اي بنده ره شوق ملک بي خطري نيست

شاعر : سنايي غزنوي

از جان قدمي ساز که به زين سفري نيست		اي بنده ره شوق ملک بي خطري نيست
جز ديده‌ي درويش مر او را سپري نيست		تيريست بلا در روش عشق که هرگز
زيرا که ترا به ز تويي عشوه خري نيست		از خود غذايي ساز پس آنگاه بره پوي
کس بر تو درين ره ز تويي تو بتري نيست		خود را ز ميان خود بردار ازيراک
صد جان مقدس را آنجا خطري نيست		تن را چه قبولي نهي آنجا که ز عزت
کز خون يکي عاشق حالي اثري نيست		کشتند درين راه بسي عاشق بي‌تيغ
کاندر صدف عشق به از غم گهري نيست		در بحر غمان غوطه خور از روي حقيقت
در پرده‌ي اسرار خدايي گذري نيست		بار از خداوند مچخ زان که کسي را
چون گرد ميان تو ز بدعت کمري نيست		بر دوش فکن غاشيه‌ي مهر درين کوي
کاندر چمن عشق تو زين به مطري نيست		از ابر پشيماني اشکي دو فرو بار
کاندر چمن صنع خدايش نظري نيست		در روشني عشق چه خوشي بود آن را
در باغ اميدش ز عنايت شجري نيست		کي ميوه‌ي رحمت خورد آنکس که ز اول
باز آي کزين درگه به مستقري نيست		اي در ره عصيان قدمي چند شمرده
بر عمر به از تو به تو کس نوحه‌گري نيست		از کرده‌ي خود يادکن و بگري ازيرا
از عاقبت کار کسي را خبري نيست		بر طاعت خود تکيه مکن چون بحقيقت
پس به ز نکونامي ما را هنري نيست		چون نام بد و نيک همي از تو بماند
پاداش ده و مفضل و نيکو ثمري نيست		نيکي و سخاوت کن و مشمر که چو ايزد
کامروز بهر شهر چنو مشتهري نيست		گرد علما گرد بخاصه بر آنکس
چون او به گه علم و محامد دگري نيست		خورشيد زمين يوسف احمد که فلک را
مر چارگهر را گه زايش پسري نيست		آن ابر گهرپاش که در علم چنويي
با نفع تراز وي به گه جود بري نيست		آن شاخ عطا بخش که در باغ شريعت
بي مدحت او در دل يک تن فکري نيست		بي خدمت او در تن يک جان عملي نيست
يک خانه ندانم که در آنجا عمري نيست		نام عمر از عدل بلندست وگر ني
در باديه‌ي تقوا خشکي و تري نيست		از روزه و از گريه چو يک کام و دو چشمش
کس را به جهان اکنون جد و پدري نيست		آري چه عجب زان که چو جد و پدر او
در ديدش بي‌شرمي و در سر بطري نيست		علم و خردش بيشترست از همه ليکن
کو را بجز از حضرت جنت حضري نيست		اي قدر تو گشته سفري در ره دانش
آن دل که درو ز آتش مهرت شرري نيست		در آب فنا غرق شد از زورق کينه
در کام سخن به ز زبانت شکري نيست		بگداخت حسود تو چو در آب شکر زآنک
يک چيز نداري که درو زيب و فري نيست		چشم بد ما باد ز تو دور که از لطف
نفعست جهان را و کسي را ضرري نيست		المنه‌لله که درين جاه تو باري
کاندر دل تو از حسد کس مقري نيست		در عين بهشتي تو هم اينجا و هم آنجا
در طبعت از اين بي‌حسدي به هنري نيست		داري خرد و علم و سخا ليک بر عقل
نه هر که کند بانگي آنجا حشري نيست		نه هر که برآمد بر کرسي امامت
خورشيد چه سود آن را کو را بصري نيست		کرسي چکند آنکه ندارد خبر از علم
در شب چو مه او را بر خواندن سهري نيست		خورشيد جهان کي شود از علم کسي کو
خود مايه‌ي شوخي را حدي و مري نيست		علم و خرد واصل همي بايد ورنه
با کس ده و پنجيت نه و شور و شري نيست		فتوي دهي و علم همي گويي و ليکن
صد بحر به نزديک خرد چون شمري نيست		هر کس نبود چون تو گه علم ازيراک
زيرا به جان چون شه ما دادگري نيست		خود دور بي‌انصافان بگذشت درين شهر
چون او ز ثريا ملکي تا بثري نيست		شاهي و چه شاهي که گه عدل و گه علم
جز بخشش او را ز طبيعت ظفري نيست		آن شاه مظفر که برو از سر کوشش
بر نه فلک و هفت زمين شاه و سري نيست		مسعود جوان بخت جوان عمر که چون او
آن را که ز احوال خراسان خبري نيست		قدر شه غزنين نشناسد به حقيقت
مر ملک جهان را به ازو تاجوري نيست		بادا سر او سبز و دلش شايد که امروز
کامروز درين فن چو سنايي دگري نيست		اي خواجه چنين دان ز سر عقل و فصاحت
لفظش چو گهر هست گرش سيم و زري نيست		کي ديده و رخ چون زر و چون سيم کند آنک
کز شاخ ثنا به ز سخاوت ثمري نيست		در شاخ ثناي تو چو زد چنگ سخا کن
تا کار جهان بي ز قضا و قدري نيست		تا دور فلک بي ز نوا زو المي نيست
زيرا ز قضا هيچ کسي را حذري نيست		چندانت بقا باد که ممکن بود از عمر
بر چرخ بقا به ز جمالت قمري نيست		بادات فزوني چو مه نو که جهان را
زيرا به از آن در به جهان هيچ دري نيست		بر درگه جبار ترا باد مقيمي
جز ياد تو دين‌پرور و اندوه‌بري نيست		اي بار خدايي که مرين سوختگان را
زيرا که به عصيان چو سنايي دگري نيست		بپذير به فضل و به کرم عذر سنايي

اي بنده ره شوق ملک بي خطري نيست

مقالات مرتبط

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته