همه جیز راجع به داروی دیکلوفناک

دیکلوفناک چیست؟

یک گروه از داروها به نام داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی وجود دارند که دارای اثرات ضد درد و ضد التهاب هستند و فاقد کورتون(کورتیکواستروئید) می باشند.

داروهای تسکین دهنده ی درد ضد التهاب مانند دیکلوفناک که به ضد درد های NSAIDs معروف هستند در تسکین دردهایی نظیر آرتریت (التهاب مفاصل)،رگ به رگ شدن عضلات یا ضرب دیدگی استخوان،نقرس،میگرن،درد دندانی و دردهای پس از عمل جراحی کاربرد دارند.

داروهای تسکین دهنده ی درد ضد التهاب مانند دیکلوفناک که به ضد درد های NSAIDs معروف هستند در تسکین دردهایی نظیر آرتریت (التهاب مفاصل)،رگ به رگ شدن عضلات یا ضرب دیدگی استخوان،نقرس،میگرن،درد دندانی و دردهای پس از عمل جراحی کابرد دارند.

این دارو با کاهش التهاب و تسکین درد به بهبود وضعیت بیمار کمک می کند.

دیکلوفناک با مسدود کردن اثر آنزیم سیکلوکسیژناز،منجر به کاهش ساخت ماده ای شیمیایی به نام پروستاگلاندین در بدن می شود که مسئول ایجاد درد و التهاب در ناحیه ی آسیب دیده می باشند.در نتیجه با مهار آنزیم های سکلوکسیژناز و کاهش تولید پروستاگلاندین،درد و التهاب کاهش می یابد.

این دارو یک مسکن خیلی خوب محسوب می شود و با کاهش التهاب و تسکین درد به بهبود وضعیت بیمار کمک می کند.

دیکلوفناک عوارض نسبتا کمی دارد و بعضی از این عوارض در ایران بیش از سایر نقاط جهان مشاهده شده است مثلا مواردی از فلج عضلات در مصرف عضلانی دیکلوفناک در ایران دیده شده که همین امر موجب منع مصرف دیکلوفناک در مراکز غیر بیمارستانی شده است.

دیکلوفناک با مسدود کردن اثر آنزیم سیکلوکسیژناز،منجر به کاهش ساخت ماده ای شیمیایی به نام پروستاگلاندین در بدن می شود که مسئول ایجاد درد و التهاب در ناحیه ی آسیب دیده می باشند.در نتیجه با مهار آنزیم های سکلوکسیژناز و کاهش تولید پروستاگلاندین،درد و التهاب کاهش می یابد.

دیکلوفناک به صورت دو ملح تولید می شود: دیکلوفناک سدیم و دیکلوفناک پتاسیم .

تفاوت اصلی بین این دو نوع این است که جذب دیکلوفناک پتاسیم در بدن سریع تر می باشد در نتیجه با اثر سریع تر در درد های حاد و ناگهانی که نیاز به تسکین سریع درد وجود دارد،دیکلوفناک پتاسیم انتخاب بهتری می باشد.

مصرف دیکلوفناک در افرادی که مبتلا به بیماری های قلب و عروق می باشند یا سابقه ی حمله ی قلبی یا سکته دارند،مناسب نمی باشد به علت اینکه این دارو تا حدودی ریسک حمله و سکته های قلبی در افراد مستعد را افزایش می دهد.لذا در صورت سابقه ی بیماری های قلبی حتما با پزشک یا داروساز خود در مورد داروی ضد درد مناسب ،مشورت نمایید.

این دارو به صورت قرص خوراکی ،ژل موضعی ،چسب پوستی،قطره ی چشمی و آمپول تزریقی نیز موجود می باشد.1

نحوه و زمان مصرف دیکلوفناک

توضیحات ذکرشده در پاسخ به این سؤال که دیکلوفناک چیست و چه موارد استفاده‌ای دارد برای آشنایی اجمالی با دارو و کارایی‌های آن کافی است. حالا می‌توانیم کمی راجع‌به نحوه و زمان مناسب مصرف دارو، دوز مصرف، راهکارهای احتمالی در صورت فراموشی یکی از دوزهای دارو و نیز اطلاعات دیگری از این ‌دست صحبت کنیم.

البته دیکلوفناک فقط در صورتی استفاده می‌شود که پزشک آن را تجویز کند؛ بنابراین اطلاعات دقیق درباره چگونگی مصرف دارو را متخصص در اختیارتان خواهد گذاشت. منتها بد نیست بدانید که نحوه مصرف دارو در حالت کلی به چه صورت است.

