نقش و فضیلت حدیث و سبک شناسی آن

در لغت به معنی هر چیز نو و جدید است، خبر و کلام را نیز حدیث خوانند (الصحاح، 278/1؛ المصباح المنیر، 124/1). ابوالبقاء گوید: «حدیث، اسم مصدر از...

سه‌شنبه، 22 خرداد 1397

یگانه راه رهایی مسلمانان چیست؟

محدثین ثقه به اسناد و طرق معتبر روایت کرده‌اند که رسول‌الله (صلی الله علیه و آله و سلم) اهل بیت خود را به سفینه‌ی نوح تشبیه فرمود. یعنی همان...

چهارشنبه، 9 خرداد 1397

حدیث حقیقت در منابع عرفانی

عنوان گفتگویی مشهور میان امام علی (علیه السلام) و کُمیل بن زیاد نخعی پیرامون «حقیقت». متن حدیث در منابع حدیث شیعه نیامده ولی در منابع عرفانی...

دوشنبه، 7 خرداد 1397

جلوگیری از جعل و تحریف

اعتبار و ارزش منابع حدیثی به جایگاه راویانی بازمی‌گشت که از دوره‌ی تقیید یا کتابت، حدیث را از نسلی به نسل بعد منتقل می‌کردند و با توجه به اهمیت...

پنجشنبه، 3 خرداد 1397

کتابی برای گشایش سختی‌ها

پس از قرآن حدیث مهم‌ترین منبع استنباط احکام بود و در مغرب عهد مرینی نتوانست اهمیت و جایگاهی چون فقه و قرائت به خود اختصاص دهد، اما به لحاظ اهمیت...

چهارشنبه، 2 خرداد 1397

کتابی برای گشایش سختی‌ها

پس از قرآن حدیث مهم‌ترین منبع استنباط احکام بود و در مغرب عهد مرینی نتوانست اهمیت و جایگاهی چون فقه و قرائت به خود اختصاص دهد، اما به لحاظ اهمیت...

شنبه، 29 ارديبهشت 1397

واکاوی عوامل مؤثر بر مهارتهای تصمیم‌گیری و حل مسأله در احادیث امام جواد (ع)

مهارت‌های زندگی، حاصل چاره‌اندیشی جامعه‌شناسان و روان‌شناسانی است که می‌کوشند تا راه‌کاری مشترک برای ایجاد بهداشت روانی فرد و جامعه فراهم سازند....

چهارشنبه، 2 اسفند 1396

جایگاه کلامی بزنطی و منزلت وی در نزد امام رضا (ع) و امام جواد (ع)

بحث درباره اصحاب امامان و به تبع آن درباره بزنطی، در دوره‌های اخیر، توجه تاریخ‌نگاران خصوصاً در عرصه تاریخ اندیشه را به خود جلب کرده است. با...

يکشنبه، 29 بهمن 1396

زنان راوی حدیث از امام جواد (ع)

عمده‌ترین اثر برجای مانده از بزرگان هر مذهب و یا فرقه، سخنان آن هاست. اهل بیت عصمت و طهارت (علیه‌السّلام) به عنوان برترین شخصیت‌های عالم وجود،...

يکشنبه، 29 بهمن 1396

تبارشناسی، پراکندگی جغرافیایی و شغل اصحاب امام جواد (ع)

برای تحقیق در مورد اصحاب امامیه و شناسایی و معرفی ایشان، به دست آوردن اطلاعات گوناگون اجتماعی در مورد آنان بسیار اهمیت دارد؛ اطلاعاتی مانند تبار...

يکشنبه، 29 بهمن 1396

گونه‌شناسی راویان امام جواد (ع)

امام جواد (علیه‌السّلام) با این که در کودکی (هشت سالگی) به امامت رسیدند و در جوانی (25 سالگی) شهید شدند، افراد زیادی از محضر علمی و معنوی ایشان...

يکشنبه، 29 بهمن 1396

حدیت نزد فِرَق زیدیه

به دو فرقه‌ی اسماعیلیه و نصیریه زیاد نپرداختیم چون تعداد منابعشان گاهی منحصر به فرد است در این فصل به زیدیه می‌پردازیم.

يکشنبه، 3 دی 1396

کوشش‌هایی در عرض کتب اربعه

در حوزه تاریخ حدیث وقتی روی کتب اربعه متمرکز می‌شویم، مقداری توجه خود را به کوشش‌های دیگری که در عرض کتب اربعه صورت گرفته از دست می‌دهیم. به...

يکشنبه، 3 دی 1396

کتب اربعه‌ی شیعه چیست (2)

در مورد «من لایحضره الفقیه» باید گفت که یک مقدار وضع این کتاب واضح‌تر و روشن‌تر از کافی است. به هر حال این کتاب به دوره‌ای تعلق دارد که این مقدار...

پنجشنبه، 30 آذر 1396

کتب اربعه‌ی شیعه چیست (1)

عنوان کتب اربعه، عنوان شناخته شده‌ای به نظر می‌رسد. در قالب یک سوء تفاهم، کتب اربعه در تقابل با صحاح سته اهل سنت درنظر گرفته می‌شود، گویی که...

پنجشنبه، 30 آذر 1396

جوامع روایی متقدم شیعه

در مباحث قبل که بحث از اصول و مصنفات بود، اشاره کردم که در مقدمه «الفهرست» و در مقدمه «من لا یحضره الفقیه» به اصول و مصنفات اشاره شده است. شیخ...

دوشنبه، 27 آذر 1396

پیدایی اصحاب حدیث و اصحاب رأی به مثابه صنف یا گرایش (2)

به سراغ دوره مورد بحث خودمان می‌رویم. راجع به سال‌های 110 تا حدود سال 135 هـ گفتگوهایی داشتیم. چرا بحث اسناد در عراق مطرح شد و این بحث در مدینه...

دوشنبه، 27 آذر 1396

پیدایی اصحاب حدیث و اصحاب رأی به مثابه صنف یا گرایش (1)

برای توضیح جریانات اصحاب حدیث و اصحاب رای و تقابل میان آنها باید به اندکی پیش از آنان اشاره کنم و سپس بحث را ادامه دهم.

يکشنبه، 26 آذر 1396

مسأله إسناد و ارزیابی حدیث

مبحث را با یک سؤال آغاز می‌کنیم و آن این که در قرن یک وقتی اصحاب کلمات ائمه (علیه السلام) را نقل می‌کردند - به جز به شکل بیان خاطره - نمونه‌هایی...

يکشنبه، 26 آذر 1396

گسترش کتابت حدیث در سده دوّم هجری

آغاز سده دوّم یعنی سال 101 هـ، دوره‌ای است که فرمان عمر بن عبدالعزیز صادر شده باشد یا نه، نوشتن حدیث رواج یافت. به هر حال بین مسلمین، هیج اختلافی...

شنبه، 25 آذر 1396