فتح سوریه از سوی ایران

از قرن‌ها قبل به این سو، شمال میان رودان (بین‌النهرین)، شامات (سوریه کنونی) و فلسطین در اختیار ارتش رُم بود و در حقیقت در کشمکش دایم بین ارتش‌های ایرانی و رُمی ایرانیان تدریجاً این بخش‌ها جزو امپراتوری رُم (و بعدها رُم شرقی) پذیرفته بودند. اما در 603 میلادی اوضاع متفاوت بود. رُم شرقی از طرفی تحت فشار فزاینده آوارها، گت‌ها، فرانک‌ها و لمباردها (اقوام به اصطلاح بربر) قرار داشت و از طرف دیگر در ایران پادشاه قدرتمندی به نام خسروپرویز بر سر کار بود.
خسروپرویز در 591 میلادی با کمک سپاه رُم توانسته بود تاج خود را از سرداری یاغی پس بگیرد و اکنون پس از 12 سال به خونخواهی قتل موریس، امپراتور مقتول رُم، آماده نبرد با فاکس، امپراتور جدید رُم، شد.
در 605 میلادی سپاهیان ایرانی کلیه استحکامات رُمی در شمال میان رودان و سپس غرب میان رودان را فتح کرده و شهرهای مهم حران و ادسا را تسخیر نمود و سپس هیراپولیس و حلب امروزی را فتح کرد.
از آن طرف نیروهای ایرانی در ارمنستان شروع به پیشروی کرده و کاپادوکیه و فریزی را گرفتند. در 611 ایران فتوحات غربی خود را تکمیل کرده و به دروازه‌های قسطنطنیه پایتخت رُم شرقی رسید و در 614 بیت‌المقدس (یا اورشلیم) را فتح کرد.
ارتش‌های ایران ظرف 9 سال کلیه نیروهای رُمی را جارو کرده و به مدیترانه ریختند و در 616 برای اولین‌بار پس از 900 سال با عبور از صحرای سینا اسکندریه را در مصر تصرف کردند. شاهین براز، سردار ایرانی، نیز در سال بعد (کنستانتین) را فتح کرده و ایران را به اوج قدرت خود پس از دوران هخامنشیان رساندند.

نتایج این جنگ‌ها

نتیجه نبردهای 15 ساله سبب شد که طی سال‌های 602 تا 617 امپراتوری ایران به قدرت اول جهان تبدیل شود این در حالی بود که از 800 سال قبل به این سو قدرت غالب جهان رُم بود و اکنون برای اولین بار رُمی‌ها از نظر وسعت و جمعیت از ایران عقب افتاده و کاملاً منفعل شدند.
نبردهای خسروپرویز که توسط دو سردار بزرگش، شهر براز و شاهین براز، رهبری می‌شد سبب منگنه شدن رُمی‌ها شد چرا که رسماً در همان زمان توسط آوارها تحت فشار بودند و وندال‌ها نیز شمال آفریقا را از چنگ رُم درآورده بودند. اگر هرقل، امپراتور لایق رُم، ظهور نکرده بود در 620 میلادی کار امپراتوری رُم تمام بود.
منبع مقاله :
غفوری، علی؛ (1386)، 100 جنگ بزرگ تاریخ، تهران: هیرمند، چاپ دوم