روايتي از آغاز به کار موتور Wolfram
نويسنده: ديويد تالبوت
مترجم: محمد ناصح
مترجم: محمد ناصح
بعد از ظهر روز 27 آوريل، قطرات باران با شدت زياد به پنجره اتاق جيمي ويليامز برخورد مي کردند و او خسته از جزئيات بيش از حد علم غذا در مقابل کامپيوتر خود نشسته بود. صفحه نمايش مقابل اين فيزيک دان، جدول هايي حاوي اطلاعات مربوط به هفت هزار نوع مواد خوراکي، از شاتوت گرفته تا گوشت گوساله را نمايش مي داد. اين اطلاعات را وزارت کشاورزي ايالات متحده در اختيار او قرار داده بود و او يک گروه چهار نفره در اختيار داشت تا اين اطلاعات را براي نوع جديدي از جست و جوي آنلاين آماده کند. وي در ميان برگه هاي تعيين کننده 150 خصوصيت مواد غذايي را (شامل ارزش غذايي، کالري، کربوهيدرات و ...) جست و جو مي کرد تا از خوانايي و مناسب بودن عبارت هاي اختصاري متعدد اطمينان حاصل کند. او مواد غذايي را در گروه هايي طبقه بندي کرده بود که بتواند درخواست هايي را به زبان طبيعي ارسال کند. به اين ترتيب، براي مثال نتيجه جست و جو در مورد خواص غذايي «شير» مقداري تقريبي را به دست مي دهد، در حالي که جست و جو در مورد «شير بدون چربي» پاسخ مشخصي را در پي دارد.
شغل ويليامز فعاليت به عنوان يک متخصص وب در يک ساختمان محصور مستقر در دره سيليکون نيست، بلکه او دانشمندي است که در موسسه Wolfram Research مستقر در شهر Champaign از ايالت ايلي نوي فعاليت مي کند. اين موسسه در حقيقت پناهگاه استفان ولفرام، فيزيکداني است که نرم افزار Mathematica را طراحي کرد. از اين محيط مجازي معمولاً به عنوان کامل ترين نرم افزار تکنيکي و گرافيکي براي رياضيدانان، دانشمندان و مهندسان ياد مي شود. ويليامز روي پروژه اي کار مي کرد که موسسه ولفرام آن را «موتور محاسباتي» يا Wolfram Alpha مي ناميد. سيستم ولفرام آلفا در پاسخ به سوالات مطرح شده، به جاي فهرست کردن صفحات وب، بايد پاسخ هاي احتمالي را پردازش کند. اين سيستم متشکل از سه عنصر اصلي شامل بانک هاي اطلاعاتي که به طور مداوم توسعه مي يافتند، يک محاسبه گر دقيق و يک رابط زبان طبيعي براي دريافت درخواست ها بود که در شهر Champaign هر سه مورد به صورت دستي ساخته شدند.
سيستم ولفرام چه کاري انجام مي دهد که گوگل قادر به انجام آن نيست؟ فرض کنيد، مايليد بدانيد چه مقدار کلسترول و چربي اشباع شده در تکه اي از نان ذرت دستپخت مادر بزرگتان وجود دارد. براي اين کار بايد ترکيبات آن را از دفترچه آشپزي او استخراج و درون نوار در خواست سيستم ولفرام آلفا وارد کنيد. اين سيستم پس از انجام محاسبات، برچسب ارزش غذايي مربوط به نان را به شيوه وزارت کشاورزي ايالات متحده تهيه کرده و نمايش مي دهد. تئودور گري، بنيان گذار موسسه Wolfram Research در اين باره مي گويد: «مطمئناً با مراجعه به گوگل مي توانيد ميزان کالري موجود در يک تخم مرغ عادي و ساير ترکيبات نان را بيابيد. اما انجام چنين کاري براي تمام ترکيبات ماده خوراکي مورد نظر بسيار مشکل خواهد بود! براي محاسبه ارزش غذايي مواد مورد نظر نيازمند اطلاعات هستيد و بايد اين اطلاعات درون فرم هايي قرار گيرند که در صورت نياز، امکان تبديل آن ها فراهم باشد. سپس بايد اين اطلاعات را به بانک اطلاعاتي اضافه کنيد. به عنوان يک راه حل مي توانيد اين کار را با استفاده از شيوه قديمي انجام دهيد. به اين معني که براي يافتن يک مرجع به کتابخانه برويد يا مطابق روش هاي جديد با استفاده از گوگل يا ساير موتورهاي جست و جو اطلاعات مورد نظر را به دست آوريد. اما ما اين فرآيند را بسيار ساده تر کرده ايم.» وي در ادامه مي گويد: «با استفاده از يک موتور جست و جوي سنتي کافي است يک فنجان شکر و مقداري آرد را وارد کنيد تا حجم زيادي از اطلاعات به صفحه نمايش سرازير شود.»
اين مثال نمونه اي از عملکرد مورد نظر طراحان سيستم ولفرام آلفا را بيان مي کند که شامل تهيه پاسخ هاي عميق تر، خاص تر و بصري تر براي انواع خاصي از سوالات بود. هرچند در ابتدا تعداد سوالات مذکور اندک باشد. در خواست هاي ارسال شده براي «D#major» نمادهاي گرافيکي مربوط به شاخص هاي موسيقي را توليد مي کند و در خواست هاي مربوط به عبارت «Venus» نقشه هايي از آسمان شب را ترسيم مي کند. در خواست هاي شامل نام دو شرکت يا موسسه موجب ترسيم نمودارها و جدول هاي مقايسه اي مي شود. اين سيستم مي تواند اطلاعات اضافي را نيز در اختيار قرار دهد. به عنوان مثال، جست و جوي عبارت « New York London Distance» موجب نمايش پاسخ ها براساس مقياس مايل، کيلومتر و مايل دريايي و همچنين نقشه مسير هوايي بين دو شهر نيويورک و لندن مي شود. به علاوه، پاسخ سيستم شامل مقايسه اي بين مدت زمان طي اين مسافت توسط يک جت، يک موج صوتي و يک پرتو نور است. از اين سيستم درباره يک واژه بپرسيد (در ابتداي عبارت جست و جو از واژه Word استفاده کنيد) تا جدول هاي ريشه يابي و مجموعه واژگان مترادف با آن را توليد کند. براي انجام چنين کارهايي، پروژه با استفاده از اطلاعات و فرمول هاي علم رياضي که از قبل در نرم افزار Mathematica وجود داشتند، آغاز شد. برخي از اطلاعات جديد، همچون اطلاعات دولتي درباره سيل تنها نيازمند تجديدنظر جزئي در سازماندهي بودند. اين کاري بود که ويليامز انجام مي داد. ساير انواع اطلاعات همچون داده هاي بي درنگ بازار سهام نيازمند مجوزدهي بودند. انواع ديگري از اطلاعات همچون داده هاي مربوط به هواپيماها نيز بايد از منابع آزاد وب مانند ويکي پديا و Freebase گردآوري، پاک سازي و آماده مي شدند.
