سازوکارهای عمل نامتمایز در فنون مراقبهای
برای بعضی از صاحبنظران که میخواهند اصطلاح مراقبه را طوری به کار ببرند که گویا مجموعهای از اصول اساسا مشترک را پوشش میدهد، این کلمه ممکن است گمراه کننده باشد.
چهارشنبه، 14 اسفند 1398
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
در اینجا این مسئله پیش می آید که در پرداختن به بحران باید به کدام وجه بیشتر توجه کرد. از آنجا که برقراری ذهنآگاهی به طور سنتی در مورد چهار وجه مصداق دارد (بدن، ذهن، موضوعات ذهن و احساس)، آیا هنگام مواجهه با بحران باید به هر چهار وجه نظر داشت؟ با الهام از سنت مراقبه ذهنآگاهی ویپاسانا، MiCBT تأکید بر آن دسته از تجارب درمانجو را پیشنهاد میکند که در چارچوب حسهای بدنی و افکارش قرار میگیرند. به عبارت دیگر، تأکید اصلی بر مسائلی است که موجب میشوند درمانجو مشکلات بالینی را حفظ کند یا آغازگر این مشکلات باشند. به همین ترتیب در MiCBT وجوه آموزش مانند آگاهی به تصاویر، بوها و صداهای ادراک شده در محیط اولویت ندارند، مگر اینکه به مشکل موجود مرتبط باشند. درمانجو باید بیاموزد چگونه بدون واکنش به افکار و حسهای بدن از عهده آنها برآید. طی دوره MiCBT درمانجویان می آموزند آنچه به آن واکنش نشان میدهند، محرک نیست؛ واکنش به شخص یا چیز بیرونی داده نمیشود، بلکه به حسهایی داده میشود که درون بدن قرار دارند. وقتی به مرحله ای برسیم که تعادل فکری به اندازه کافی برای مواجهه با هیجانهای طاقت فرسا قوت گرفته باشد، ذهنآگاهی در دیگر وجوه می تواند در انتقال این مهارتها به زندگی روزمره مثل قدم زدن ذهن آگاهانه بسیار مفید باشد.
به همین ترتیب تا بحران حل نشده باشد، نیازی به آگاهی از مزه غذا نیست، مگر اینکه دلیل خاصی برای این کار وجود داشته باشد. برای مثال درمانجویان دچار اختلالهای خوردن از تمرین ذهنآگاهی خوردن بسیار سود خواهند برد، اما «خوردن ذهن ناآگاهانه» به دلیل ناآگاه بودن از مزه غذاها نیست. با این حال اگر پرخوری یا کم خوری را برحسب اجتناب تجربی مفهوم سازی کرده باشیم، مقدم کردن تمرکز بر فن مذکور معقول به نظر می رسد. برای مثال اگر درمانجویی برای غلبه بر اضطراب خفیف پرخوری کند، از آنجا که حسهای معده می توانند درجاتی از گرسنگی را تقلید کنند، کاملا قابل درک است که این افراد حس اضطراب و گرسنگی را با یکدیگر اشتباه میگیرند. به عبارت دیگر، ارتباط آموخته شدهای بین خوردن و تجربه کاهش اضطراب وجود دارد. اگر به این درمانجویان آموزش داده شود خوردن را تا زمان پذیرش این حسها و اجازه عبور دادن به آنها به تأخیر بیندازند، به تبع آن انتخاب غذا و مقدار خوردن نیز تغییر خواهد کرد. اصول شرطی سازی عامل مربوط به جوع و بی اشتهایی توضیح داده میشود، دقیقا به این علت که ما بر مکان تقویت و واکنش افراد به حسهای بدنی تمرکز میکنیم تا فقط بر مزه غذا.
