غش با تشنج فرق دارد
يادم هست اولين باري که واژه «غش» را شنيدم، وقتي بود که در دوران ابتدايي، مدير مدرسه‌‌مان که خدا رحمت‌اش کند، مشغول يکي از سخنراني‌هاي طولاني‌اش بود که ناگهان يکي از هم‌کلاسي‌هايم که کنار من ايستاده بود، روي زمين افتاد. سخنراني قطع شد و مسوولان مدرسه فورا سراغ آن هم‌کلاسي آمدند و او را به اورژانسي در نزديکي مدرسه منتقل کردند. طفلک احتمالا به خاطر اينکه صبحانه نخورده بود و زيادي سرپا ايستاده بود، غش کرده بود ولي يادم هست که آن‌روز هم مثل همين حالا، بعضي‌ها خيال مي‌کردند که او تشنج کرده و از حال رفته است. واقعيت اين است که هنوز هم خيلي‌ها تفاوت غش و تشنج و صرع را نمي‌دانند. شما مي‌دانيد؟
از دست دادن ناگهاني هوشياري يکي از نگران‌کننده‌ترين حوادث پزشکي است. حملات غش يا از حال رفتن، به طور کلي، بي‌خطرترين اين حوادث هستند؛ مثلا برخي از افراد کاملا سالم با ديدن خون غش مي‌کنند و چند دقيقه بعد هم کاملا به حالت اول بازمي‌گرداند اما همه انواع غش، تشنج و سکته‌هاي مغزي را بايد به شکل فوريت‌هاي بالقوه خطرساز پزشکي مداوا کرد. فردي که از هوش رفته است نياز به مراقبت‌هاي فوري دارد.
علل و راه‌حل غش
افراد زماني غش مي‌کنند يا از حال مي‌روند که خون‌‌رساني به مغز آنها بيش از حد کاهش مي‌يابد. فردي که در حال غش کردن است ابتدا دچار رنگ‌پريدگي مي‌شود زيرا خون بسيار کمي به پوست‌اش مي‌رسد و سپس به طور موقت هوشياري خود را از دست مي‌دهد. معمولا در عرض يک دقيقه دراز کشيدن، جريان خون فرد به حالت قبلي بازگشته و او هوشياري خود را باز مي‌يابد. حملات غش ممکن است هيچ اهميت پزشکي نداشته يا علامتي از يک اختلال جدي باشد. چند اختلال پزشکي، از جمله بي‌نظمي‌هاي مرگ‌بار قلبي و سرفه‌هاي ناگهاني و شديد مي‌توانند موجب غش و از حال رفتن فرد شوند. برخي افراد هم وقتي خيلي خسته مي‌شوند، خبرهاي ناراحت کننده مي‌شنوند يا چيز ناخوشايندي مي‌بينند، از حال مي‌روند. در اين وضعيت، ضربان قلب کند شده و فشار خون دچار افت ناگهاني مي‌شود. مهم نيست چه اندازه پيش پا افتاده به نظر مي‌آيد بي‌هوشي را بايد مثل يک فوريت پزشکي تحت درمان قرار داد تا وقتي که نشانه‌ها بر طرف شده و علت آن مشخص شود.