ولفرام شخصاً در بوستون حضور داشت و سيستم براي اولين نمايش عمومي در عصر روز بعد آماده مي شد (وي تا آن هنگام، سيستم را براي تيم برنرزلي مبتکر وب و چندين شخص پيشرو در فناوري و صنعت شامل بيل گيتس از مايکروسافت، سرگي برين از گوگل و جف بزروس از آمازون نمايش داده بود). من در دفتر گري نشسته بودم. دفتر وي بيشتر شبيه به عبادتگاهي براي جدول تناوبي عناصر بود تا يک دفتر کار و در آن نمونه هايي از نيکل، کروم، سلينيوم، گوگرد و ده ها ظرف شيشه اي ديگر حاوي عناصر مختلف چيده شده بود (او مغرورانه يکي از ظرف ها را باز کرد و يک صفحه فلزي کدر را که به اندازه دو بسته کارت بود، بيرون آورد. اين صفحه فلزي در واقع پنج کيلوگرم اورانيوم غني نشده بود، اما هنوز هم مقادير خاصيت راديواکتيو داشت). گري مي گويد: «اين فکر بسيار محدود است که تصور شود تنها کاربرد جست و جو، يافتن داده هاي موجود چاپ شده با انجام يک جست و جوي متني است. اين تصور، بيانگر شکست بزرگ تخيل است.»
اريک ويستين ستاره شناس و سازنده يک مرجع آنلاين موسوم به Math World که اکنون توسط شرکت ولفرام ميزباني مي شود، در دفتر خود واقع در انتهاي راهرو ميان مجموعه اي از گياهان Spider که درون ليوان هاي کاغذي کاشته شده بودند (و به گفته وي موجب تصفيه هواي محيط مي شدند)، نشسته بود و عمليات پاياني ساخت يک مبدل واحد را براي برخي از نتايج به دست آمده از سيستم ولفرام آلفا انجام مي داد.
ويستين مي گويد: «اگر وب را بگرديد، صدها و بلکه هزاران سايت وجود دارد که عمل تبديل فوت به متر را انجام مي دهند. اما آن ها به قدر کافي انعطاف پذير نيستند و توانايي کافي ندارند و در اغلب موارد نمي توانند مقياس ها و واحد هاي مورد نظر را به هم تبديل کنند.» چنين حسابگرهايي نمي توانند مقدار شير يا آرد موجود در يک فنجان را بر حسب گرم بيان کنند (پاسخ اين سوال بسته به ماده موجود در فنجان متفاوت است). به همين علت نمي توان از آن ها فرضاً براي تبديل يک سرانگشت (معادل 380 ميلي گرم براي نمک) يا يک قطره (درباره روغن زيتون قطره متريک معادل 56 ميلي گرم است) يا يک بشکه (معادل 248 کيلوگرم از مايعات)، واحدهاي رسانايي گرمايي، اندازه لباس افراد، يا هر نوع پيمانه استفاده کرد. وي اضافه مي کند: «پيمانه يکي از موارد مهم است. يک پيمانه دانه سويا معادل يک پيمانه گندم يا يک پيمانه حجم يا يک پيمانه جرم نيست. ما بهترين مبدل واحدهاي موجود در جهان را ساخته ايم!»
در جريان ساخت سيستم حدود 150 نفر از کارمندان ولفرام در مناطق دوردست به شکل مشابهي روي اجزاي مختلف سيستم کار کردند. هنگامي که اِد پگ در اقامتگاه خود مشغول کار روي موضوع کاشي کاري بود، توانستم با او ملاقات کنم. او در حال استفاده از يک مرجع تشريحي هفتصد صفحه اي با عنوان Tiling and Patterns نوشته گرونبام و شِفرد بود. اين مرجع تمام موضوع هاي مربوط به کاشي کاري، از الگوهاي کريستالي تيره رنگ در مواد گرفته تا طرح هاي جناغي و موجي شکل سنگفرش پياده را تشريح مي کرد. سبک هاي بسيار متعددي در زمينه کاشي کاري وجود دارد. به عنوان مثال، مي توان الگوهاي کاشي کاري اسلامي (شامل کاشي هاي هشت ضلعي، شش ضلعي و دو نوع ستاره)؛ مارپيچ هاي موازي ساخته شده از گوه هاي نه وجهي و چهارده نوع الگوي متفاوت ايجاد شده براساس پنج ضلعي هاي مختلف را نام برد. با وجود اين که امکان وارد کردن اطلاعات مربوط به کاشي کاري در مدت زمان کوتاه منتفي بود، پگ در حال طراحي شيوه هايي براي ترکيب الگوهاي مختلف بود.
با استفاده از اين شيوه و ساير ابزارهاي سيستم، يک طراح پارچه (به فرض با استفاده از گل هاي متصل به هم) مي تواند الگوهايي را به شيوه اِشر طراحي کند؛ يک شيميدان مي تواند نحوه اتصال مولکول ها به يکديگر را بررسي کند؛ يا يک صاحب خانه مي تواند الگوهايي را براي کاشي کاري کف حمام طراحي کند.
اما پيش از هر اقدامي، سيستم ولفرام آلفا بايد راه اندازي مي شد و فقط سه هفته به زمان موعود باقي بود. با اين حال موارد بسياري نامشخص مانده بود. آيا رابط زبان طبيعي به درستي عمل مي کرد؟ آيا دو ابرکامپيوتر (که به تازگي در ديتاسنتر مستقر در بيرون شهر نصب شده بودند) تا روز معرفي سيستم، راه اندازي مي شدند؟ يا اين که سايت در اثر اقدام شخصي همچون کويل که در سال 2008 به قاتل گوگل معروف شد، دچار خرابي مي شد؟ آيا اصلاً کاربران به اين مطلب اهميتي مي دادند که يک پرتو نور براي طي مسافت بين نيويورک و لندن به چند ميلي ثانيه نياز دارد؟ در Champaign، توسعه دهندگان سعي مي کردند اشکالات فني کار را بيابند. ويليامز در اين باره مي گويد: «با وجود اين که سيستم به زودي راه اندازي مي شود، دانستن اين مطلب که اشکالات فني کوچک هرگز کاملاً ترميم نمي شوند، موجب نوعي احساس ترس مي شود.»
گري در کنار اتاق ويليامز توقف مي کند. هر دو نفر پشت کامپيوتر قرار مي گيرند و براي دقايقي سکوت حکم فرما مي شود. بالاخره گري مي پرسد: «چرا اين سيستم با دو فنجان آرد و دو عدد تخم مرغ درست عمل نمي کند؟» ويليامز پاسخ مي دهد: «خوب، اين يک مشکل است.»