برای بعضی از صاحبنظران که می خواهند اصطلاح مراقبه را طوری به کار ببرند که گویا مجموعه ای از اصول اساسا مشترک را پوشش میدهد، این کلمه ممکن است گمراه کننده باشد. فنون مراقبه به دو گروه عمده تقسیم میشوند: مراقبه تمرکز و مراقبه تحلیلی فنون مراقبه مبتنی بر تمرکز به طور معمول یک ورد (صدا یا عبارتی که پیوسته تکرار میشود) یا یک موضوع تصویری در ذهن (نور، شکل، الهه یا منظره) را به کار می گیرد. رویکرد مراقبه متعالی (TM) از این دسته است. هدف اصلی این فنون و نه ضرورت انتظار کاربران اغلب آرامش و تمرکز ذهن با برقراری ارتباط با موضوعات حسی به تازگی خلق شده است. آرمیدگی عمیق، با مزایای شناخته شدهاش به سادگی دست یافتنی است. برعکس، مراقبه ذهنآگاهی از رویدادهای ذهنی و فیزیکی موجود یا جاری استفاده میکند افکاری که به طور طبیعی ظاهر میشوند، تنفس جاری و حسهای بدنی معمولی. هدف اصلی مراقبه ذهنآگاهی ایجاد توانایی توجه پایدار در مدت و عمق به منظور مواجهه عینی با هر تجربهای (شناختی یا جسمی) که به طور طبیعی ظاهر میشود و پذیرش وقوع آن تجربه با لحاظ کیفیت ناپایدار آن است. براساس الگوی هم ظهور تقویت که زیرساخت MiCBT است، ذهنآگاهی با استفاده از آگاهی پایدار به پاسخهای خودکار و بازداری پاسخ به این پاسخ های فراخوانده شده از طریق حسهای بدنی طبیعی خوشایند، ناخوشایند یا خنثی و شبکههای شناختی متناظر آنها که به حالت مراقبه تداخل میکنند، خاموشی را تسهیل میکند. این ضرورتا به آگاهی افزایش یافته نسبت به بعضی تجلیات سایکوفیزیولوژیک ناخوشایند که بعضی از آنها آثار جانبی مراقبه شناخته میشوند، اشاره دارد.
منبع: شناخت رفتار درمانگری یکپارچه شده باذهن آگاهی، برنو ای کایون، مترجمان: دکتر محمد خدایاریفرد، کوروش محمدی حاصل و مریم دیدهدار، صص96-94، مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، تهران، چاپ اول، 1393
مقالات مرتبط
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
تازه های مقالات
قهوه کلد برو چیست؟ چگونه در خانه قهوه کلد برو درست کنیم؟
۱۰ تجربهی منحصربهفرد در کیش که هرگز فراموش نخواهید کرد
تبلیغات تلویزیونی
انتقام مظلومان از ظالمان از دیدگاه حضرت علی (علیه السلام)
مشاوره سئو چیست
وعده صادق الهی از منظر رهبر انقلاب امام خامنه ای(حفطه الله)
آشنایی با انواع زیورآلات با ورق طلا 24 عیار
ثامن تجارت؛ سامانه خرید و قیمت روز آهن آلات
نکاتی برای نگهداری بهتر از پیراهن های مردانه در منزل
وعده های صادق خداوند در قرآن کدامند؟
بیشترین بازدید هفته
آیا استحمام در زمان آبله مرغان خطرناک است؟
نماز استغاثه امام زمان (عج) را چگونه بخوانیم؟
نحوه خواندن نماز والدین
زنگ اشغال برای برخی تماس گیرندگان
گیاه بیلهر خواص و عوارضی دارد؟
وجود خلط یا مخاط شفاف در مدفوع
لیست کاملی از خدایان و الهههای یونانی
طریقه خواندن نماز شکسته و نیت آن
دعا برای ختم به خیر شدن امور و گشایش مسائل
پیش شماره شهر های استان تهران
موارد بیشتر برای شما
حکمت | برای کوچکترین نعمت ها شکر کنید ! / استاد عزیزی
حکمت | خجالت بکش، چیو قبول داری؟ / استاد رفیعی
حکمت | ای که گفتی فمن یمت یرنی / استاد رفیعی
حکمت | بقیه از من بهترن / استاد قاسمیان
حکمت | در هر مصیبتی جایگزینی هست / استاد قاسمیان
رئیسی: بانکها حق بنگاهداری ندارند
قهوه کلد برو چیست؟ چگونه در خانه قهوه کلد برو درست کنیم؟
جزئیات مهم از تسلیحات استفاده شده سپاه در حمله به اسرائیل
حضور باشکوه مردم سمنان پیش از سخنرانی رئیسجمهور
لحظه عجیب برخورد مهدی طارمی با عکاسان کنار زمین
مهدی طارمی باز هم گل زد
بازتاب عملیات تنبیهی سپاه و شوخیهای مجازی
خلاصه دیدار سپاهان 1-0 ذوب آهن
شکارچیان گنبد آهنین
تصاویری از قبرستان بقیع پیش از تخریب