درمان را از کجا شروع کنيم؟
براي کمک به شخصي که غش کرده يا احساس مي‌کند در شرف غش کردن است، چند کار مي‌توانيد انجام دهيد. ابتدا او را در وضعيت درازکش قرار دهيد. اگر کسي در وضعيت نشسته يا ايستاده از ضعف و سرگيجه شکايت دارد، او را بخوابانيد. اگر جايي براي اين کار نيست، از او بخواهيد در وضعيت نشسته، به جلو خم شده و سرش را بين زانوها قرار دهد. اين کار به افزايش جريان خون مغز کمک مي‌کند. اگر شخص غش کرده و هنوز در وضعيت نشسته است فورا او را روي زمين بخوابانيد. اگر حمله غش باعث زمين خوردن فرد شده او را به پشت بخوابانيد. افرادي که هوشياري خود را از دست مي‌دهند گاهي استفراغ مي‌کنند. از اين رو بايد به دقت راه هوايي مريض را وارسي و از باز بودن آن اطمينان حاصل کنيد. همين‌طور علايم حياتي او را بررسي کنيد: آيا نفس مي‌کشد؟ اگر نفس نمي‌کشد، مشکل ممکن است جدي‌تر از يک حمله غش باشد. بلافاصله احياي قلب و ريه را شروع کنيد. از يک نفر هم بخواهيد به اورژانس زنگ بزند. اگر نفس مي‌کشد، پاهاي مريض را روي صندلي يا هر شي بلند بگذاريد، به طوري که پاها بالاتر از سرقرار گيرند. اين وضعيت به قوه جاذبه اين امکان را مي‌دهد تا خون را به سمت مغز بکشد. کمربند، يقه يا هر لباس تنگي را شل کنيد. معمولا فرد به سرعت هوشياري خود را باز مي‌يابد. در مرحله بعد، ساير علايم و نشانه‌ها را بررسي کنيد. ببينيد که بيمار درد قفسه سينه دارد يا نه؟ آيا مشکل تنفسي واضح در او وجود دارد؟آيا مريض از خواب‌رفتگي يا ادامه ضعف عضلاني شکايت دارد؟ اينها ممکن است علايم يک بيماري زمينه‌اي باشند. در صورت بروز هر کدام از اين علامت‌ها و نشانه‌ها فورا از اورژانس تقاضاي کمک کنيد. در مرحله بعد، به شخص آرامش دهيد. وقتي حمله غش و ضعف تمام شد رنگ چهره مريض به حالت طبيعي بازمي‌گردد. اغلب اوقات ممکن است تا مدتي پس از غش، فرد همچنان احساس ضعف و بي‌حالي داشته باشد، بنابراين استراحت کردن وصحبت نکردن به مدت چند دقيقه فکر خوبي است. در مرحله بعد، به مداواي آسيب‌هاي احتمالي بپردازيد. اگر در اثر غش کردن و زمين خوردن، فرد دچار آسيب‌هايي شده هر نوع کوفتگي، کبودي يا جراحت را مداوا کنيد و اگر اين صدمات جدي هستند از اورژانس تقاضاي کمک کنيد.
فرق غش و تشنج
شايد بپرسيد تفاوت غش با تشنج چيست و چه طورآنها را از همديگر تشخيص دهيم؟ به طور طبيعي، سلولهاي مغزي، دشارژهاي الکتريکي هماهنگ و منظمي ايجاد مي‌کنند اما وقتي اين دشارژها (تخليه بار الکتريکي) نامنظم شده و سازمان‌دهي خود را از دست بدهند تشنج رخ مي‌دهد. تشنج بزرگ (گراندمال) که به آن حمله هم مي‌گويند، حالتي غيرارادي از انقباض و شل شدن متفاوت عضلات، همراه با از دست دادن هوشياري است. تشنج‌هاي ناشي از بيماري صرع، رايج‌ترين نوع تشنج هستند اما چند نوع اختلال ديگر هم مي‌توانند باعث تشنج شوند: نارسايي کليه، مننژيت (التهاب پرده‌هاي مغز) ، انتشار مسموميت در خون (توکسمي) بارداري، صدمات سر، ترک ناگهاني برخي از داروها مثل ديازپام و ...