امروزه، گوگل 64 درصد تمام جست و جوهاي انجام شده توسط امريکايي ها را انجام مي دهد، اما سرگِي برين، کارآموز پيشين ولفرام کاملاً راضي نيست. او بر يک صنعت حکم فرمايي مي کند، ارزش دارايي وي به دوازده ميليارد دلار مي رسد و در ملاقات هاي سالانه انجمن World Economic که در داووس واقع در کشور سوئيس برگزار مي شود، با شرکت کنندگان گپ مي زند.
ظاهراً فناوري به طور هماهنگ با رشد شخصي وي پيش نرفته است. برين در گزارش سالانه گوگل در سال 2008 نوشت: «زمينه هايي وجود دارد که من مايل بودم در آن ها پيشرفت بيشتري داشته باشيم. جست و جوي کامل مستلزم بهره مندي از هوش مصنوعي در سطح هوش انسان است. البته اغلب ما معتقديم تا تحصيل اين فناوري راه درازي باقي است. به هر حال فکر مي کنم به زودي امکان دسترسي به يک موتور جست و جو با قابليت درک چيزي بيش از درخواست ها و اسنادي که ما امروزه آن ها را به کار مي گيريم، فراهم خواهد شد. سايرين مدعي هستند که به اين فناوري دست يافته اند و سيستم هاي گوگل هوشمندتر از آن هستند که در خارج از ديوارهاي اين شرکت به نظر مي رسد. اما عرصه جست و جو هنوز هم دورتر از آن جايگاهي است که انتظار داشتيم تاکنون به آن برسد.»
در ميان تمام پيشروان صنعت جست و جو در وب از Excite (که ورشکست شد) گرفته تا Alta Vista (که در سال 2003 به تملک ياهو درآمد) پنج بازيگر اصلي اين صنعت (شامل ياهو، مايکروسافت، Ask و AOL) رويکرد يکساني را دنبال کرده اند. آن ها فهرست طولاني از وب تهيه کردند؛ نرم افزارهاي مورد استفاده اين شرکت ها به منظور يافتن بهترين نتايج منطبق با درخواست هاي جست و جو، درون وب جا به جا شده و عبارت ها، واژه هاي کليدي، عناوين و پيوندهاي مربوط به ميلياردها صفحه را نشانه گذاري کرده اند.
در اين بين گوگل به دليل شيوه خاص رتبه بندي صفحات از سايرين پيشي گرفت. اين شيوه رتبه بندي تا حدي بر تحليل ساختار برقراري پيوند بين صفحات تکيه دارد و نتايج ممتازي را به دست مي دهد. با وجود اين که وب در طول دهه گذشته ده هزار برابر توسعه يافته است، موتورهاي جست و جو توانايي خود را در يافتن پاسخ هاي خاص و نمايش هوشمندانه آن ها به طور مطلوب افزايش نداده اند. هنوز راه درازي براي رسيدن به وب معنايي (سيستمي که مدت ها درباره آن خيال پردازي مي شد) باقي است. در اين سيستم اطلاعات به گونه اي برچسب گذاري مي شوند که امکان پردازش اطلاعات را به نحو مطلوب فراهم مي کند.
سال گذشته شرکت ياهو فناوري جديدي موسوم به SearchMonkey را معرفي کرد که به واسطه ضميمه برچسب هايي امکان بهبود نتايج جست و جو را براي ناشران محتواي وب فراهم مي کند. اين برچسب ها ماهيت اطلاعات را مانند يک آدرس يا شماره تلفن براي نرم افزار موتور جست و جو تعريف مي کنند. (به اين ترتيب، هنگام جست و جوي يک رستوران در ياهو، علاوه بر پيوند مربوط به آن ممکن است آدرس، شماره تماس و نقدهاي نوشته شده درباره رستوران را به صورت اطلاعات ضميمه دريافت کنيد). پراباکار راگاوان سرپرست لابراتوارهاي ياهو مي گويد: «کاري که SearchMonkey انجام مي دهد، اين است که ويژگي هاي وب معنايي را به طور باز منتشر مي کند تا ناشران محتواي وب بتوانند در اجراي آن مشارکت کنند. شرکت گوگل نيز به تازگي فناوري مشابهي را با عنوان Rich Snippets معرفي کرده است.»
روند انتشار چنين ايده هايي در وب بسيار کند بوده است. اين در حالي است که کنسرسيوم وب جهاني يا W3C (سر نام WorldWide Web Consortium) که يک سازمان تعيين استانداردهاي بين المللي بوده و توسط برنرزلي بنيان گذاري شده، ويژگي هايي را منتشر کرده است تا به طور گسترده مورد استفاده قرار گيرند.
ايوان هرمن، سرپرست پروژه وب معنايي W3C در آمستردام معتقد است، حتي اگر استانداردهاي سازمان W3C نيز به طور گسترده به کار گرفته شوند، در زمينه پردازش تاثير زيادي ندارند. وي مي گويد: «نحوه ادغام اين اطلاعات با محاسبات عددي و پردازش رياضي به خوبي تعريف نشده است و مطمئناً اين زمينه نيازمند کار بيشتري است.»
بنابراين، با وجود اين که موتورهاي جست و جوي امروزي همه گير و مفيد بوده و در حوزه هاي جديد (همچون نقشه ها، عکس ها، فايل هاي ويديويي و اخبار) توسعه يافته اند؛ توانايي پاسخ گويي به سوالات ساده (مانند: جمعيت شهر نيويورک چند نفر است؟) را به دست آورده اند و حتي قادر به تبديل واحدهاي اصلي (همچون تبديل پوند به کيلوگرم) هستند، هنوز هم اين موتورهاي جست و جو به قدر کافي هوشمند و عميق نشده اند. يکي از دانشمندان دانشگاه واشنگتن به نام دانيل ولد که در زمينه وب معنايي تحقيق مي کند، در اين مورد مي گويد: «با وجود اين که گوگل به خوبي عمل مي کند، شخصاً ترجيح مي دهم نمونه اي از کامپيوتر موجود در سفينه فضايي Enterprise را در اختيار داشته باشم. با استفاده از اين کامپيوتر مي توانيد سوالات سطح بالايي را به زبان انسان ها مطرح کرده و پاسخ آن را به طور مشروح دريافت کنيد. سپس مي توانيد از آن بپرسيد: "چرا فکر مي کني اين مطلب صحيح است؟" و کامپيوتر دوباره منابع مورد استناد خود را مطرح مي کند.»
از ديدگاه استفن ولفرام، وي در حال ايجاد زيرساختي است که سوالات را به شيوه اي هوشمندانه پاسخ مي گويد. البته در ابتدا موضوعاتي که اين سيستم در حوزه آن ها عمل مي کند، بسيار تخصصي هستند.
وي مي گويد: «ما براي تعامل با تحول و دگرگوني محتواي وب مشکلي نداريم. ما تمام سختي کار را به جان خريده و تصميم گرفتيم تمام اطلاعات را خودمان آماده کنيم! بسيار خوب بود اگر وب معنايي وجود داشت و ما مي توانستيم اطلاعات آماده را از آن استخراج کرده و گردآوري کنيم. اما متاسفانه اين اتفاق رخ نداد.»
