مترجم: رزیتا ملکی‌زاده
منبع: راسخون
منبع: راسخون
پنج اقیانوس در جهان وجود دارد. با این حال، چنانچه اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام به دو بدنه‌ی آبی مجزا یعنی، اقیانوس اطلس شمالی، اقیانوس اطلس جنوبی، اقیانوس آرام شمالی و اقیانوس آرام جنوبی تقسیم شوند، تعداد اقیانوسهای جهان به عدد 7 می‌رسد. اقیانوس‌ها که 70٪ سطح زمین را می‌پوشانند، در اصطلاح زندگی بندرگاهی، در منطقه بزرگترین می‌باشند. از قضا، همچنین آنها کمترین مواردی هستند که مورد بررسی و اکتشاف قرار گرفته‌اند. این مقاله در مورد اقیانوسهای بزرگ جهان اطلاعاتی را برای شما فراهم ساخته است.
|
آیا می‌دانستید؟ |
بنابراین، اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، در سیاره ما پنج اقیانوس وجود دارد. اما، از آنجا که اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس وسعت بسیار زیادی دارند، گاهی هرکدام به دو بدنه‌ی آبی مجزا بنامهای اقیانوس اطلس شمالی و اقیانوس اطلس جنوبی و اقیانوس آرام شمالی و اقیانوس آرام جنوبی تقسیم می‌شوند. بدین ترتیب، در سیاره ما هفت اقیانوس وجود دارد. هرچند به جهت سهولت، از کنوانسیون جهانی پنج بدنه‌ی آبی عمده پیروی می‌شود. در بخش زیر در مورد این مناطق اطلاعات مختصری همراه با اطلاعات پایه‌ای از آنها از قبیل محل، اندازه، وسعت، عمق، و غیره ارائه می‌شود.
اقیانوسهای روی زمین
تصویر زیر محل پنج اقیانوس را بر اساس موقعیت خشکی‌های قاره‌ای نشان می‌دهد.
اقیانوس آرام
اقیانوس آرام بزرگترین و همچنین عمیق‌ترین اقیانوس در جهان به شمار می‌رود که در سرتاسر منطقه‌ی وسیعی حدود 78ر63 میلیون مایل مربع (19ر165 میلیون کیلومتر مربع) گسترش یافته است، و به عبارت دیگر، پهنای آن حداقل 45% از سطح زمین می‌باشد. مرزهای آن از زمین‌های آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی در شرق، و روسیه، ژاپن، استرالیا، و گروه‌های مختلف از کشورهای جزیره‌ای در غرب امتداد یافته‌اند. در جهت مرزهای شمالی و جنوبی به ترتیب، اقیانوسهای منجمد شمالی و منجمد جنوبی قرار دارند.گودال ماریانا عمیق‌ترین گودال سیاره ماست، که در اقیانوس آرام واقع شده است. نقطه‌ی Challenger Deep از این گودال ( به عمق 10900 متر) عمیق‌ترین قسمت زمین به حساب می‌آید. در این اقیانوس، تقریباً تمامی مرزها توسط مناطق فرورانشی subduction zones مشخص شده‌اند.
اقیانوس اطلس
اقیانوس اطلس در سرتاسر منطقه‌ای به مساحت 41،100،000 مایل مربع گسترش یافته، و تخمین زده می‌شود که 20 درصد از سطح زمین توسط این اقیانوس اشغال شده است. اقیانوس اطلس دومین اقیانوس بزرگ جهان است که مرز آمریکای شمالی از آفریقا و اروسیا (اروپا و آسیا) را مشخص می‌کند. این اقیانوس که اصولاً به شکل S می‌باشد، توسط دو خشکی یا زمین آمریکایی در غرب، و اوراسیا و قاره آفریقا در شرق هم مرز است. مرز شمالی در پایین اقیانوس منجمد شمالی واقع است، در حالی که مرز جنوبی در نزدیکی اقیانوس منجمد جنوبی قرار دارد.گودال پورتوریکو Puerto Rico عمیق‌ترین نقطه اقیانوس اطلس است، و در حدود 8648 متر عمق دارد. یکی از ویژگیهای اصلی این بدنه‌ی آبی، پشته یا شیار میان ـ اقیانوسی است که تقریباً درسرتاسر کل طول آن امتداد دارد.
