جهش تولید با مختار و یوسف؛ بررسی آثار ایرانی که کشور‌های منطقه را شیفته خود کرد

آثار دینی و مذهبی با تکیه بر حقایق قرآنی، همیشه جایگاه ویژه‌ای در قلوب مردم دنیا پیدا می کنند و اثر گذاری بالاتری نسبت به سایر کارهای هنری و سینمایی دارند. از آثار فرهنگی، هنری و سریال‌های فاخر و اثر گذار بر روی عموم افراد و حتی جوامع کشورهای منطقه‌ای دو سریال یوسف پیامبر و مختارنامه بوده اند. این آثار توانستند جای خود را در قلوب کشورهای مسلمان باز کنند و مخاطبان زیادی را به خود جلب کنند. همچنین نام ایران و ایرانی را در سطح منطقه‌ای مطرح کنند.

يکشنبه، 14 ارديبهشت 1399

تخمین زمان مطالعه:

نویسنده : تحریریه راسخون

موارد بیشتر برای شما

جهش تولید با مختار و یوسف

گسترش و توسعه آثار هنری با هدف تجارت در سطح بین المللی، به عنوان یک فرصت خوب برای حضور آثار فرهنگی و سینمایی در بازارهای جهانی است.

آثار فرهنگی و هنری و سینمایی ایرانی نیز می توانند در این زمینه فعال شوند و از منافع اقتصادی و فرهنگی آن بهره ببرند. امروزه آثار فرهنگی و هنری، یکی از عناصر مهم برای توسعه اقتصادی و در سطح بالاتر، توسعه فرهنگی به شمار می روند. این موضوع شکل جدیدی از صادرات فرهنگی نیز محسوب می‌شود.

در کشور ما نیز در سال‌های اخیر، فعالیت‌های خوبی در این زمینه صورت گرفته است و کارهای خوبی عرضه شده است. از جمله آثار هنری و سینمایی ایرانی، که بازخورد خوبی را در جامعه جهانی کسب کردند، سریال یوسف پیامبر و سریال مختارنامه بوده اند.

این دو سریال توانستند جایگاه خوبی را برای خود به خصوص در سطح منطقه‌ای فراهم کنند و از طرفی، کیفیت آثار هنری و سینمایی ایرانی را به همگان نشان دهند.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، حدود 4 میلیارد نفر در 90 کشور دنیا، سریال یوسف پیامبر را تماشا کردند و این حاکی از اثر گذاری ویژه بر کشورهای مختلف دنیا است (1).

سریال یوسف و مختارنامه جزو آثار مورد توجه کشورها

سریال یوسف پیامبر و سریال مختارنامه، جزو کارهایی هستند که مورد توجه کشورهای مختلف قرار گرفته‌اند. این دو سریال از دسته سریال‌های فرهنگی و مذهبی هستند و از آنجا که بر مبنای واقعیت ساخته شده اند، مورد توجه کشورهای مختلف قرار گرفته‌اند و مخاطبان زیادی را از کشورهای عرب زبان تا برخی از کشورهای اروپایی نیز به خود جلب کرده اند.

از آنجا که در قرآن به داستان حضرت یوسف نیز اشاره شده است، بهره گیری از حقایق قرآنی در خصوص داستان حضرت یوسف، باعث اثر گذاری روی مخاطبین سریال شد و توانست نظر مسلمانان کشورهای دیگر را جلب کند.

به عنوان مثال در کشور مصر بسیاری از افراد، داستان حضرت یوسف که در قرآن ذکر شده است را به آسانی درک کردند. بیان داستان‌ها و حقایق قرآنی به شکل فیلم و سریال، می تواند جوانان عصر حاضر را به قرآن و مسائل دینی علاقمند کند. این موضوع سبب شد که جوامع بشری، با حقایق پیامبران الهی آشنا شوند.

