درمان خطوط پوستي

گفتگو با دکتر غلامحسين غفارپور متخصص پوست و مو
گاهي در اثر چاق ‌و ‌لاغر ‌شدن‌هاي مکرر و يا متعاقب بارداري، سطح پوست ترك مي‌خورد و خطوط سفيدي در سطح آن ايجاد مي‌شود که پزشکان به آن خطوط «استريا» مي‌گويند. با دكتر غلامحسين غفارپور، متخصص پوست و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي ايران، درباره علل و راه‌حل اين مشكل شايع پوستي گفتگو کرده‌ايم.

وقتي پوستمان ترك مي‌خورد، سلامت آن تهديد مي‌شود؟
 

ببينيد؛ وظيفه اصلي پوست ما اين است که مانند يک سد دفاعي در مقابل ورود مواد خطرناک خارجي (مانند سموم شيميايي، ميکروب‌‌ها و قارچ و اشعه فوق‌بنفش) عمل ‌کند و از طرفي نيز مانع خروج آب و املاح و مواد پروتئيني از درون بدن ‌شود. ضمن اينکه پوست، افزايش دماي دروني بدن را از طريق تعريق و انبساط عروق سطحي پوست پايين مي‌آورد و به هنگام سرماي طاقت‌فرسا که گرماي دروني بدن کاهش مي‌‌يابد و سلول‌هاي جهاز هاضمه در خطر کاهش اکسيژن و مواد غذايي قرار مي‌گيرند نيز با کاهش تعريق و انقباض عروق سطحي پوست و ايجاد انقباضات متناوب عضلات و توليد لرز، موجب افزايش ميزان خون دروني مي‌شود. پوست ما همچنين مانند يک عضو حس‌گر عمل مي‌کند و درد و سوزش، سرما و گرما، خارش و فشار را حس مي‌کند و با عکس‌العمل‌هاي به موقع، سلامت جسم و روح را تامين مي‌کند و در واقع، عضوي از سيستم دفاعي عمومي بدن است. با اين حساب، معلوم است که آسيب چنين ارگاني به آسيب عمومي بدن مي‌انجامد.

خب، اصلا چرا پوست ترك مي‌خورد و رگه‌رگه مي‌شود؟
 

به اين حالت مي‌گويند استريا. در استريا، سطح خارجي پوست (اپيدرم) لاغر و نازک مي‌شود روشن‌تر از پوست حاشيه خود مي‌گردد. بخش مياني که به نام درم است هم نازک‌تر مي‌شود و ضخامت رشته‌هاي کلاژن کمتر مي‌شود و رشته‌هاي الاستيک آن هم که مانند کش عمل مي‌کنند، کاهش پيدا کرده و تکه‌تکه مي‌شوند. پياز موها و غدد چربي آن منطقه هم از بين مي‌روند. بنابراين اين رگه‌هاي پوستي از قدرت ترميمي کمتري نسبت به پوست حاشيه‌اش برخوردار است و در اثر کوچک‌ترين سايشي يا فشاري، آزرده و ساييده شده، زخمي مي‌شوند و به کندي بهبود مي‌يابند.

بيشتر در چه سني اين ضايعات پوستي را مي‌بينيم؟
 

استريا مي‌تواند بين 5 سالگي تا 50 سالگي به وجود آيد و البته در زنان و دختران جوان شايع‌تر از مردان است و در سفيد‌پوستان بيشتر از تيره‌پوستان ديده مي‌شود. اين خطوط و رگه‌هاي پوستي به‌طور شايعي در 25 تا 35 درصد نوجوانان در خلال بلوغ ايجاد مي‌شود و بنابراين يکي از شکايت‌هاي عمده دختران جوان است. در 90 درصد زنان باردار در 3ماهه دوم و خصوصا در 3ماهه سوم بارداري ايجاد مي‌شود؛ يعني از هر 100 زن باردار، 90 نفرشان گرفتار مي‌شوند.