اقیانوس هند
اقیانوس هند که به عنوان سومین اقیانوس بزرگ در این سیاره به ثبت رسیده است، حدود 20 درصد از سطح آب کره زمین را پوشش می‌دهد، و مساحتی حدود 28،350،000 مایل مربع را در بر می‌گیرد. این اقیانوس توسط شبه قاره هند در سمت شمال و اقیانوس منجمد جنوبی در سمت جنوب احاطه شده است. و در سمت غرب شبه قاره آفریقا قرار دارد و در سمت شرق با استرالیا و آسیای جنوب شرقی هم مرز می‌باشد.در اقیانوس شناسی از میان پنج بدنه‌ی آبی، این تنها اقیانوسی است که با نام یک کشور نامگذاری شده است. عمیق‌ترین نقطه‌ی آن گودال جاوه شناخته شده است که دارای عمق 7125 متر می‌باشد.
اقیانوس منجمد جنوبی
همچنین به عنوان اقیانوس قطب جنوب شناخته شده است، و به تازگی در فهرست اقیانوسهای جهان قرار گرفته است. همانطور که از نام آن پیداست، این اقیانوس، بخش جنوبی قاره قطب جنوب را احاطه کرده است. از نظر ابعاد، چهارمین اقیانوس بزرگ جهان بوده که منطقه‌ای بزرگتر از اقیانوس منجمد شمالی (حدود 78،48،298 مایل مربع) را پوشش می‌دهد. این اقیانوس با سه اقیانوس هند، اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام هم مرز می‌باشد.در مورد عمیق‌ترین نقطه این بدنه‌ی دریایی اطلاعات کمی وجود دارد. با این حال ادعا می‌شود که گودال ساندویچ جنوبی South Sandwich trench عمیق‌ترین نقطه‌ی این اقیانوس است که دارای عمق حدوداً 7235 متر می‌باشد. مطرح شده است که این بدنه‌ی آبی، سطح زمین را در زیر شصت درجه عرض جنوبی (به طور تقریبی) پوشش می‌دهد.
اقیانوس منجمد شمالی
کوچکترین اقیانوس از پنج اقیانوس جهان می‌باشد که در نیمکره شمالی مجاور با سرزمین‌های قطب شمال واقع شده است و منطقه‌ای به مساحت 5427000 مایل مربع را پوشش می‌دهد. از نظر عمق، این اقیانوس در مرتبه‌ی آخر قرار می‌گیرد. گفته می‌شود که این بدنه‌ی آبی، بالای شصت درجه عرض شمالی (به طور تقریبی) موجود می‌باشد. اقیانوس منجمد شمالی توسط گرینلند، روسیه، سیبری، بخش‌هایی از اروپا و آمریکای شمالی احاطه شده است. در مرز این بدنه‌ی دریایی، آمریکای شمالی و اروسیا (اروپا و آسیا) واقع شده‌اند.عمیق‌ترین نقطه‌ی (حوضه اروسیا) منجمد شمالی در حدود 5450 متر به ثبت رسیده است. بخشی از اقیانوس منجمد شمالی که در منطقه قطبی واقع شده، در تمام طول سال از یخ پوشیده است. در نتیجه، در مقایسه با دیگر اقیانوس‌ها، این اقیانوس از شوری کمتری برخوردار است.
مشخص شده است که اقیانوس‌ها از دوره هادئن ائون Hadean Eon (اولین دوره‌ی زمین شناسی عمده بعد از شکل‌گیری سیاره زمین)، اگر چه نه در وضعیت کنونی، شکل گرفته و وجود دارند. آنها یکی از بزرگترین و پویاترین پارامترهای سیاره ما می‌باشند. همچنین، به عنوان مناطقی که برای نخستین مرتبه حیات در آنها پدیدار شد، شناخته شده‌اند.
/م