در طول دو دهه گذشته ولفرام به دليل نبوغ و خودستايي بيش از حد، معروف بود. اين نابغه که در لندن متولد شد، در سن بيست سالگي از دريافت مدرک ليسانس صرف نظر کرد تا بتواند دکتراي حرفه اي خود را در رشته فيزيک از کالتک دريافت کند. وي دو سال بعد يک جايزه «نابغه» بنياد مَک آرتور را به دست آورد. وي مجموعه اي از مطالب معتبر را در کالتک، انستيتوي مطالعات پيشرفته در پرينستون و دانشگاه ايلي نوي منتشر کرد. اما در اواسط دهه 1980 ميلادي دانشگاه را ترک کرد تا موسسه Wolfram Research را بنيان گذاري کند. اين موسسه در سال 1988 نخستين نسخه نرم افزار Mathematica را عرضه کرد. اين نرم افزار شامل کتابخانه هاي متعددي از توابع رياضي، ابزارهايي براي مصورنمايي داده ها به صورت دو بعدي و سه بعدي و همچنين بانک هاي اطلاعاتي غني از اجرام نجومي، ترکيبات شيميايي، ذرات ريز اتمي، موضوعات اجتماعي و اقتصادي، ابزارهاي محاسبات مالي، پروتئين ها و ژن هاي انساني و برخي از اطلاعات ساده از زندگي نامه افراد است.
اين نرم افزار مفاهيم مختلفي مانند اشکال هندسي، نمودارهاي مولکولي و مدار حرکت سيارات را به نحو جالبي به تصوير مي کشد.
چهارده سال پس از انتشار Mathematica (دوراني که وي در آن هيچ تحقيقي منتشر نکرد) ولفرام کتاب جديدي را در 1200 صفحه به نام «نوع تازه اي از علم» منتشر کرد، که از آن با عنوان NKS ياد شد. وي در اين کتاب بيان مي کند بسياري از سيستم هاي پيچيده (از تکامل گياهان و جانوران گرفته تا مکانيک کوانتومي) را مي توان در قالب قوانين ساده اي خلاصه کرد. جورج جانسون، در نشريه نيويورک تايمز مي نويسد: «تاکنون هيچ کس تا اين حد به اين شيوه جهان بيني وفادار نبوده است.» اما توصيف شخصي ولفرام از کتاب (به گفته وي «اين کتاب به عنوان اولين نمونه از تغيير اعتبار تاريخي علم مطرح خواهد شد») با تغييراتي به واقعيت پيوست. يکي از دانشمندان علوم کامپيوتر در MIT به نام اسکات آرنسن (که محتواي وبلاگ وي با نام Shtet1 Optomized در سايت technologyreview.com منتشر شد) مي گويد: «واژه نامه ها براي توصيف عمل برداشتن چيزي که همه افراد از آن آگاهي دارند و جلوه دادن آن به عنوان يک کشف بي نظير در مورد سرشت حقيقت، از صفت Wolframian استفاده مي کنند.»
آرنسن منکر فوق العاده بودن Mathematica نيست، بلکه وي معتقد است، با وجود اين که NKS در علوم مورد پسند مردم تا حدي صدق مي کند و از اين جهت داراي ارزش است، «اصولاً در حوزه علوم کامپيوتر و فيزيک که وي از آن مطلع است، به هيچ وجه صادق نيست.»
از نظر ولفرام، اکنون سيستم ولفرام آلفا نيز به عنوان يک تلاش بزرگ ديگر در تاريخ بشر، به NKS ملحق مي شود. وي يک فهرست دو صفحه اي را توزيع کرده است که سيستم آلفا و کتاب NKS به عنوان آخرين موارد آن، پس از زبان هاي محاسباتي و نوشتاري، کتابخانه الکساندر، ايزاک نيوتن و دايره المعارف بريتانيکا قرار گرفته است. وي معتقد است، در اين فهرست Mathematica بايد پيش از ابداع وب در سال 1989 قرار گيرد و NKS نيز بين ويکي پديا و Web 2.0 جاي دارد. وي سيستم ولفرام آلفا را که آخرين مورد فهرست است به عنوان «معرفي نوع جديدي از پردازش دانش محور» توصيف مي کند.
ارزيابي واقعي اهميت بالقوه سيستم ولفرام آلفا تا حدي به سخنراني ولفرام در دانشکده حقوق دانشگاه هاروارد بستگي داشت. در ساعت 3:17 بعد از ظهر وبلاگ رسمي گوگل ارائه سرويس جديدي را اعلام کرد که امکان جست و جو و مقايسه اطلاعات عمومي را فراهم مي کرد. کار اين سرويس جديد با استفاده از اطلاعات آماري و کاري دولت آغاز شد. اين سرويس در پاسخ به درخواست هاي جست و جو، به جاي صفحات وب، نمودارها و جدول هايي را نمايش مي داد که توسط گوگل ساخته شده بود. با استفاده از اين سرويس جديد، به عنوان مثال، در نتيجه جست و جوي عبارت Ohio Unemployment Rate جدولي حاوي اطلاعات مربوط به نمايش درآمده و روش هاي مختلفي براي مقايسه اين ميزان با نرخ بيکاري در ساير ايالات ها پيشنهاد مي شود. متن نوشته شده در وبلاگ مذکور، اين سرويس را به عنوان شيوه اي براي استفاده از حوزه هاي وسيع «اطلاعات عمومي جذاب» درباره «قيمت کلوچه ها، ميزان دفع گاز CO2، فراواني آسم، مدت فارغ التحصيلي از دبيرستان، حقوق نانواها، تعداد مواد قابل اشتعال و ...» معرفي مي کند. گوگل از زمان به دست آوردن فناوري Trendalyzer به مدت دو سال روي اين سرويس کار کرده است. ويژگي هاي گرافيکي سرويس مذکور براساس فناوري اخير ساخته شده است. شرکت گوگل، تقارن زماني عرضه اين سرويس را با راه اندازي سيستم آلفا تنها يک تصادف قلمداد مي کند. اما کاملاً واضح است که اين غول صنعت جست و جو نيز متوجه همان کاستي هايي شده که افراد گروه ولفرام براي رفع آن ها اقدام کرده اند.
دو هفته بعد تقريباً همزمان با راه اندازي ولفرام آلفا شرکت گوگل در همايشي موسوم به Serchology، سرويس ديگري را با عنوان Google Squared معرفي کرد. اکنون اين فناوري در سايت Google Labs در دسترس است. سرويس مورد بحث، اطلاعات مربوط به منابع مختلف وب را ترکيب کرده و نتيجه را در قالب جدول هاي زيبايي نمايش مي دهد.
