رسالت رسانه ملّی در سونامی کاهش جمعیّت
در یاداشت و مقاله قبلی به برخی از شاخص ها و مؤلفه های تأثیر گذار در منع کاهش جمعیّت کشور اشاره کردیم و نقش و تأثیر رسانه های مختلف مجازی و حقیقی را در آن مورد توجه قرار دادیم در ادامه مباحث قبلی سایر مؤلفه ی فرهنگی و اجتماعی که رسانه های ملّی می تواند در خصوص آن ایفای نقش کنند اشاره خواهیم داشت.
1-تبلیغ و ترویج فرهنگ بومی و مذهبی کشور
از جمله موضوعات و مسائل مهمی که ارتباط مستقیمی با موضوع کاهش جمعیّت دارد، تغییر سبک زندگی، و افزایش سطح انتظارات و توقعات جوانان از زندگی مشترک است، موضوع مهمی که باعث شده جوانان نگاه آرمانی و غیر واقع بینانه ای از زندگی در ذهنشان نقش ببندد و تمایلی به تشکیل زندگی مشترک نداشته باشند، با توجه به مسأله بیان شده رسالت رسانه ملّی در این خصوص بهبود سطح بینش و ارتقاء و تقویت بلوغ فکری، فرهنگی و اجتماعی جوانان است به گونه ای که شناخت و بینش جوانان از زندگی براساس واقعیات موجود با تکیه بر بن مایه های دینی و فرهنگ بومی شکل بگیرد.یکی از عوارض و تبعات شوم سبک زندگی غربی دوری از خدای متعال و غفلت و فراموشی امداد های غیبی و الهی است، غرق شدن در حساب های مادی و دوری از توکل، اعتماد، حسن ظن به خدای متعال موجب شده است، افراد فقط کاستی و نواقص خود را در زندگی مشاهده کنند.متأسفانه با یک نگاه اجمالی در محتوای برنامه های ساخته شده در عرصه سینما متوجه می شویم نوعاً در حال فرهنگ سازی، تبلیغ و ترویج نوع خاصی از زندگی هستند که تقریباً با سبک و سیاق زندگی بومی کشور تناسب چندانی ندارد و یا حداقل در مقام به تصویر کشیدن درصد خاصی از جامعه می باشد، درصد خاصی از کشور که به تجمل گرایی، زندگی لاکچری و مرفه شهرت دارند، متأسفانه این نگاه ایده آل محور در برخی موارد در تولیدات رسانه ملّی نیز قابل مشاهده است باری به هر جهت اگر رسانه ملّی و ارگان های مختص به فرهنگ سازی به جای خدمت رسانی به فرهنگ عمومی، ملّی و مذهبی به نوعی در خدمت فرهنگ غربی گام بردارند، اوضاع بحرانی کاهش جمعیّت به لبه پرتگاه و سقوط نزدیک تر خواهد شد.
2-اصلاح بینش و رفتار خانواده ها در زمینه فرزند آوری
بیش از دو دهه تبلیغ منفی و تخریبی علیه فرهنگ فرزند آوری در رسانه های داخلی و خارجی موجب شده است، حتی قشر تحصیل کرده و نخبگان کشور فرزند آوری را به نوع مانعی جدّی برای تحصیل، اشتغال، رفاه و رشد و پیشرفت خود تلقی نمایند، گویی فرزند آوری مساوی است با عقب ماندگی و درماندگی، همین امر موجب شده است بسیاری از زوج های جوان دست کم در سال های نخست زندگی ضرورتی برای فرزند آوری خود مشاهده نکنند، از این رو رسانه ملّی برای تحقق سیاست های افزایش جمعیّت باید در درجه نخست باید با برنامه سازی و به تصویر کشیدن خانواده هایی که علی رغم داشتن فرزند از موقعیت های مختلف تحصیلی، شغلی، اقتصادی برخوردار می باشند، به اصلاح تغییر بینش و نگرش و رفتار خانواده ها در زمینه ی فرزند آوری توجه داشته باشد.[1] لزوم توجه به جهان بینی اسلامی در مسأله فرزند آوری نیز می تواند تأثیر بسزایی در این زمینه داشته باشد، چرا که بسیاری از نگراش های منفی که در برابر فرزند آوری باب شده بیشتر متناسب با سبک زندگی مادی و غیر الهی است، در حالی که بر اساس جهان بینی الهی فرزندان نه تنها مانع رشد نیستند بلکه مایه برکت و پیشرفت می باشند.در منابع روایی از رسول اللّه(صلی الله علیه و اله) نقل شده است: «بیت لا صبیان لا برکة فیه؛[2] خانه اى که بچه ندارد، برکت ندارد.» و یا اینکه در روایت ارزشمند دیگر این چنین بیان شده است: «الرِّزْقُ مَعَ النِّسَاءِ وَ الْعِیَالِ؛[3]رزق و روزى به همراه خانواده و فرزندان است».
