انار و هندوانه را كه در كنار هم ببینی نمی‌توانی یاد چیزی جز یلدا بیفتی. شبی كه می‌گویند خورشید در آن متولد شده است و هر روز كه از آن می‌گذرد، یك دقیقه به طول روز اضافه می‌شود.
هرچند این روزها برای ما یلدا تولد خورشید است اما برای ایرانیان قدیم بیشتر طولانی‌ترین شب سال بود. شبی نحس كه اهریمن تاریكی در آن ترك‌تازی می‌كرد.
برای همین بود كه ایرانی‌ها در آن تا تولد خورشید دور آتش جمع می‌شدند و سفره پهن می‌كردند. ایرانیان باستان برای آنكه شب یلدا را به رغم اهریمن بدكنش به خوشی بگذرانند، آخرین بازمانده‌های میوه‌های پاییزی را جمع می‌كردند و بر سفره‌شان می‌گذاشتند و آن را نثار اهورامزدا می‌كردند.
خبرگزاری میراث فرهنگی در گزارشی در مورد یلدا آورده است: «یلدا، چنانكه اغلب فرهنگ‌ها آورده‌اند، ماخوذ از سریانی به معنی میلاد عربی است؛ چون شب یلدا را با میلاد مسیح تطبیق می‌كردند، از این‌رو، بدین نام خوانده شده است. چون ایرانیان این شب را شب تولد میترا (مهر) می‌دانستند، آن را با تلفظ سریانیش پذیرفتند و در واقع، یلدا با نوئل (Noël) اروپایی كه در 25 دسامبر تثبیت شده، معادل است. بنابراین، نوئل اروپایی همان شب یلدا یا شب چله ایرانی است.»
بختیاری‌ها: اگر شب یلدا را در میان قوم بختیاری بگذرانید به جای حافظ همیشگی سفره یلدا شاهنامه فردوسی را می‌بینید و به جای فال حافظ بساط شاهنامه‌خوانی برپاست.
می‌گویند در شب یلدا در استان چهارمحال و بختیاری كه بیشتر بختیاری‌های ایران آنجا سكونت دارند، چند خانواده دور هم جمع می‌شوند و كسانی كه شاهنامه را از حفظ هستند برای دیگران می‌خوانند. خیلی پیش آمده كه كسانی كه شاهنامه را از بر می‌خوانند حتی سواد خواندن و نوشتن نداشته باشند.
بختیاری‌ها اعتقاد دارند در شب یلدا، ماست، شیر، پنیر، كنجد، كدو و نان جوی كه خورده شود تا پایان سال موجب فزونی و فراوانی نعمت می‌شود و باعث می‌شود كه تا سال بعد از این نعمت‌ها بخورند.
شب یلدا در قوم بختیاری به عنوان شب چله خوانده می‌شود. بختیاری‌ها در این شب كدو تنبل‌های بزرگی كه نماد خورشید را برای آنها دارد، آب‌پز می‌كنند و آن‌را به صورت ریز ریز شده در آش كشك می‌خورند.
رسم جالبی كه در میان بختیاری‌ها رواج دارد ، به این صورت كه نان‌های محلی به نام گرده را با قطر زیاد آماده می‌كنند. بین این نان مهره آبی رنگی به نام لپك می‌گذارند. در شب یلدا نان را تقسیم می‌كنند و هر كس كه در قطعه نان او لپك جای دارد، به بخت و اقبال معروف شده و او را شانس خانه می‌دانند.
ایلامی‌ها: مردم ایلام معمولا هندوانه را از یك ماه پیش خریداری كرده و در خانه برای شب یلدا نگهداری می‌كنند. معمولا در این شب همه اقوام در منزل یكی از بزرگان فامیل جمع شده و این شب را با گفتن داستانهای قدیمی تا پاسی از شب می‌گذرانند.
یكی از آیین‌های ویژه این شب كه در قدیم بین مردم این استان رواج داشته سنت "شلی ملی" است.