به عنوان مثال، در نتيجه جست و جوي عبارت « Roller Casters» جدولي حاوي تمامي وسايل سواري موجود در پارک هاي تفريحي، از Excalibur گرفته تا Montezooma's Revenge به نمايش درمي آيد. ستون هاي اين جدول حاوي تصاوير، توصيفات، ارتفاع دستگاه ها و طول آن ها است. کاربران براي رفع اشکالات و بهبود نتايج جست و جو مي توانند آن ها را ويرايش کنند. يکي از معاونان شرکت گوگل به نام ماريسا مير در همايش مذکور گفت: «سرويس Google Squared صنعت جست و جو را در مسير تازه اي قرار مي دهد. گردآوري اطلاعات بي ساختار و نمايش آن به صورت ساخت يافته، يکي از مشکلات بزرگ علوم کامپيوتر محسوب مي شود.»
به علاوه گوگل اعلام کرده است، به زودي در نتايج جست و جو داده ها را بهتر از قبل به صورت بي درنگ به کار مي گيرد. اگر عبارت «Earthquakes San Francisco» را جست و جو کنيد، گوگل مانند ولفرام آلفا آخرين نتايج مربوط به تحقيقات انجام شده توسط سازمان زمين شناسي ايالات متحده را نمايش مي دهد (اين سرويس عملکرد مشابهي در مورد داده هاي بي درنگ مربوط به پروازهاي خطوط هوايي و نتايج مسابقات ورزشي دارد). پيتر نوروينگ، مدير جست و جو در گوگل، معتقد است فناوري ها در واقع گوشه اي از تلاش شرکت را در زمينه يافتن، ترکيب و نمايش داده هاي عددي نشان مي دهند. نوروينگ گفت: «به نظر من رويکرد کلي ما بيشتر به استفاده از سيستم باز به جاي سيستم بسته مبتني بر داده هاي آماده گرايش خواهد داشت. با وجود اين، از ابزارهاي تحليل داده ها و رابط کاربر گسترده اي که توسط ولفرام آلفا عرضه شده قدرداني مي کنم. ما قصد داريم اين قابليت ها را بيش از پيش عرضه کنيم. شايد وجود وي در صنعت جست و جو به تسريع جريان عرضه خدمات توسط شرکت ما منجر شود.» اسکات کيم، معاون اجرايي بخش فناوري در موتور جست و جوي Ask در مورد تاثير ولفرام بر صنعت جست و جو، شفاف تر سخن مي گويد. وي درباره ولفرام آلفا مي گويد: «تصور مي کنم، اين فناوري چشم افراد (افکار عمومي) را در مورد کاربردهاي يک موتور پردازش و نحوه يکپارچگي آن با يک موتور جست و جو باز کند. اين فناوري بخشي از آينده صنعت جست و جو بوده و هنوز راه درازي براي دستيابي به آن باقي است.»
با تمام اين اوصاف، موتور جست و جوي ولفرام هنوز هم با يک مشکل اجرايي بزرگ مواجه بود. با وجود اين که طراحي سيستم کامل و کارآمد بود، هنوز هم حوزه هاي بسياري بودند که سيستم هيچ نوع اطلاعاتي از آن ها نداشت (و پي بردن به زمينه هاي اطلاعاتي سيستم بسيار مشکل بود). زماني که سيستم ولفرام آلفا براي درخواست ورودي پاسخ مناسبي را نمي يافت، کاملاً بلاتکليف مي ماند. علت اصلي اين رخداد وجود شکاف هاي بزرگ در منابع اطلاعاتي آن بود. سيستم ولفرام آلفا همچون کتابخانه هايي است که تنها بخشي از قفسه هاي آن پر شده است. اين سيستم در حوزه هاي سياست، تاريخ، ادبيات، ورزش، علوم اجتماعي و فرهنگ عامه تقريباً کورکورانه عمل مي کند. به علاوه، رابط کاربر مبتني بر زبان طبيعي نيز از انعطاف پذيري لازم برخوردار نبود.
به عنوان مثال، اگر عبارت «Isaac Newton birth» را جست و جو مي کرديد، تاريخ تولد نيوتن را درمي يافتيد (25 دسامبر 1642؛ همچنين درمي يافتيد که در آن شب ماه در فاز هلاک نازک بوده است). اما اگر عبارت «Isaac Newton born» را وارد مي کرديد آلفا با مشکل مواجه مي شد. آرنسون عملکرد سيستم را در حضور من آزمايش کرد و دريافت که سيستم براي اين پرسش که «چه کسي وب را اختراع کرد؟» پاسخي ندارد. به علاوه، سيستم هيچ اطلاعاتي درباره ارقام ايالاتي GDP در اختيار نمي گذاشت بلکه تنها اين آمار را در سطح ملي بيان مي کرد. با وجود اين قادر بود تمام سوالات مربوط به علم رياضي شامل محاسبه مساحت کره زمين را به بهترين نحو پاسخ گويد.
آرنسون عبارت «What is the GDP of Ireland ؟divided by the consine of 42» را از سيستم درخواست کرد و نتيجه حاصل جدولي بود که محاسبات مربوط به ارقام GDP را از سال 1970 تا 2007 با استفاده از مقادير لگاريتمي بيان مي کرد.
بالاخره آخرين مشکل سيستم، مربوط به مستندسازي اطلاعات بود. پس از هر جست و جو پيوندهاي متعددي شامل سايت Today in Science History ، سازمان زمين شناسي ايالات متحده، سايت Dowe Jones و يک سايت حاوي فهرست تمام گونه هاي موجودات زنده موسوم به Catalogue of Life، به عنوان منابع اطلاعاتي معرفي مي شدند، اما به هيچ وجه مشخص نبود که کدام بخش از اطلاعات از کدام منبع دريافت شده است (گري مي گويد، شرکت در حال اضافه کردن برچسب هايي به اطلاعات و نتايج پردازش شده است).
با تمام اين اوصاف، در صورتي که هنگام کار با سيستم آلفا نکته هايي را رعايت کنيد، پاسخ هاي به دست آمده بسيار دقيق، هوشمندانه و در قالب يک ساختار گرافيکي بي نظير خواهند بود. به عنوان مثال، مي توان به نکاتي مانند پرسيدن سوالات در حيطه دانش سيستم، استفاده از عبارت هاي قابل فهم توسط سيستم در هنگام جست و جو و عدم توجه به منابع مورد استناد سيستم، اشاره کرد. جست و جو درباره عناصر جدول هايي از ترکيبات شيميايي را به دست مي دهد؛ جست و جو در مورد مفاهيم ستاره شناسي نيز نقشه هايي از آسمان پرستاره را (که کاربر را براساس آدرس IP کامپيوتر او مکان يابي مي کند) در اختيار مي گذارد. اين سيستم علاوه بر عملکردهاي مورد علاقه متخصصان (مثل توليد جدول هاي حقيقي از معادلات جبري بولي)، مي تواند اغلب امور مورد نياز قشر متوسط کاربران را (همچون برچسب گذاري سفارشي مواد غذايي) انجام دهد. مارتي هرست، يکي از دانشمندان علم کامپيوتر در دانشگاه برکلي کاليفرنيا و نويسنده کتاب «رابط کاربري جست و جو» مي گويد: «سيستم ولفرام آلفا از آنجا که انتظارات کاربران را در مورد جست و جوي محتواي موجود در بانک هاي اطلاعاتي بالا مي برد، پيشرفت مهمي در فناوري جست و جو محسوب مي شود.» وي اضافه مي کند: «براي سيستم آلفا راه درازي تا آرشيو کردن اهداف جاه طلبانه آن باقي است.»