3-ترویج فرهنگ اعتماد، توکّل و خوشبینی به خداوند
یکی از عوارض و تبعات شوم سبک زندگی غربی دوری از خدای متعال و غفلت و فراموشی و امداد های غیبی و الهی است، غرق شدن در حساب های مادی و دوری از توکّل، اعتماد، حسن ظّن به خدای متعال موجب شده است، افراد فقط کاستی و نواقص خود را در زندگی مشاهده کنند و دائم با خود از نداشته ها صحبت کنند، هر چند شیطان مانع این خوشبینی شده و اجازه باورهای رحمانی را به بندگان نمی دهد و دائماً وعده فقر به انسان می دهد، ولی خدای متعال بارقه های امید را به روی بندگان باز می کند: «الشَّیْطانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَ یَأْمُرُکُمْ بِالْفَحْشاءِ وَ اللَّهُ یَعِدُکُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلاً وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ؛[4] شیطان، شما را (به هنگام انفاق،) وعده فقر و تهیدستى مى دهد؛ و به فحشا (و زشتی ها) امر می کند؛ ولى خداوند وعده «آمرزش» و «فزونى» به شما مى دهد؛ و خداوند، قدرتش وسیع، و (به هر چیز) داناست. (به همین دلیل، به وعده هاى خود، وفا مى کند.) باری تعالی در آیه دیگر به طور آشکار بندگان را به زندگی مشترک دعوت کرده و وعده فراوانی و برکت را به بندگان می دهد: «وَ أَنْکِحُوا الْأَیامى مِنْکُمْ وَ الصَّالِحینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَ إِمائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ؛[5] مردان و زنان بى همسر خود را همسر دهید، همچنین غلامان و کنیزان صالح و درستکارتان را؛ اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بى نیاز مى سازد؛ خداوند گشایشدهنده و آگاه است».4-اصلاح برداشت های نادرست «مادری و همسری»
متأسفانه در زمانی که اندیشه های پوسیده فمینیستی حتّی در خاستگاه اصلی و مهد پیدایش خود با تردیدهای جدّی رو به برو شده و نویسندگان فراوانی در نقد آن به نوشتن مقاله و کتاب روی آورده اند،[6]این اندیشه بر ذهن و زبان گروهی از دختران جوان ایرانی رخنه کرده و موجب کم رنگ شدن نقش مادری و همسری در چشم آنها شده است، با توجه به اینکه این مطلب ارتباط مستقیمی با تشکیل زندگی مشترک و همچنین پرورش فرزند دارد، سزاوار است، رسانه ی ملّی با پرداختن به موضوعاتی مرتبط با این بحث این برداشت مخرب را اصلاح نماید، مطالبی همچون: تبیین جایگاه و اهمیت مادری در نظام خلقت، اهمیت و ثواب فرزند آوری و تأثیر آن بر آرامش و تعالی روح، بررسی آثار و پیامدهای رواج تفکر فمینیستی، تبیین اهمیت برخوردار از فرزند صالح...[7]سخن آخر
در یک جمع بندی کوتاه می توان جهت گیری برنامه های رسانه ملّی در حوزه جمعیّت را این چنین بیان کرد: فرهنگ سازی برای کاستن سطح توقعات و روی آوری به ازدواج آسان، پرهیز از تبلیغ و ترویج زندگی لاکچری، ترویج فرهنگ قناعت و مدیریت اقتصادی، برگزاری نشست های کارشناسی و چاره اندیشی با محوریت ازدواج جوانان.پی نوشت ها:
[1]. ابراهیم شفیعی سروستانی، راهبرد و سیاست های رسانه ملی، ص36.
[2]. کنزالعمال، ج 16، ص 274.
[3]. الکافی (ط - الإسلامیة)، ج5، ص330، ح4.
[4]. سوره مبارکه بقره، آیه 268.
[5]. سوره نور، آیه 32.
[6]. ر.ک: ابراهیم شفیعی، سروستانی، زن و نظام سلطه رسانه ها، ص33-74.
[7]. ابراهیم شفیعی سروستانی، راهبرد و سیاست های رسانه ملی، ص40.