در این شب عده‌ای از كودكان به بالای پشت‌بام خانه‌های شهروندان مختلف می‌رفتند و با آویزان كردن سبدی از طریق طناب به درون خانه همسایه و تكرار بیت‌های موزون خواستار شریك شدن آنان در تنقلات می‌شدند. هر خانواده هم بر حسب توان خود مقداری از تنقلات و میوه خود را در داخل سبد قرار می‌دادند.
الموت: حضور بر سر مزار از دست‌رفتگان قبل از غروب آفتاب یكی از مهم‌ترین رسوم است البته با روشن كردن شمع و یا فانوس‌گذاری و روشن گذاشتن چند نقطه به وسیله آتش. این رسم در بیشتر روستاهای الموت باقی مانده.
از غذای آماده شده آن شب برای بستگان، همسایگان و برای خانواده‌هایی كه تازه وصلت انجام پذیرفته و فامیل و وابسته شده‌اند برده می‌شود و اگر در آن شب گذرتان بر هر خانه‌ای افتاد با انواع غذاها روبه‌رو می‌شوید.
لحظاتی بعد از شام گروهی با نقابی كه به چهره دارند در كوچه و پس كوچه به راه افتاده و با آواز و ترانه‌های مخصوص صاحب‌خانه را از آمدنشان مطلع می‌سازند و صاحب خانه با چیزهای موجود در خانه به آنها هدیه می‌دهد.
در كشورهایی كه جمعیت ایرانی‌ها بیشتر است معمولا مغازه‌ها هم اجناس مربوط به سفره یلدا را می‌فروشند و یلدا هرچند هیچ‌وقت شبیه یلداهای ایران نمی‌شود اما رنگ و بوی ایران را دارد.
در كشورهایی كه جمعیت ایرانی‌ها اندك است یلدا معمولا بهانه‌ای است برای دور هم جمع شدن. سخن گفتن به زبان مادری و یاد گذشته‌ها بودن.
منبع: بانوی ایرانی
هرچند این روزها برای ما یلدا تولد خورشید است اما برای ایرانیان قدیم بیشتر طولانی‌ترین شب سال بود. شبی نحس كه اهریمن تاریكی در آن ترك‌تازی می‌كرد.
برای همین بود كه ایرانی‌ها در آن تا تولد خورشید دور آتش جمع می‌شدند و سفره پهن می‌كردند. ایرانیان باستان برای آنكه شب یلدا را به رغم اهریمن بدكنش به خوشی بگذرانند، آخرین بازمانده‌های میوه‌های پاییزی را جمع می‌كردند و بر سفره‌شان می‌گذاشتند و آن را نثار اهورامزدا می‌كردند.
خبرگزاری میراث فرهنگی در گزارشی در مورد یلدا آورده است: «یلدا، چنانكه اغلب فرهنگ‌ها آورده‌اند، ماخوذ از سریانی به معنی میلاد عربی است؛ چون شب یلدا را با میلاد مسیح تطبیق می‌كردند، از این‌رو، بدین نام خوانده شده است. چون ایرانیان این شب را شب تولد میترا (مهر) می‌دانستند، آن را با تلفظ سریانیش پذیرفتند و در واقع، یلدا با نوئل (Noël) اروپایی كه در 25 دسامبر تثبیت شده، معادل است. بنابراین، نوئل اروپایی همان شب یلدا یا شب چله ایرانی است.»
یلدا در گوشه و كنار ایران
همه ایرانی‌ها سی‌امین شب آذر ماه هر سال را با نام شب تولد خورشید جشن می‌گیرند. جشنی ملی كه برای همه در یك روز برگزار می‌شود. با این حال در هر گوشه‌ای رسمی برگزار می‌شود كه جشن آنها را از دیگران متمایز می‌كند.بختیاری‌ها: اگر شب یلدا را در میان قوم بختیاری بگذرانید به جای حافظ همیشگی سفره یلدا شاهنامه فردوسی را می‌بینید و به جای فال حافظ بساط شاهنامه‌خوانی برپاست.
می‌گویند در شب یلدا در استان چهارمحال و بختیاری كه بیشتر بختیاری‌های ایران آنجا سكونت دارند، چند خانواده دور هم جمع می‌شوند و كسانی كه شاهنامه را از حفظ هستند برای دیگران می‌خوانند. خیلی پیش آمده كه كسانی كه شاهنامه را از بر می‌خوانند حتی سواد خواندن و نوشتن نداشته باشند.
