قهوه تلخ ، دو شيوه متفاوت براي جلوگيري از کپي غير قانوني اين سريال پيش گرفته شده ، اولي من بميرم، تو بميري شخص مهران مديري است که با تکيه برمحبوبيت خود درميان مردم قصد دارد ايشان را ازکپي غير مجاز اثرش برحذر دارد ودومي يک سيستم ثبت محصول اورجينال وقرعه کشي با جوايز وسوسه کننده است . به نظر مي رسد هر دوي اين روش ها جذابيت هاي فراواني براي مخاطبان سريال خواهند داشت، اين روش ها جذابيت هاي فراواني براي مخاطبان سريال خواهند داشت، اما با اين سيستم مي تواند با يک سيستم قاچاق سازمان يافته محصول فرهنگي (همان طور که درمورد نمونه هايي مثل فيلم سنتوري اتفاق افتاد) مقابله کند وآيا مردم حاضر خواهند بود نزديک به 100 هزار تومان براي ديدن اين سريال هزينه کنند يا خير.
نکته جالب ديگر درمورد موضوع احترام گذاشتن به حقوق هنرمند واجراي معنوي کپي رايت انتقادات گسترده اي است که از مهران مديري شد که درحالي از مردم مي خواهد حقوق هنرمندان را رعايت کند که خود نام علي اکبرخان شيدا شاعر وترانه سراي تصنيفي که با صداي مديري در تيتراژ پخش مي شود را از قلم انداخته است.

نگاهي به درآمدها و هزينه هاي سريالي که قرار نيست از تلويزيون پخش شود!

کاسبي فناورانه دربازار فرهنگ

يک حساب سرانگشتي درآماري که در مورد سريال قهوه تلخ اعلام شده ما را به اعداد جالب توجهي مي رساند. که هيچ نمونه ديگري در تاريخ ايران ندارند. اين سريال با يک تيم حدوداً 300 نفره ساخته شده وبراي همين يکي از پرخرج ترين سريال هاي ايران است. اصلاً يکي از دلايلي که جام جمي ها در جلسات مذاکره براي خريد سريال بدقلقي کردند، همين هزينه بالاي توليد آن بود.

هزينه توليد :

5000000000 بعد از اينکه برادران آقا گليان با تلويزيون به توافق نرسيدند و روش پخش وتوزيع بر روي سي دي را انتخاب کردند. از همان ابتدا مي شد پيش بيني کرد که تيراژ آن نسبت به نمونه هاي متقدم مثل سريان قلب يخي (با تيراژي نزديک به 500 هزار نسخه درهر قسمت) بيشتر است؛ خيلي بيشتر.

تيراژ:

نسخه درهفته 1500000
تيراژ هر فصل سه قسمتي از اين سريال 90 قسمتي يک ميليون و پانصد هزار نسخه برآورد شده ؛ به اين ترتيب تهيه کنندگان اين سريال هر هفته 4/5 ميليون سي دي (بدون احتساب ضايعات زمان کپي و ...) خريده اند ودر 30 هفته پخش اين سريال 135 ميليون سي دي خام خريده اند که اگر برخي از آنها درطول پروسه کپي کردن دچار مشکل شوند، برآورد مي شود اين رقم به 150 ميليون سي دي برسد.

تعداد سي دي:

نسخه درهفته 150000000
آن طور که از سي دي هاي قسمت هاي نخستين سريال مشخص بود، تهيه کنندگان کار، سي دي هاي مورد نياز خود را از شرکت ريزموج سيستم خريده اند که توانايي کپي کردن محتوا را هم در تيراژ بالا دارد. اگر فقط بودجه مربوط به خريد سي دي خام اين پروژه را (با احتساب پنج سنت براي هر سي دي) 7/5 ميليارد تومان درنظر بگيريم، مي شود حدس زد که تکثير آن دراين تعداد با بودجه کمتر از دو و نيم ميليارد امکان پذير نيست.