قرص، کپسول و شیاف ۳ شکل دارویی دیکلوفناک هستند که بیشتر از سایر اشکال دارویی آن تجویز می‌شوند. انواع تزریقی آن هم در دسترس است (آمپول دیکلوفناک). قطره چشمی هم از دیگر اشکال دارویی دیکلوفناک است. این دو مورد آخر را معمولا فقط در بیمارستان و زیر نظر پزشک متخصص می‌توان استفاده کرد. هریک از این ۳، بسته به نوع و شدت بیماری، ۲ تا ۳ بار در روز استفاده خواهند شد.2

قبل از مصرف دیکلوفناک

بعضی افراد با بعضی بیماری ها نمیتوانند داروهای خاصی را مصرف کنند و یا در صورت نیاز به مصرف آن داروها باید نکات خاصی را رعایت کنند. به همین خاطر قبل از مصرف دیکلوفناک اگر مشکلات زیر را دارید به پزشک خود اطلاع دهید

آسم یا هر آلرژی دیگر

سابقه حساسیت به داروهای ضد التهاب

زخم معده یا دوازدهه

بیماری التهابی روده مانند کولیت اولسرو یا بیماری کرون

سه ماهه اول و سوم بارداری

بارداری یا شیردهی

سن بالای ۶۵ سال

بیماری های کلیه و کبد

مشکلات قلب و عروقی یا فشار خون

مشکلات انعقاد خون

وجود پورفیری Porphyria که نوعی بیماری خونی نادر است

بیماری لوپوس سیستمیک

مصرف داروهای دیگر حتی داروهای گیاهی.3

عوارض شایع دیکلوفناک

_علائم گوارشی مانند سوء هاضمه ،سوزش سردل،معده درد و... از علائم شایع داروهای NSAIDs می باشد که برای کاهش آنها مصرف دارو پس از غذا توصیه می شود.در صورت ادامه دار شدن این عوارض با پزشک خود مشورت نمایید.

_احساس تهوع ناشی از این دارو با مصرف وعده های غذایی سبک و پرهیز از غذاهای پرچرب و پرادویه کاهش می یابد.

_ در صورت مشکلات تنفسی،و هرگونه علائم حساسیت دارویی (مانند ورم صورت و دهان)به پزشک خود مراجعه نمایید.

_در صورت مشاهده دفع خون یا مدفوع تیره،استفراغ حاوی خون یا شکم درد شدید،مصرف دارو را قطع و به پزشک خود مراجعه نمایید.1

در صورت مصرف بیش از اندازه دیکلوفناک چه باید کرد؟

استفاده بیش‌ازحد از دیکلوفناک ممکن است خطرناک و همراه با عارضه‌هایی باشد که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم:

سردرد؛

اسهال؛

سرگیجه؛

معده درد؛

وزوز گوش.

حالت تهوع؛

پیداشدن رد خون در استفراغ (یکی از نشانه‌های خون‌ریزی در معده) یا درآمدن استفراغ، به شکل دانه‌های قهوه؛

اگر به‌اشتباه دیکلوفناکِ بیشتری مصرف کردید، با دردست‌داشتن جعبه دارو یا دستور مصرف آن، به‌همراه هرچه از دارو برایتان باقی مانده، به متخصص مراجعه کنید.2

داروهایی که با دیکلوفناک تداخل دارویی دارند

داروهایی هستند که مصرف هم‌زمان آنها با دیکلوفناک کارکرد و کارایی آن را مختل می‌کند. در ادامه، به تعدادی از مهم‌ترین این داروها اشاره می‌کنیم:

داروهای رقیق‌کننده خون مثل وارفارین؛

میفپریستون (داروی مخصوص سقط ‌جنین)؛

داروهای ضدالتهاب دیگر مثل آسپرین یا ایبوپروفن؛

داروهای استروئیدی مثل هیدروکورتیزون یا پردنیزولون؛

لیتیوم که برای درمان اختلال‌های ذهنی از آن استفاده می‌کنند؛

داروهایی مثل فنی‌توئین که برای درمان و کنترل حملات صرع کارایی دارند؛

متوترکسات که برای درمان بعضی از بیماری‌های التهابی و انواع سرطان کاربرد دارد؛

زیدوودین که از آن برای درمان عفونت ناشی از اچ. ‌آی. ‌وی (HIV) استفاده می‌شود؛

قرص‌هایی مثل فوروزماید و بومتانید که باعث افزایش تعداد دفعات ادرارکردن می‌شوند؛

داروهایی مثل کلستیپول و کلستیرامین که از آنها برای کاهش کلسترول استفاده می‌شود؛

داروهای مخصوص نارسایی‌های قلبی مثل دیگوکسین و داروهای مخصوص فشار خون بالا؛

داروهایی مثل سیکلوسپورین و تاکرولیموس که در کاهش فعالیت دستگاه ایمنی نقش دارند؛

مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI)، داروهای ضدافسردگی مثل سیتالوپرام یا سرترالین؛

داروهای آنتی‌بیوتیک مثل سیپروفلوکساسین، لووفلوکساسین، موکسی‌فلوکساسین، نالیدیکسیک‌اسید، نورفلوکساسین، یا افلوکساسین.2

پینوشتها
1.www.darooyab.ir
2.www.chetor.com
3.www.iranorthoped.com