در مورد سریال مختار نامه نیز این اتفاق تکرار شد و نشان داد که اذهان عمومی، تا چه میزان به کارهای ارزشمند دینی و مذهبی واکنش مثبت نشان می دهند.

بنابراین دو سریال نامبرده، در صدر سریال‌های مورد توجه کشورهای مختلف دنیا واقع شدند و توانستند موفقیت زیادی را به دست آوردند (2) .

تاثیر اشتراکات ایران با سایر کشورها در بررسی سریال های یوسف پیامبر و مختارنامه

اشتراکات فرهنگی و زبانی، ظرفیت بسیاری در برقراری روابط سیاسی و اقتصادی و فرهنگی بین ملت‌ها ایجاد می کند که اگر این ظرفیت‌ها شناخته شود، باعث اثر گذاری در حوزه روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خواهد شد.

سریال یوسف و مختارنامه به دلیل اشتراکات فرهنگیی که ایران با کشورهای فارسی زبان و یا حتی کشورهای مسلمان عرب زبان دارد، توانست نظر این کشورها را به خود جلب کند.

در مصاحبه‌ای یکی از مصری‌ها به نام سید امین معتقد بود که فرج الله سلحشور کارگردان سریال یوسف پیامبر، یک سفیر فرهنگی برای ایران در کشورهای عربی بوده است. به این دلیل که فرج الله سلحشور آثار دینی و فرهنگی زیادی را تولید کرده و در این راه زحمات زیادی کشیده است.

سریال یوسف پیامبر توانست دیدگاه کشورهای دیگه را در مورد شیعه ایرانی تصحیح کند. به علت عناد برخی افراد و یا کشورها با شیعیان و تبلیغات منفی آن‌ها علیه شیعه، برخی افراد تصورات نادرستی در مورد شیعیان داشتند که بازخوردها نشان داد که سریال یوسف پیامبر، دیدگاه جوامع نسبت به شیعه را اصلاح نموده است. همچنین توانست تصورات افراد در مورد ایرانیان را نیز تغییر دهد.

بنابراین این سریال توانست افراد مختلف با گرایش‌های دینی و فکری مختلف را به خود جلب و مشتاق دیدن و پیگیری سریال یوسف پیامبر کند. این موضوع حاکی از اثر گذاری ویژه این سریال مذهبی بر قلوب افراد نیز هست. این سریال توانست سوره قرآنی مربوط به داستان حضرت یوسف را نیز مفهومی‌تر بیان کند.

به طوری که همه افراد با سنین مختلف توانستند از حقیقت داستان حضرت یوسف بر طبق مفاهیم قرآنی مطلع شوند. این موضوع تا آنجا اثر گذار بود که سریال به زبان انگلیسی نیز دوبله شد تا تمامی افراد از آن بهره ببرند و این موضوع خود نشان از صادر کردن مفاهیم دینی و قرآنی به سایر کشورها دارد.

شبکه‌های تلویزیونی مختلفی این سریال را پخش کردند از جمله: شبکه المنار لبنان، شبکه نسمه تی فی در تونس، شبکه دنیا الفضائیه در سوریه، شبکه الفرات در عراق، شبکه دراما المصریه در مصر و بسیاری از شبکه‌های تلویزیونی در کشورهای مختلف دیگر این سریال را برای مخاطبان خود پخش کردند (3) و (4).

سریال مختارنامه نیز توانست مخاطبان زیادی را به خود جلب کند و در کشورهای همسایه، جای خود را بین مردم باز کند. این سریال در عراق و عربستان بسیار دیده شد. شیعیان عربستان معتقد بودند که سریال مختارنامه، اذهان مسلمانان را بیدار کرد و در مقابل سلفی‌ها و وهابیون که تاریخ را تحریف می کنند، ایستاد.

