گاه‌شماری و هویّت

تقویم با نظم دادن به زمان، جامعه را نظم می‌دهد. اما در جامعه‌ی پیشامُدرن تقویم اغلب یک عملکرد پیامبرانه نیز داشت: تقویم زمان را به روزهای سَعد...

دوشنبه، 16 شهريور 1394

ساعت آفتابی اگوستوس

تا جایی که تاریخ نشان می‌دهد، عظیم‌ترین ساعت و بزرگ‌ترین تقویمی که بشر تاکنون ساخته است، زمان سنج آفتابی اگوستوس بود که در مزرعه‌ی مارس در روم...

دوشنبه، 16 شهريور 1394

زمان در "فیزیک" ارسطو

ارسطو بحث خود را راجع به زمان در "فیزیک" با طرح دو پُرسش آغاز می‌کند: آیا زمان چیزی است که وجود دارد و یا وجود ندارد؟ جوهر زمان چیست؟ آیا زمان...

دوشنبه، 16 شهريور 1394

زمان در "تیمائوسِ" افلاطون

افلاطون در گفتگوی "تیمائوس" می‌گوید: آنچه که روزی آفریده شده نمی‌تواند تا ابد بماند. برای افلاطون اَبدی آن نیست که عمری اَبدی دارد، بلکه آن چیزی...

دوشنبه، 16 شهريور 1394

زمان بیشتر از یک کلمه است

در دل کوه‌های "ژوغا" شهر کوچک "لاشو دوفو" واقع شده است که دارای یکی از بزرگترین موزه‌های ساعت جهان است. چند صد سال معیشت اصلی اهالی این منطقه...

دوشنبه، 16 شهريور 1394

طلسم ناگشوده

در شهری بیرون از زوریخ به نام "اُورلیکون" ، رستورانی واقع شده که دیوارهایش پوشیده از ساعت‌های قدیمی است. بیشتر از یکصد ساعت آهنی که نیروی محرکه‌شان...

دوشنبه، 16 شهريور 1394

ثابت بن قُرّه، صابی حرّانی

ثابت بن قرّه به فرقه‌ی صابی، که به ستاره پرستان بابلی نسب می رساند، تعلق داشت. چون دین صابیان با ستارگان مربوط بود منجمان و ریاضیدانان بسیار...

سه‌شنبه، 10 شهريور 1394

جالینوس

نام کوچک «کلاودیوس»، که بسیار از آن یاد شده است، مستند به کتابهای باستانی نیست و به نظر می‌رسد که این نام در زمان رنسانس افزوده شده باشد

دوشنبه، 9 شهريور 1394

شهر زمینی

فرهنگ حقوقی روم بسیار تخصصی بود و چارچوبی را فراهم آورد كه افراد را قادر می‌ساخت به رغم تفاوتهای گسترده‌ی فرهنگی و زبانی، كه امپراتوری هرگز درصدد...

شنبه، 7 شهريور 1394

قانون در تاریخ اندیشه‌ی سیاسی

یكی از جالب‌ترین تناقضات در تاریخ اندیشه سیاسی آن است كه افلاطون و به خصوص ارسطو و تا حدود زیادی حیات سیاسی «پولیسِ» آتن چنین تأثیر گیرایی بر...

شنبه، 7 شهريور 1394

پیوند فلسفه با سیاست

اندیشه سیاسی به یک معنی، به قدر جوامع سازمان یافته قدمت دارد. دست کم لازم بود مردم امنیت متقابل خود را تأمین و شرایط پایداری را برای همکاریهای...

شنبه، 7 شهريور 1394

طبیعت و میثاق

تفكر انتقادی در باب اهداف سیاسی در همه جا اتفاق نیفتاده است. می‌توان فرض كرد كه تضاد شخصی و رقابت، همواره مشخصه‌ی حیات انسان بوده است؛ اما علاوه...

شنبه، 7 شهريور 1394

نسبیت علم و تاریخ

کاربست علم در مورد گذشته وظیفه‌ی تاریخ، مانند هنرها و علوم دیگر، آوردن چیزهای معین به ذهن و خاطر انسان است. ولی تفاوت عمده‌ای میان هنر و علم...

جمعه، 6 شهريور 1394

تبیین در تاریخ‌نگاری (2)

عبارت "شناخت کنونی" پرسش‌ها و مسائل شناخت‌شناسانه پیش می‌آورد. معیارهای شناخت چیست؟ آیا دسته‌ای معیار شناخته شده‌ی عام وجود دارد یا معیارهای...

جمعه، 6 شهريور 1394

تبیین در تاریخ‌نگاری (1)

آیا، چنانکه بسیاری مؤسسات فرض می‌کنند، تاریخ یکی از شاخه‌های علوم‌اجتماعی است یا نه؟ پاسخ این پرسش تا حدودی به تعریف مربوط می‌شود. اگر منظور...

جمعه، 6 شهريور 1394

نحوه‌ی تبیین در علوم‌اجتماعی

تصور و ایده‌ی علم اجتماعی در سده‌ی هجدهم چونان بخشی از جریان روشنگری شکل گرفت. در حالی که دانشمندان سده‌ی هفدهم (کپلر، گالیله، هاروی، بویله،...

جمعه، 6 شهريور 1394

تبیین آماری در علوم

بسیاری افراد می‌خواهند بر ماهیت علمی علوم اجتماعی تأکید کنند. از آنجا که آمار به خادم تقریباً همه‌ی علوم تبدیل شده است، باید نخست به تبیین آماری...

جمعه، 6 شهريور 1394

باغنُوی شیرازی

ملاحبیب الله معروف به ملامیرزاجان، باغنوی شیرازی، از علمای ایرانی در قرن دهم هجری و متبّحر در علوم عقلی بود. باغنوی منسوب است به باغِ نو، محله...

پنجشنبه، 5 شهريور 1394

باباافضل کاشانی

افضل الدین محمدبن حسین بن محمد خوزه مَرَقی کاشانی، معروف به باباافضل، حکیم بزرگ اسلام و ایران در نیمه‌ی دوم قرن ششم و آغاز قرن هفتم بود. هرچند...

پنجشنبه، 5 شهريور 1394

جایگاه شرور در نظام آفرینش

هر ساله، حوادث زیان باری چون سیل و زلزله شمار فراوانی را به کام مرگ می‌فرستند و کسان بسیاری را بی‌خانمان می‌سازند. از آغاز پیدایش انسان، کودکان...

چهارشنبه، 4 شهريور 1394