توصيه هاي غذايي در ريفلاكس مري

گاهي برگشت محتويات معده به درون مري، حتي در افراد سالم هم وضعيت غير معمولي نيست و حدود 25-35 درصد افراد سوزش ناشي از اين برگشت را در طول عمر خود تجربه نموده اند كه بعضا با سوزش قلب اشتباه مي شود. اصطلاح ترش كردن يا سوزش سر دل را به كرات شنيده ايد كه از علائم اصلي ريفلاكس يا گاستروازوفاژي مي باشد كه در مراحل حادتر با التهاب حلق، گرفتگي مري، گرفتگي صدا و آسم، و در صورت استمرار با التهاب، زخم و خراش و تنگي مري همراه است. عواملي مانند بلع مواد تيز و اسيدي، التهاب هاي ويروسي، شل شدن دريچه ي تحتاني مري، افزايش فشار شكمي (در مواردي همچون چاقي و بيماري انسدادي روده و ...) و نيز استعمال دخانيات، تاخير در تخليه ي معده، استفراغ هاي مكرر، الكل، و مصرف طولاني مدت يا دوز بالاي آسپرين و داروهاي ضد التهابي امكان ابتلا به ريفلاكس را زياد مي كند.

تنظيم برنامه ي غذايي:
 

هدف از برنامه ي غذايي در اين بيماران پيشگيري از درد و تحريك مخاط معده، پيشگيري از برگشت محتويات معده و كاهش ترشح اسيد معده است. به اين منظور در وحله ي اول جهت افزايش توانايي اسفنگتر تحتاني مري، بايد از ميزان چربي رژيم غذايي بكاهيم. غذاهاي چرب و شيرين مانند شله زرد در تشديد علايم موثر است. پرهيز از مصرف الكل، قرص نعنا و برگ نعنا و پونه، و همچنين محرك هايي مانند چاي و قهوه ي پررنگ و شكلات نيز توصيه مي گردد.
براي كاهش سوزش مري علاوه بر اجتناب از غذاهاي چربي مانند شيريني هاي خامه اي، بايد از مواد اسيدي مانند آب مركبات، گوجه فرنگي و حتي در مواردي ماست ترش نيز پرهيز شود. غذاهاي پر ادويه خصوصا فلفل و نوشابه هاي گازدار حالت سوزش را تشديد مي كند، هر چند كه نقش ادويه در بيماري هاي گوارشي به طور كامل شناخته نشده است. همانطور كه گفته شد چاقي يكي از علل بروز اين بيماري است. حال با وجود اينكه ارتباط رسيدن به وزن ايده آل با كاهش امكان برگشت اسيد ثابت نشده است اما كاهش وزن براي اين بيماران مفيد واقع مي شود. غذا بايد در حجم كم و دفعات زياد مصرف شود. در عين حال گنجاندن مقدار مناسبي از فيبر در برنامه ي غذايي براي جلوگيري از يبوست ضروري است. خوردن به موقع وعده هاي غذايي بخصوص صبحانه بسيار حائز اهميت است زيرا معده نبايد طولاني مدت خالي بماند. از ديگر عوامل موثر در تشديد علائم، رقت غذا و حجم مايعات مصرفي است. به اين ترتيب هميشه بر مصرف مايعات در حجم كم تاكيد مي گردد و خصوصا بايد از نوشيدن مايعات همراه با غذا پرهيز كرد. استفاده از آدامس هم به دليل وارد كردن هواي اضافي به داخل معده مناسب نيست. پرهيز از كشيدن سيگار خصوصا بعد از غذا، از ترشح اضافي اسيد، كاهش فشار دريچه ي تحتاني مري و افزايش ريفلاكس جلوگيري مي كند. ضمنا سيگار از تاثير داروهاي آنتي اسيد مي كاهد. در موارد حاد، غذاهاي زبر و يا حجيم مانند تكه هاي چيپس و ذرت بو داده و بيسكويت هاي پر سبوس ممكن است باعث انسداد يا حتي سوراخ شدن آن گردد.

عوامل فيزيكي:
 

كلا توصيه مي شود جهت كاهش تعدد و حجم ريفلاكس تا 2 ساعت بعد از غذا از خم و راست شدن و حركت هاي تند خودداري شود. همچنين فاصله ي بين صرف غذا تا رفتن به بستر حداقل 2-3 ساعت باشد. بهتر است در زمان خواب، جهت جلوگيري از برگشت اسيد معده به داخل مري، سر تختخواب در ارتفاع 25-10 سانتيمتر بالاتر قرار گيرد. در اين رابطه بايد گفت كه بلند كردن بالش خيلي موثر نيست. هر گونه فشار فيزيكي به معده و ناحيه ي شكم و قفسه ي سينه هم با برگشت محتويات معده به داخل مري همراه است. پس بهتر است افراد، از پوشيدن لباس هاي تنگ و چسبان خودداري نمايند.

ملاحظات تغذيه اي:
 

با توجه به پرهيز از مركبات و گوجه فرنگي كه از منابع خوب ويتامين «ث» هستند تعيين وضعيت منابع آن در بدن ضروري است. بعلاوه از جمله درمان هاي دارويي مصرف آنتي اسيدهاست كه بر ميزان جذب آهن و كلسيم اثر گذار است و به اين ترتيب لازم است نياز به اين مكمل ها هم مشخص شود.

درمان هاي پزشكي:
 

اولين درمان با داروهاي كاهنده ي ترشح اسيد در معده (آنتي اسيدها) همراه است. بي كربنات كلسيم از جمله آنتي اسيدهاي مصرفي است كه 1-3 ساعت پس از غذا خورده مي شود و بايد با مكمل آهن فاصله داشته باشد تا مانع جذب آن نشود. داروهاي ديگري از جمله متوكلوپراميد و داروهاي افزايش دهنده ي سرعت تخليه ي معده هم تجويز مي شود. در نهايت در صورت عدم نتيجه گيري از درمان هاي غذايي و دارويي، از روش جراحي استفاده مي گردد.
منبع:ماهنامه ي تخصصي دنياي سلامت، شماره ي 51
/ن