طرز برخورد با تشنج
وقتي در کنار فردي هستيد که دچار تشنج شده اقدامات زير را انجام دهيد:• نگذاريد شخص به خودش آسيب برساند: اگر فرد دچار استفراغ شد، سر او را به يک طرف بچرخانيد، به طوري که مواد استفراغ شده از دهان‌اش خارج و وارد ناي يا ريه نشوند. مبلمان يا اشياي اطراف بيمار را جمع کنيد تا خطر آسيب رسيدن به او حين حرکات غيرارادي بدن، کاهش يابد. سعي نکنيد جلوي حرکات شخص تشنجي را بگيريد. اگر چه ممکن است تنفس شخص به طور گذرا متوقف گردد و اگر رنگ پوست‌اش روشن باشد ممکن است در نتيجه کمبود اکسيژن باشد اما تنفس تقريبا هميشه بدون نياز به احياي قلب و ريه به حالت طبيعي بازمي‌گردد.• شخص را به پهلو بخوابانيد: وقتي تشنج تمام شد شخص را به پهلو بخوابانيد. اين وضعيت امکان تنفس طبيعي را فراهم کرده و به مواد استفراغ شده، اجازه مي‌دهد از دهان و راه هوايي خارج شوند. چنانچه حين تشنج زبان يا لپ خود را گاز گرفته باشد ممکن است از دهان‌اش خون بيايد. پس از تشنج، فرد ممکن است تا مدتي گيج و منگ باشد. تا موقعي که هوشياري خود را کاملا باز يابد، او را تحت مراقبت قرار دهيد.
چنانچه شخص دچار تشنج شده و يکي از نکات زير در مورد او صدق مي‌کند از اورژانس تقاضاي کمک کنيد:
• فرد مورد نظر اصلا سابقه تشنج نداشته
•حمله تشنج بيش از چند دقيقه طول کشيده
• تشنج حالت راجعه دارد.
3 اشتباه رايج غش
1) دادن آب قند به فردي که غش کرده!
يکي از رايج‌ترين تصورات نادرست هنگام غش کردن، مصرف آب قند است. بايد توجه داشته باشيد که دادن آب قند به فرد غش کرده ممکن است خطرناک باشد زيرا آب قند در حالتي که هوشياري فرد کامل نيست، به داخل ريه مي‌رود و باعث اختلالات تنفسي و حتي خفگي خواهد شد اما هنگامي که هوشياري فرد تا حدودي بازگشت، دادن آب قند يا مايعات شيرين بلامانع است.
2) غش ناشي از ضعف است يا ناشي از جن‌زدگي!
غش کردن يا سنکوپ عبارت است از بي‌هوش شدن ناگهاني و کوتاه‌مدت که به دليل نرسيدن اکسيژن کافي به مغز اتفاق مي‌افتد. استرس‌هاي شديد و بلند شدن از تخت يا صندلي به‌طور ناگهاني از شايع‌ترين علل اين بيماري به شمار مي‌روند اما برخي اختلالات ضربان قلب و بيماري‌هايي مانند صرع نيز مي‌توانند اين بيماري را به وجود آورند. آب و هواي گرم، کهولت سن و حتي ديابت نيز مي‌تواند در بروز غش موثر باشد. خالي از لطف نيست که يک باور نادرست ديگر را هم متذکر شوم. بيش از اين تصور مي‌شد که فردي که غش يا تشنج کرده، جني شده و يا جن در او رسوخ کرده است اما پذيرش اين باور نادرست نيز موجب پنهان‌کاري فرد مبتلا به غش يا تشج مي‌شود و از درمان بيماري خود بي‌تفاوت مي‌گذرد. اين در حالي است که غش کردن پديده‌اي خوش‌خيم و کنترل‌شونده است و فرد مي‌تواند به راحتي به زندگي بازگردد. نکته آخر نيز اينکه اگر دفعات بروز غش کردن زيادتر از دوبار باشد، مي‌تواند بيماري صرع باشد و نياز به درمان‌هاي بيشتري خواهد داشت.
3) با بوي کاهگل، غش‌کرده‌ها به هوش مي‌آيند!
اگر يادتان باشد سال‌ها پيش براي افرادي که غش مي‌کردند کاهگل يا کاهگل آب‌زده مي‌آوردند و جلوي بيني او مي‌گرفتند. اين باور نيز قديمي شده است و اگر تصور کنيم فردي دچار هيستري است، مي‌توانيم پنبه الکل جلوي بيني‌اش بگيريم و او را به هوش آوريم ولي اگر بي‌هوشي جدي باشد با پنبه الکل هم نمي‌توان فرد را هوشيار کرد.
منبع:www.salamat.com
/خ