این سریال نیز توانست در خصوص قیام مختار ثقفی و وقایع آن زمان روشنگری کند و ابهامات را برطرف کند. گروهی از جوانان عربستان، ترجمه این سریال به صورت زیر نویس را هم زمان با ضبط فیلم آغاز کردند تا حقایق تاریخ واقعی اسلام را به سمع و نظر عرب زبانان برسانند و با همکاری مسئولان، سریال مختار نامه بر روی شبکه آی فیلم در ماهواره عرب ست پخش شد و بینندگان عرب زبان، بازخوردهای خوبی در مورد این سریال از خود نشان دادند.

این نیز خود نشان از صدور فرهنگ دینی و اسلامی از جانب ایران به سایر کشورها است و اثر بخشی این سریال در سطح منطقه را در بردارد. علیرغم توطئه‌های سلفی ها، جوانان روشن دل به این سریال بسیار علاقه نشان دادند.

از دیگر جلوه‌های اثر گذاری سریال مختارنامه بر روی مردم سایر کشورها را در راهپیمایی‌های اربعین می توان مشاهده کرد. که تصویر بازیگر شخصیت مختار ثقفی را در موکب‌های موجود در مسیر راهپیمایی نصب کرده اند و به نیکی از آن یاد می کنند.

بنابراین این نشان از تاثیر این سریال بر بینش جوامع بشری دارد و بر روابط خوب و مفید بین مردم ایران و مردم سایر کشورهای منطقه، اثر مستقیم دارد (3) و(4).

تاثیر تولید آثار هنری و سینمایی بین المللی بر روابط سیاسی و طرح بحث دیپلماسی عمومی

تولید آثار هنری بین المللی، می تواند معرف خوبی در ارائه فرهنگ و تمدن کشور باشد. این آثار می توانند بر روی روابط سیاسی نیز اثر گذار باشند. این یک واقعیت است که فیلم‌های مذهبی و تاریخی همیشه در ذهن‌ها می مانند و چون ریشه در واقعیت دارند، اثر گذاری بیشتری نسبت به سایر آثار خواهند داشت.

بنابراین صرف وقت و هزینه در این زمینه، همیشه نتایج خوبی را در بر دارد. موضوع‌های خوب در زمینه کارهای دینی و مذهبی بر اساس قصص و واقعیات قرآنی به وفور وجود دارد که توجه هر چه بیشتر کارگردانان، فیلم نامه نویسان و هنرمندان را می طلبد تا از این فرصت‌ها استفاده کنند و به تولید آثار فاخر در سطح منطقه و فرا منطقه بپردازند و فرهنگ اسلامی و ایرانی را صادر کنند که این موضوع بر روند روابط سیاسی اثر مستقیم دارد.

همانطور که دیده شد، تولید سریال یوسف پیامبر و همچنین سریال مختارنامه چقدر نقش پر رنگی در بهبود روابط با جهان اسلام داشت و تبلیغات منفی علیه اسلام، شیعه و ایران را خنثی کرد. بنابراین این گونه موضوعات، علاوه بر اینکه می توانند ظرفیت تجاری بالایی برای فیلم سازی ایران ایجاد کنند؛ به شکلی ملموس تر، در دنیا دیده می شوند و از طریق این موضوعات، مسائل فرهنگی مورد نظر یک فیلم ساز هم بهتر تبلیغ و اشاعه می شوند.

سریال مختارنامه حتی دیپلمات‌های عرب مقیم در تهران را شگفت زده کرد و تحت تاثیر خود قرار داد. به طوری که از آن به عنوان پدیده شگرف در میان سریال‌های ایرانی نام بردند.

ظرفیت‌های اقتصادی مستقیم و غیر مستقیم آثار هنری در بازار‌های منطقه

این نوع آثار هنری می توانند ظرفیت‌های مستقیم و غیر مستقیم زیادی را در بر داشته باشند. بهره مند شدن از ظرفیت و آثار اقتصادی آثار هنری و سینمایی، مانند سریال مختار نامه و سریال یوسف پیامبر، نیازمند به کارگیری خلاقیت و یک بینش باز هستند.

