مولانا می‌گوید: خداوند به جای دستِ بریده، یک دست غیبی به شیخ عنایت نمود که او هنگام کار و بافتن زنبیل با دو دست کار می‌کرد. «عریش»، یعنی کلبه‌ی چوبی. بسیاری از صوفیان در کوه لبنان کلبه‌ای می‌ساخته‌اند...

هرگاه سالک در سیرالی‌الله به نعمت وصال دست یافت، دیگر واسطه‌ی وصال او به مطلوب از چشم او می‌افتد و اهمیت خود را از دست می‌دهد. هرچه سالک از نظر روحی ترقی یابد باید به تناسب آن، ابزار و وسیله‌ی ارتقای خود...

روی سخن به حضرت حق است: تو‌ای تمام هستی! حتی جمادات را به ستایش خود وادشته‌ای. «ذات بی‌تمییز»، جماد و گیاه و حیوان و «ذات تمییز»، انسان است. هر یک فقط از تسبیح و عبادت خود آگاه است:

مولانا به بررسی اعتقاد گروهی از حکمای مادی می‌پردازد که می‌پنداشتند عالم از ازل بوده و حادث نیست (دهر به معنای زمان یا زمان طولانی است). مردم دوران جاهلیت حوادث و بلاها را به دهر نسبت می‌داده‌اند. دهری...

«قبض»، گرفتی و تنگ‌دلی است که هرگاه سالک خود را در سیر‌الی‌الله کامیاب نبیند به او دست می‌دهد. در مقابل آن، «بسط» و شادی حاصل از توفیق و امید به عنایت حق است. مولانا می‌گوید: ترک وردها و عبادات مخصوص،...

«محبت»، کششی از جانب حق است که بنده را می‌خواند و کوششی از جانب بنده است که خدا را می‌خواند و پیوندی است میان بندگانی که در راه وصال حقّند. مولانا همه این جلوه‌های محبت را جلوه‌های محبت حق می‌داند و می‌گوید:...

اشاره به آیه 138 سوره بقره دارد: (صِبْغَةَ اللّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللّهِ صِبْغَةً)؛ رنگ حقیقت ترکیب مادی ندارد و هرچه در آن قرار گیرد جز یک رنگ نمی‌پذیرد و آن هم بی‌رنگی است. پیوستن به حق چنان است...

آن حسی نورش راکب است که به خدمت راه حق در آید و نور حق «صاحب» و «راکب» آن شود. مولانا این حس ظاهری هم گونه‌ای از نور می‌داند که نور حق را آراسته و «نور علی نور» پدید آورده است. این جمله اقتباس از آیه‌ی...

بر گوش و چشم انسان، مهر خدا نهاده شده، و الا در پس حجاب‌ها و پشت پرده‌ها صورت‌ها و طنین بانگ‌ها بسیار است. مولانا می‌گوید: در پشت حجاب‌های دنیوی و پرده‌های عالم محسوس، صورت‌هایی از تجلیات لطیفه و قهریه...

هیچ گوشه‌ای از این جهان، خالی از انسان‌های درّنده‌خو و حیوان صفت نیست. تنها خلوت‌گاه حضرت حق است که آرامش و فراغت دارد. هر گوشه‌ای از این دنیا که مانند زندان است و هیچ چاره‌ای هم از آن نیست، بدون بار تکلیف...