برخي از اشکالات فوق با اضافه کردن اطلاعات بيشتر به سيستم رفع مي شوند، اين کاري است که ولفرام قصد دارد براي مدت نامعلومي آن را ادامه دهد. براي کمک به جريان گردآوري اطلاعات، پيوندهايي در سايت وجود دارد که کاربران با استفاده از آن ها مي توانند اطلاعات مستقل، دسته اي از اطلاعات ساخت يافته و حتي الگوريتم ها و مدل هاي مورد نظر خود را در اختيار گروه آلفا قرار دهند.
برخلاف دايره المعارف ويکي پديا که در آن جريان دريافت و ويرايش اطلاعات آزاد است و بررسي و تعديل آن توسط جامعه کاربران انجام مي شود، قرار است که سيستم آلفا به صورت متمرکز و تحت نظر «متخصصان آماده سازي اطلاعات» عمل کند. اين متخصصان اطلاعات را پيش از ورود آن به بدنه سيستم بررسي مي کنند. با وجود اين، برخي معتقدند، بدون استفاده از يک جريان خودکار يا کمک گرفتن از جامعه کاربران و همچنين بدون نشانه گذاري محتواي وب به شيوه موتورهاي جست و جو، توسعه سيستم مشکل خواهد بود. وِلد از دانشگاه واشنگتن مي گويد: «چيزي که مسلم است اين است که اگر داده خامي براي پيش بردن وجود نداشته باشد، محاسبه قابل استفاده نخواهد بود. Google Squared جرياني است که به نظر من احتمال برنده شدن آن در اين مسابقه بيشتر است.»
حتي با در نظر گرفتن اين که موتور آلفا فقط يک شروع است، برخي از افراد بدبين معتقدند رويکرد ولفرام تنها در برنامه هاي کوچک کاربرد خواهد داشت.
ايوان هرمن از W3C مي گويد: «با وجود اين که من به عنوان يک رياضيدان فارغ التحصيل شدم و براي تمام موضوعات مربوط به رياضي احترام قائلم، فکر نمي کنم که بتوان تمام مشکلات اين دنيا را با استفاده از فرمول ها و محاسبات رياضي حل کرد.» نوروينگ استدلال هرمن را به اين ترتيب بازتاب مي دهد: «اين رويکرد به انواع خاصي از داده ها اختصاص يافته است. به فرض براي شخصي که به دنبال وزن اتمي طلا است، اين که لابراتوارهاي مختلفي براي کشف ميزان دقيق آن فعاليت مي کنند يا اين که مقدار مورد نظر را تا پنج يا شش رقم اعشار به دست آورده اند، چه تفاوتي مي کند؟ اما درباره مسائل بسياري، چنين نيست. نتيجه نهايي به ماهيت داده ها و نوع محاسبات انجام شده بستگي دارد. اگر اطلاعات از انواع غير عددي باشند، در مورد نوع محاسباتي که انجام آن ها امکان پذير است، ترديد وجود دارد.»
ولد مي گويد: «سوالي همچون "خطرناک ترين خرابکاران چه کساني هستند؟" را در نظر بگيريد. پاسخ گويي به اين سوال بسيار مشکل است. آيا يک فرد خرابکار است؟ خطر را چگونه ارزيابي مي کنيم؟ خطر نسبت به چه کسي مدنظر است؟ استدلال به اين شيوه با استفاده از روش هاي محاسباتي، بسيار مشکل است.»
هنوز هم در مواردي وسواس محاسباتي ولفرام براي برخي از کاربران بسيار مفيدتر از رويکرد مورد استفاده شرکت هاي بزرگ جست و جو است که بخش زيادي از بازار اين صنعت را در اختيار دارند. چنين شرکت هايي ترجيح مي دهند نتايجي که فعلاً تعداد بيشتري از کاربران در جست و جوي آن هستند، بهبود يابد.
راگاوان از ياهو مي گويد: «فرض کنيد نقدهايي که درباره يک هتل مشخص مطرح شده اند، در سايت هاي مختلفي پراکنده هستند. ارائه خلاصه اي از امتيازات داده شده به اين هتل با هدف کاربران از جست و جو درباره آن همخواني بيشتري دارد. در حالي که به فرض در مورد جست و جوي تعداد اتباع کشورهاي بالکان که در اروپاي شرقي زندگي مي کنند، ارائه چنين اطلاعات خلاصه اي مفيد نيست. همواره شخصي پيدا مي شود که بخواهد پرسش محرمانه اي را مطرح کند. با وجود اين، بايد روي تامين مناسب نيازهاي 99 درصد کاربران کاملاً تمرکز کنيم.»
در دو هفته اي که از شروع کار سيستم ولفرام آلفا مي گذرد، اين سيستم صد ميليون درخواست را پردازش کرده و 55 هزار بازخورد دريافت شده نشان دهنده علاقه زياد کاربران به دريافت پاسخ هاي عميق تر براي مسائل است. ولفرام مي گويد: «سيستم ولفرام آلفا چه کاربردي خواهد داشت؟ اگر بگوييم همان طور که وب و موتورهاي جست و جو ميلياردها کاربر را به کتابخانه داران منابع اطلاعاتي تبديل کردند، اين سيستم نيز امکان استفاده کاربران از يافته هاي علوم و مهندسي را در زندگي روزمره آنان فراهم مي کند، سخني گزاف نگفته ايم.»
به تازگي يک برنامه افزايشي براي مرورگر فايرفاکس عرضه شده که علاوه بر نتايج گوگل، امکان نمايش نتايج جست و جو در سيستم آلفا را نيز فراهم مي کند.
ولفرام مي گويد: «روند بهينه سازي اين سيستم ادامه خواهد يافت.» وي سه هفته بعد از راه اندازي سيستم، اجراي اولين به روز رساني وسيع در کد و داده هاي سيستم را اعلام کرد. اين تغييرات شامل بهبودهايي در رابط زبان طبيعي، اطلاعات بيشتر درباره نواحي وابسته به کشورهاي بزرگ (مانند ولز)، قابليت جديد براي جست و جوي قيمت سهام در يک تاريخ مشخص و «اطلاعات مربوط به کوهستان ها به ويژه در استراليا» شامل مي شود.