به عنوان مثال می توان در کنار این نوع آثار، انیمیشن آن را برای مخاطبان کودک و نوجوان تهیه دید تا برای این گروه سنی در بازارهای منطقه نیز جذابیت لازم را داشته باشد.

همچنین با طراحی لوازم التحریر با تصاویر شخصیت‌های داستانی می توان ظرفیت‌های اقتصادی این نوع آثار هنری را در سطح منطقه افزایش داد و ثروت آفرینی کرد.

افق دید هنرمندان و موفقیت آثار هنری در سطح منطقه‌ای و بین المللی

هنرمندان، فیلم نامه نویسان و کارگردانان باید افق دید خود را وسیع‌تر کنند و در صورت لزوم، دید خود را تغییر دهند. باید از جذب مخاطب محلی و کشوری به سمت جذب مخاطبان منطقه‌ای و جهانی پیش بروند. این امر باعث می‌شود که قصص قرآنی به همگان معرفی گردد و همچنین فرهنگ اسلامی و ایرانی بهتر و بیشتر به کشورهای جهان شناسانده شود.

داشتن تفکر جهانی و جهان بینی وسیع برای رسیدن به این هدف ضروری است و دستیابی به این بینش، نیازمند فرهنگ سازی، آموزش و سرمایه گذاری بیشتر در این زمینه می باشد.

این سرمایه گذاری آثار مثبت و فراگیر خود را به مرور نشان خواهد داد. یکی از عوامل موفقیت دو سریال یوسف پیامبر و مختارنامه این بود که کارگردانان این دو مجموعه جزء افراد خلاق و با افق دید وسیع بودند که کارهای ارزشمند زیادی را نیز تا به حال تولید کرده اند (5).

لزوم بستر سازی برای عرضه آثار هنری ایرانی در سطح‌های منطقه‌ای و جهانی

برای ارائه و عرضه آثار هنری ایرانی در سطح منطقه ای و بین المللی، باید بسترهای لازم فراهم گردد. ابتدا باید بر اساس توان صنعت سینما، نقاط قوت و نقاط ضعف بررسی گردد و با تمرکز بر نقاط قوت و یک برنامه ریزی جامع، زمینه ورود به عرصه‌های بین المللی و یا منطقه‌ای به تدریج فراهم گردد.

همچنین زمان لازم برای رفع نقاط ضعف نیز گذاشته شود. این موضوع قطعا نیازمند سرمایه گذاری‌های مالی و همچنین صرف وقت کافی برای ساخت آثار هنری و سینمایی ایرانی با کیفیت در سطح منطقه و بین الملل برای موفقیت هر چه بیشتر این آثار خواهد بود.

آثار هنری باید با کیفیت بالا تولید گردند تا بتوانند تاثیر گذاری بالاتری نیز داشته باشند و قابلیت رقابت با سایر کارهای مطرح در سطح بین المللی را داشته باشند. علاوه بر این، از ایجاد محدودیت‌های نابجا باید جلوگیری گردد تا خلاقیت در خلق آثار هنری و سینمایی فاخر بروز و ظهور بیشتری پیدا کند و تولید این گونه آثار راحت‌تر انجام شود.

در پایان باید گفت در سال جهش تولید باید با پرورش هنرمندان در راستای خلق آثار هنری جهان شمول، آثاری تولید کرد که در بازار جهانی بازخورد خوبی داشته باشند و این امر را جزء دغدغه‌های خود دانست تا بتوان از درآمد‌ها و ظرفیت‌های اقتصادی حاصل از این آثار هنری بهره برد و علاوه بر این فرهنگ ایرانی و اسلامی را در سایر کشورهای منطقه‌ای و بین المللی توسعه و گسترش داد. با خلق این آثار، استعداد و توانمندی‌های ایرانیان در حوزه سینما و تولید کارهای فرهنگی و دینی به جهانیان نیز نشان داده خواهد شد.

پی نوشتها