بودجه خريد سي دي خام و تکثير سريال:

10000000000 تومان
خب حالا به آن طرف ماجرا نگاه کنيم؛ اينکه 1/5 ميليون نفر هر هفته وبراي 30 نوبت، بروند و1500 تومان به آقاي سوپر مارکتي سرکوچه بدهند؛ يعني سرجمع چقدر پول بابت خريد سريال صرف مي شود؟

درآمد ناخالص فروش سريال

112500000000 تومان
اگر نگاهي به سي دي هاي سريال کرده باشيد. حتماً مي دانيد که قبل از شروع هر قسمت درست مثل تلويزيون چند آگهي هم پخش مي شود. نرخ تعرفه اين آگهي ها هر چند رقم متغيري است ، بستگي مستقيمي به شکل استقبال از قسمت هاي هر هفته دارد. غير از آن امکان فروش آگهي در پيامک پاسخ اس ام اس قرعه کشي وروو پشت پاکت سريال و ...هم هست، هر چه هست، از همين الان مي شود فهميد که درآمد مربوط به پخش جذب تبليغ و

حداقل درآمد از محل تيزرهاي سي دي:

12500000000 تومان
جان من، جان من هاي مهران مديري را در ابتداي سريال يادتان مي آيد؟ کپي نکردن سي دي ها فقط به خاطر مهران نازنين نيست. تهيه کنندگان سريال براي ترغيب مخاطبان به خريد نسخه اوريجينال هدايي نقدي هفتگي درنظر گرفته اند وباز هم براي ترغيب بيشتر پنج خانه دو خوابه و يک ماشين اين جايزه ها سرجمع براي گروه توليد پنج ميليارد آب مي خورد احتمالاً.

هزينه جوايز قرعه کشي خريداران سريال:

5000000000 تومان
دربورس نگه داشتن يک سريال، آن هم بدون کمک رسانه اي مثل تلويزيون هيچ کار راحتي نيست براي همين تيم توليد قهوه تلخ، يک کمپين تبليغاتي گسترده از قبل پخش اين سريال آغاز کرده اند که شامل آگهي هاي مطبوعاتي ، بيلبوردهاي شهري واستندهاي پايانه هاي فروش (مثل سوپر مارکت ها) و ... مي شود.
کارشناسان تبليغات با يک حساب سرانگشتي رقم تبليغ اين سريال را در يک بازه زماني نه ماهه نزديک به 15 ميليارد تومان بر آورد مي کنند.

بودجه تبليغات:

15000000000 تومان
براي فروش هر محصولي از طريق سيستم مويرگي، مثل شبکه سوپر مارکت ها وبقالي هاي سراسر کشور، بايد حتماً هزينه اي را هم به عنوان پورسانت فروش شبکه توزيع در نظر بگيريم که اين ارقام هم درمورد محصولات فرهنگي( مثل سي دي فيلم يا موسيقي) حول وحوش رقم 30 درصد قيمت پشت جلد براي مغازه دار و 10درصد هم براي سيستم پشتيباني توزيع مي چرخد.

پورسانت شبکه توزيع:

40000000000 تومان.
حالا بهتر مي شود فهميد سود ناخالص سرمايه گذاري منحصر به فرد برادران آقا گليان روي چه ارقامي مي چرخد. فقط کافي است اعداد مربوط به درآمد فروش وآگهي ليست بالا را با هم جمع بزنيد وبقيه را به عنوان هزينه از آن کم کنيد. ما يک بار اين کار را براي شما کرديم:

سود ناخالص پروژه قهوه تلخ:

50000000000 تومان
اين سود پنجاه ميلياردي يک جور پاسخ دندان شکن به آنهايي است که فکرمي کنند براي پولدار شدن نمي شود کار فرهنگي کرد! يا شايد يک جور پاسخ به اين است که ايجاد فضاهاي جديد مي تواند به هنرمندان فرصت فعاليت با شيوه هاي نوتري داد يا شايد هم يک جور زنگ خطر است براي اينکه درمورد رسانه هاي خصوصي (مثل تلويزيون خصوصي) ، ابزارهاي فناورانه موضوعات مهمي مثل کپي رايت بايد نو گرايي کنيم.