چرا؟
 

علت قطعي خطوط کششي يا استرياي پوستي نامعلوم است اما آنچه مسلم است اين است که مستعد بودن براي ابتلا به استريا به افزايش هورمون‌هاي کورتيکواستروييدي (کورتوني) توليد شده توسط غده فوق‌کليوي در بارداري، بيماري کوشينگ يا مصرف موضعي کِرِم‌ها، لوسيون‌ها، پمادها و اسپري‌ها و مصرف‌ تزريقي يا خوراکي طولاني‌مدت آنها بستگي دارد. فشارهاي مکانيکي به پوست مانند چاق شدن سريع عضلات در افرادي که بدنسازي مي‌کنند و نوجوانان که سريعا عضلات‌شان چاق و فربه مي‌شوند و بزرگ شدن سريع شکم در بارداري و عقب افتادن رشد پوست نسبت به رشد سريع عضلات زيرينشان از عوامل مهم‌اند. اين فرآيندها موجب پاره شدن و نازک شدن شبکه همبندي بخش مياني پوست مي‌شود که ديگر به‌طور خودبه‌خودي و طبيعي قابل‌جبران نيست.

ظاهر اين خطوط پوستي چه شكلي است؟
 

در آغاز به‌صورت رگه‌هاي برجسته، قرمز تا بنفش‌رنگ هستند که مي‌توانند تا حدي خارش‌دار هم باشند که در اين مرحله به آنها رگه‌هاي قرمز مي‌گويند. با گذشت زمان که تا يک سال ممکن است به طول بيانجامد به تدريج قرمزي خود را از دست مي‌دهند و رنگ‌پريده، لاغر و گودافتاده مي‌شوند و سطح‌شان پر از چروک‌هاي ظريف مي‌شود که دايمي خواهد بود. به ندرت ممکن است کمي باريک‌تر شوند. در دوران نوجواني و بلوغ جنسي، اين رگه‌ها در مناطقي به وجود مي‌آيند که عضلات‌شان از نظر حجمي از رشد سريعي برخوردارند. در دختران نوجوان به طور قرينه روي ران‌ها، لگن، باسن‌ها و سينه ايجاد مي‌شوند و در حالي که در پسران جوان، پوست شانه‌ها، ران‌ها و شکم، بازوها، گردن و زير بغل درگير مي‌شوند. در زنان باردار، خصوصا در بارداري اول، اين خطوط در 3ماهه دوم و خصوصا در 3ماهه سوم روي شکم و به نسبت کمتري روي سينه‌ها و ران‌ها ظاهر مي‌شوند.

خطري هم دارند؟
 

خطوط پوستي اهميت پزشکي ندارند اما براي بيمار مي‌توانند بسيار آزاردهنده و نااميد کننده باشند. در مراحل اوليه که خطوط برجسته، قرمز و بنفش رنگ هستند مي‌توان با بعضي از سيستم‌هاي ليزري آنها را کوچک‌تر و باريک‌تر كرد و به بهبودي نسبي آنها کمک کرد.
حالا چه مراقبت‌هايي لازم است تا دچار اين استريا نشويم؟
براي پاسخ به اين سوال، بايد ابتدا يک مقدمه‌اي را بگويم. به خارجي‌ترين بخش پوست، اپيدرم مي‌گويند که 4000 تا 1500 ميکرون ضخامت دارد. علاوه بر حفاظت انسان از ورود عوامل ميکروبي و قارچي و سمي، مانع عبور بخش اعظمي از اشعه فوق‌بنفش نور خورشيد به درون پوست مي‌شود. اشعه ماوراي‌بنفش موجب تغييراتي در بخش سطحي و مياني پوست مي‌شود، چين و چروک زودرس در پوست صورت و پشت دست‌ها، لکه‌هاي تيره، و کم‌رنگ، گشاد شدن عروق سطحي پوست، ضخيم شدن بيمارگونه پوست ، پيدايش جوش‌هاي سرسياه، دانه‌هاي زردرنگ روي پوست صورت و پيري زودرس از ضررهاي اين اشعه براي پوست است. بايد به پوست توجه کنيم تا هم سالم و زيبا بماند و هم بتواند وظايف خودش را به خوبي انجام دهد. ساد‌ه‌ترين روش حفظ پوست، دوري از نور خورشيد و استفاده از ضدآفتاب و کمک گرفتن از وسايل آرايشي بهداشتي مانند کِرِم‌هاي ويتامين C و E و A و مشتقات آن مانند اسيد رتينوئيک است. همچنين استفاده از کِرِم‌هاي محتوي اسيدهاي ميوه و سيستم‌هاي ليزري مانند ليزر گاز کربنيک فرکشنال نيز در بهبود پوست موثر است.
منبع:www.salamat.com
/ج