ولفرام مي گويد: «ده ها ميليون» دلار را روي سيستم آلفا سرمايه گذاري کرده در حالي که ظرف دو دهه گذشته بيشتر از «چند صد ميليون» دلار هزينه صرف توسعه نرم افزار Mathematica شده است. به تازگي در کنار نتايج حاصل از جست و جو، تبليغات آنلاين نيز به چشم مي خورد و ولفرام قصد دارد نام نويسي براي يک نسخه جديد و حرفه اي از سيستم را با ويژگي هاي جديد، آغاز کند. يک رابط برنامه نويسي يا API امکان ساخت برنامه هايي را براي جست و جو در آلفا فراهم مي کند.
ولفرام مي گويد: «به زودي پي مي بريم که اين قابليت اقدامي براي بهبود امکانات و پيشرفت بشريت است.»
حتي آرنسون نيز معتقد است که قاضيان واقعي، کاربران هستند. وي مي گويد: «صرف نظر از کارايي سيستم ميليون ها کاربر، آن را مورد استفاده قرار مي دهند و اين يک آزمون واقعي است. اين سيستم به صورت يک ادعاي پيچيده درباره ماهيت واقعيت نيست، بلکه يک سرويس مفيد است و نتيجه آزمون، کارايي سيستم را از نظر مردم مشخص مي کند.»
منبع: نشريه شبکه- ش 102
شغل ويليامز فعاليت به عنوان يک متخصص وب در يک ساختمان محصور مستقر در دره سيليکون نيست، بلکه او دانشمندي است که در موسسه Wolfram Research مستقر در شهر Champaign از ايالت ايلي نوي فعاليت مي کند. اين موسسه در حقيقت پناهگاه استفان ولفرام، فيزيکداني است که نرم افزار Mathematica را طراحي کرد. از اين محيط مجازي معمولاً به عنوان کامل ترين نرم افزار تکنيکي و گرافيکي براي رياضيدانان، دانشمندان و مهندسان ياد مي شود. ويليامز روي پروژه اي کار مي کرد که موسسه ولفرام آن را «موتور محاسباتي» يا Wolfram Alpha مي ناميد. سيستم ولفرام آلفا در پاسخ به سوالات مطرح شده، به جاي فهرست کردن صفحات وب، بايد پاسخ هاي احتمالي را پردازش کند. اين سيستم متشکل از سه عنصر اصلي شامل بانک هاي اطلاعاتي که به طور مداوم توسعه مي يافتند، يک محاسبه گر دقيق و يک رابط زبان طبيعي براي دريافت درخواست ها بود که در شهر Champaign هر سه مورد به صورت دستي ساخته شدند.
سيستم ولفرام چه کاري انجام مي دهد که گوگل قادر به انجام آن نيست؟ فرض کنيد، مايليد بدانيد چه مقدار کلسترول و چربي اشباع شده در تکه اي از نان ذرت دستپخت مادر بزرگتان وجود دارد. براي اين کار بايد ترکيبات آن را از دفترچه آشپزي او استخراج و درون نوار در خواست سيستم ولفرام آلفا وارد کنيد. اين سيستم پس از انجام محاسبات، برچسب ارزش غذايي مربوط به نان را به شيوه وزارت کشاورزي ايالات متحده تهيه کرده و نمايش مي دهد. تئودور گري، بنيان گذار موسسه Wolfram Research در اين باره مي گويد: «مطمئناً با مراجعه به گوگل مي توانيد ميزان کالري موجود در يک تخم مرغ عادي و ساير ترکيبات نان را بيابيد. اما انجام چنين کاري براي تمام ترکيبات ماده خوراکي مورد نظر بسيار مشکل خواهد بود! براي محاسبه ارزش غذايي مواد مورد نظر نيازمند اطلاعات هستيد و بايد اين اطلاعات درون فرم هايي قرار گيرند که در صورت نياز، امکان تبديل آن ها فراهم باشد. سپس بايد اين اطلاعات را به بانک اطلاعاتي اضافه کنيد. به عنوان يک راه حل مي توانيد اين کار را با استفاده از شيوه قديمي انجام دهيد. به اين معني که براي يافتن يک مرجع به کتابخانه برويد يا مطابق روش هاي جديد با استفاده از گوگل يا ساير موتورهاي جست و جو اطلاعات مورد نظر را به دست آوريد. اما ما اين فرآيند را بسيار ساده تر کرده ايم.» وي در ادامه مي گويد: «با استفاده از يک موتور جست و جوي سنتي کافي است يک فنجان شکر و مقداري آرد را وارد کنيد تا حجم زيادي از اطلاعات به صفحه نمايش سرازير شود.»
اين مثال نمونه اي از عملکرد مورد نظر طراحان سيستم ولفرام آلفا را بيان مي کند که شامل تهيه پاسخ هاي عميق تر، خاص تر و بصري تر براي انواع خاصي از سوالات بود. هرچند در ابتدا تعداد سوالات مذکور اندک باشد. در خواست هاي ارسال شده براي «D#major» نمادهاي گرافيکي مربوط به شاخص هاي موسيقي را توليد مي کند و در خواست هاي مربوط به عبارت «Venus» نقشه هايي از آسمان شب را ترسيم مي کند. در خواست هاي شامل نام دو شرکت يا موسسه موجب ترسيم نمودارها و جدول هاي مقايسه اي مي شود. اين سيستم مي تواند اطلاعات اضافي را نيز در اختيار قرار دهد. به عنوان مثال، جست و جوي عبارت « New York London Distance» موجب نمايش پاسخ ها براساس مقياس مايل، کيلومتر و مايل دريايي و همچنين نقشه مسير هوايي بين دو شهر نيويورک و لندن مي شود. به علاوه، پاسخ سيستم شامل مقايسه اي بين مدت زمان طي اين مسافت توسط يک جت، يک موج صوتي و يک پرتو نور است. از اين سيستم درباره يک واژه بپرسيد (در ابتداي عبارت جست و جو از واژه Word استفاده کنيد) تا جدول هاي ريشه يابي و مجموعه واژگان مترادف با آن را توليد کند. براي انجام چنين کارهايي، پروژه با استفاده از اطلاعات و فرمول هاي علم رياضي که از قبل در نرم افزار Mathematica وجود داشتند، آغاز شد. برخي از اطلاعات جديد، همچون اطلاعات دولتي درباره سيل تنها نيازمند تجديدنظر جزئي در سازماندهي بودند. اين کاري بود که ويليامز انجام مي داد. ساير انواع اطلاعات همچون داده هاي بي درنگ بازار سهام نيازمند مجوزدهي بودند. انواع ديگري از اطلاعات همچون داده هاي مربوط به هواپيماها نيز بايد از منابع آزاد وب مانند ويکي پديا و Freebase گردآوري، پاک سازي و آماده مي شدند.