بختیاری‌ها اعتقاد دارند در شب یلدا، ماست، شیر، پنیر، كنجد، كدو و نان جوی كه خورده شود تا پایان سال موجب فزونی و فراوانی نعمت می‌شود و باعث می‌شود كه تا سال بعد از این نعمت‌ها بخورند.
شب یلدا در قوم بختیاری به عنوان شب چله خوانده می‌شود. بختیاری‌ها در این شب كدو تنبل‌های بزرگی كه نماد خورشید را برای آنها دارد، آب‌پز می‌كنند و آن‌را به صورت ریز ریز شده در آش كشك می‌خورند.
رسم جالبی كه در میان بختیاری‌ها رواج دارد ، به این صورت كه نان‌های محلی به نام گرده را با قطر زیاد آماده می‌كنند. بین این نان مهره آبی رنگی به نام لپك می‌گذارند. در شب یلدا نان را تقسیم می‌كنند و هر كس كه در قطعه نان او لپك جای دارد، به بخت و اقبال معروف شده و او را شانس خانه می‌دانند.
ایلامی‌ها: مردم ایلام معمولا هندوانه را از یك ماه پیش خریداری كرده و در خانه برای شب یلدا نگهداری می‌كنند. معمولا در این شب همه اقوام در منزل یكی از بزرگان فامیل جمع شده و این شب را با گفتن داستانهای قدیمی تا پاسی از شب می‌گذرانند.
یكی از آیین‌های ویژه این شب كه در قدیم بین مردم این استان رواج داشته سنت "شلی ملی" است.
در این شب عده‌ای از كودكان به بالای پشت‌بام خانه‌های شهروندان مختلف می‌رفتند و با آویزان كردن سبدی از طریق طناب به درون خانه همسایه و تكرار بیت‌های موزون خواستار شریك شدن آنان در تنقلات می‌شدند. هر خانواده هم بر حسب توان خود مقداری از تنقلات و میوه خود را در داخل سبد قرار می‌دادند.
الموت: حضور بر سر مزار از دست‌رفتگان قبل از غروب آفتاب یكی از مهم‌ترین رسوم است البته با روشن كردن شمع و یا فانوس‌گذاری و روشن گذاشتن چند نقطه به وسیله آتش. این رسم در بیشتر روستاهای الموت باقی مانده.
از غذای آماده شده آن شب برای بستگان، همسایگان و برای خانواده‌هایی كه تازه وصلت انجام پذیرفته و فامیل و وابسته شده‌اند برده می‌شود و اگر در آن شب گذرتان بر هر خانه‌ای افتاد با انواع غذاها روبه‌رو می‌شوید.
لحظاتی بعد از شام گروهی با نقابی كه به چهره دارند در كوچه و پس كوچه به راه افتاده و با آواز و ترانه‌های مخصوص صاحب‌خانه را از آمدنشان مطلع می‌سازند و صاحب خانه با چیزهای موجود در خانه به آنها هدیه می‌دهد.
یلدا آن سوی مرزها
اما سنت‌های یلدا به درون مرزهای ایران ختم نمی‌شود. سنت یلدا همراه با ایرانی‌ها در گوشه و كنار دنیا منتشر شده است. از ژاپن گرفته تا آمریكا در شب 30 آذر ماه هر سال عده‌ای هستند كه تولد خورشید را جشن می‌گیرند.در كشورهایی كه جمعیت ایرانی‌ها بیشتر است معمولا مغازه‌ها هم اجناس مربوط به سفره یلدا را می‌فروشند و یلدا هرچند هیچ‌وقت شبیه یلداهای ایران نمی‌شود اما رنگ و بوی ایران را دارد.
در كشورهایی كه جمعیت ایرانی‌ها اندك است یلدا معمولا بهانه‌ای است برای دور هم جمع شدن. سخن گفتن به زبان مادری و یاد گذشته‌ها بودن.
منبع: بانوی ایرانی
.jpg "چرا پیامبر (ص) فرموده است که سوره هود مرا پیر کرده است؟")
