«ذوق»، نخستین ادراکات ما از عالم معناست. «أَلَسْتُ» اشاره به آیه 172 سوره اعراف است که در ازل همه آفریدگان؛ خدایی خدا را قبول داشته‌اند. مولانا می‌گوید: امید آینده، حضرت یوسف را به تحمل دشواری‌ها توانا...

مولانا در این ابیات، هستی مطلق شاه و تجلی او در عالم صورت، یا رحمت حق و قهر حق را به صورت دو جریان موازی در کنار یک‌دیگر می‌آورد. «محو» همان هستی مطلق نامرئی است که در عالم صورت و به چشم ظاهر دیده

سخن در مورد کرامت شیبان و معجزه‌ی هود، برای بیان این حقیقت است که در پناه حق و واصلان می‌توان از بسیاری بلاها در امان بود. برای مولانا این حقیقتی است که نیاز به بحث و استدلال ندارد. با این حال در این ابیات...

رفتن ما رفتن جسم و قدم نهادن و برداشتن نیست. لذت این سیر هم جنبه‌ی صوری ندارد، زیرا سیر و سلوک عرفانی، روحانی است و حرکت با پای روح است و هر چند جام، سر می‌کشیم، ولی جامی در آن جا نیست. آنان مست شراب

درخت‌زار و چمن‌زار، بدون زبان، شکرِ آب و شکرِ عدالت بهار نو رسیده را می‌گویند. طبیعت جامه‌های نو پوشیده و خرامان و رقص‌کنان و عطرافشان جلوه‌گری می‌کند. همه‌ی اجزای طبیعت از شاه بارور شده‌اند و اندامشان...

این دیگر چه حکمتی بود که من قبله و کان مراد خویش را بیرون از خانه پنداشتم و بدین‌سان هم گراه شدم و هم وقتی به گنج در خانه‌ام پی بردم شادمان شدم. مادام که در بی‌راهه می‌شتافتم، لحظه به لحظه از مقصودم دور...

این‌که خداوند در هر لحظه‌ای همراه بندگان است، حقیقتی است که فقط می‌توان با سلوک حقیقی دریافت. چگونه امکان دارد که من به اسرار معیت خداوند واقف شوم در حالی که به سیر و سفری طولانی دست نزده‌ام. مولانا می‌گوید:...

منظور این است که کمال و جمال و قدرت مخلوقات، مدد و جلوه‌ای از کمال و جمال و قدرت حق است. فاعل مطلق یقیناً از صورت مادی منزه است. صورت در ست او به منزله‌ی و آلت و وسیله است، چون فاعل مطلق باید مجرد از ماده...

صانع منزه از صورت، صورتی می‌آفریند و کالبدی با حواس و آلات مختلفه پدید می‌آورد تا آن صورت، مطابق استعداد خدادادی خود، کالبد را به انجام نیک و بد برانگیزد؛ یعنی پروردگار تصوری و آرزویی را در دل ما می‌کارد...

خانه‌ی دل عارفان بالله از هرگونه نیاز غیر الهی و خواطر نفسانی خالی است و چشم دلشان از جمیع حجاب‌ها مبرّا شده است. از این رو دلشان تجلی‌گاه عشق و نور خداست. در خانه دل عارفان چیزی جز عشق حضرت حق نیست. کسی...