صورت فلکی یکسال شمسی (6) شهریور : سنبله

صورت فلکی سنبله ( virgo )

سنبله یک صورت فلکی عظیم در نیمکره شمالی آسمان و دومین صورت فلکی در آسمان از لحاظ بزرگی است .صورت فلکی سنبله یکی از قدیمی ترین صورتهای فلکی است که توسط انسان شناسایی و توصیف شده است . اکثر اقوام باستانی این صورت فلکی را به عنوان الهه باربری مقدس می شمردند . بابلیها در این صورت فلکی الهه " ایشتار " را می دیدند که به خدای غلات " تموز " ( tamuz ) عشق می ورزید ، " ایشتار " به سوگ می نشست . او در زمستان به جهان زیرین می رفت تا " تموز " را باز گرداند . آنگاه در آغاز سال ، " تموز " در جامه ای سبز و تازه دوباره در زمین ظاهر می شد .سنبله تنها چهره زنانه در منطقه البروج بوده و یکی از قدیمیترین و مشخصترین صورهای فلکی آسمان است. ضمن اینکه نام تعدادی از خدایان اساطیری مونث از جمله ایشتر ، ایزیس(رب النوع مصری) دمتر (رب النوع مادر زمین) آتنا (دختر زئوس و متیس) آرتمیس (خواهر آپولون) را در خود دارد. سنبله یک صور فلکی عظیم و دومین صورت فلکی در آسمان از لحاظ بزرگی است.

در تغبیر دیگری صورت فلکی سنبله " اورانیا " ( urania ) الهه یونانی اختر شناسی به شمار می آمد . رومیان این صورت فلکی را " آسترآ " ( astraea ) یعنی الهه عدالت و قوانین طبیعت تصور می کردند و مسیحیان پیشین در این صورت فلکی " مریم مقدس " ( virgin mary ) را مشاهده می کردند .

خورشید در عبور سالانه خود در دایرة البروج ، بیشترین زمان را در این صورت می گذراند. تنها ستاره درخشان سنبله ، سماک اعزل" ( spica ) است که به طور مشخص و مجزا می توان آن را تشخیص داد . با قدر 1 و فاصله 220 سال نوری است . در داخل این صور فلکی خوشه کهکشانی سنبله قرار دارد که خوشه وسطی آن ابر خوشه سنبله است. در واقع " سماک اعزل " یک ستاره دوتایی است ، که در مدت فقط 4 روز به دور یکدیگر می گردند . سماک اعزل در لاتین به معنای"خوشه گندم" آمده که در دست دوشیزه است. خورشید در عبور سالانه خود در دایرة البروج ، بیشترین زمان را در این صورت فلکی می گذراند . در داخل این صورت فلکی خوشه کهکشانی سنبله قرار دارد .

خوشه سنبله شاید شامل 3000 کهکشان ، در فاصله 50 میلیون سال نوری تا زمین است .برای مشاهده اغلب این کهکشان ها نیاز به تلسکوپ متوسط است .درخشان ترین آنها M49 به صورت کهکشان بیضوی با قدر 8 و M104 یک کهکشان مارپیچ با قدر 8 است.
منابع :
کتاب صورتهای فلکی دکتر اوبلاکر ترجمه بهروز بیضایی
پایگاه دانشنامه ستاره شناسی
انجمن ستاره شناسی ثاقب
www.ali-azadegan.com