ولفرام شخصاً در بوستون حضور داشت و سيستم براي اولين نمايش عمومي در عصر روز بعد آماده مي شد (وي تا آن هنگام، سيستم را براي تيم برنرزلي مبتکر وب و چندين شخص پيشرو در فناوري و صنعت شامل بيل گيتس از مايکروسافت، سرگي برين از گوگل و جف بزروس از آمازون نمايش داده بود). من در دفتر گري نشسته بودم. دفتر وي بيشتر شبيه به عبادتگاهي براي جدول تناوبي عناصر بود تا يک دفتر کار و در آن نمونه هايي از نيکل، کروم، سلينيوم، گوگرد و ده ها ظرف شيشه اي ديگر حاوي عناصر مختلف چيده شده بود (او مغرورانه يکي از ظرف ها را باز کرد و يک صفحه فلزي کدر را که به اندازه دو بسته کارت بود، بيرون آورد. اين صفحه فلزي در واقع پنج کيلوگرم اورانيوم غني نشده بود، اما هنوز هم مقادير خاصيت راديواکتيو داشت). گري مي گويد: «اين فکر بسيار محدود است که تصور شود تنها کاربرد جست و جو، يافتن داده هاي موجود چاپ شده با انجام يک جست و جوي متني است. اين تصور، بيانگر شکست بزرگ تخيل است.»
اريک ويستين ستاره شناس و سازنده يک مرجع آنلاين موسوم به Math World که اکنون توسط شرکت ولفرام ميزباني مي شود، در دفتر خود واقع در انتهاي راهرو ميان مجموعه اي از گياهان Spider که درون ليوان هاي کاغذي کاشته شده بودند (و به گفته وي موجب تصفيه هواي محيط مي شدند)، نشسته بود و عمليات پاياني ساخت يک مبدل واحد را براي برخي از نتايج به دست آمده از سيستم ولفرام آلفا انجام مي داد.
ويستين مي گويد: «اگر وب را بگرديد، صدها و بلکه هزاران سايت وجود دارد که عمل تبديل فوت به متر را انجام مي دهند. اما آن ها به قدر کافي انعطاف پذير نيستند و توانايي کافي ندارند و در اغلب موارد نمي توانند مقياس ها و واحد هاي مورد نظر را به هم تبديل کنند.» چنين حسابگرهايي نمي توانند مقدار شير يا آرد موجود در يک فنجان را بر حسب گرم بيان کنند (پاسخ اين سوال بسته به ماده موجود در فنجان متفاوت است). به همين علت نمي توان از آن ها فرضاً براي تبديل يک سرانگشت (معادل 380 ميلي گرم براي نمک) يا يک قطره (درباره روغن زيتون قطره متريک معادل 56 ميلي گرم است) يا يک بشکه (معادل 248 کيلوگرم از مايعات)، واحدهاي رسانايي گرمايي، اندازه لباس افراد، يا هر نوع پيمانه استفاده کرد. وي اضافه مي کند: «پيمانه يکي از موارد مهم است. يک پيمانه دانه سويا معادل يک پيمانه گندم يا يک پيمانه حجم يا يک پيمانه جرم نيست. ما بهترين مبدل واحدهاي موجود در جهان را ساخته ايم!»
در جريان ساخت سيستم حدود 150 نفر از کارمندان ولفرام در مناطق دوردست به شکل مشابهي روي اجزاي مختلف سيستم کار کردند. هنگامي که اِد پگ در اقامتگاه خود مشغول کار روي موضوع کاشي کاري بود، توانستم با او ملاقات کنم. او در حال استفاده از يک مرجع تشريحي هفتصد صفحه اي با عنوان Tiling and Patterns نوشته گرونبام و شِفرد بود. اين مرجع تمام موضوع هاي مربوط به کاشي کاري، از الگوهاي کريستالي تيره رنگ در مواد گرفته تا طرح هاي جناغي و موجي شکل سنگفرش پياده را تشريح مي کرد. سبک هاي بسيار متعددي در زمينه کاشي کاري وجود دارد. به عنوان مثال، مي توان الگوهاي کاشي کاري اسلامي (شامل کاشي هاي هشت ضلعي، شش ضلعي و دو نوع ستاره)؛ مارپيچ هاي موازي ساخته شده از گوه هاي نه وجهي و چهارده نوع الگوي متفاوت ايجاد شده براساس پنج ضلعي هاي مختلف را نام برد. با وجود اين که امکان وارد کردن اطلاعات مربوط به کاشي کاري در مدت زمان کوتاه منتفي بود، پگ در حال طراحي شيوه هايي براي ترکيب الگوهاي مختلف بود.
با استفاده از اين شيوه و ساير ابزارهاي سيستم، يک طراح پارچه (به فرض با استفاده از گل هاي متصل به هم) مي تواند الگوهايي را به شيوه اِشر طراحي کند؛ يک شيميدان مي تواند نحوه اتصال مولکول ها به يکديگر را بررسي کند؛ يا يک صاحب خانه مي تواند الگوهايي را براي کاشي کاري کف حمام طراحي کند.
اما پيش از هر اقدامي، سيستم ولفرام آلفا بايد راه اندازي مي شد و فقط سه هفته به زمان موعود باقي بود. با اين حال موارد بسياري نامشخص مانده بود. آيا رابط زبان طبيعي به درستي عمل مي کرد؟ آيا دو ابرکامپيوتر (که به تازگي در ديتاسنتر مستقر در بيرون شهر نصب شده بودند) تا روز معرفي سيستم، راه اندازي مي شدند؟ يا اين که سايت در اثر اقدام شخصي همچون کويل که در سال 2008 به قاتل گوگل معروف شد، دچار خرابي مي شد؟ آيا اصلاً کاربران به اين مطلب اهميتي مي دادند که يک پرتو نور براي طي مسافت بين نيويورک و لندن به چند ميلي ثانيه نياز دارد؟ در Champaign، توسعه دهندگان سعي مي کردند اشکالات فني کار را بيابند. ويليامز در اين باره مي گويد: «با وجود اين که سيستم به زودي راه اندازي مي شود، دانستن اين مطلب که اشکالات فني کوچک هرگز کاملاً ترميم نمي شوند، موجب نوعي احساس ترس مي شود.»
گري در کنار اتاق ويليامز توقف مي کند. هر دو نفر پشت کامپيوتر قرار مي گيرند و براي دقايقي سکوت حکم فرما مي شود. بالاخره گري مي پرسد: «چرا اين سيستم با دو فنجان آرد و دو عدد تخم مرغ درست عمل نمي کند؟» ويليامز پاسخ مي دهد: «خوب، اين يک مشکل است.»
معناشناسي کند
امروزه، گوگل 64 درصد تمام جست و جوهاي انجام شده توسط امريکايي ها را انجام مي دهد، اما سرگِي برين، کارآموز پيشين ولفرام کاملاً راضي نيست. او بر يک صنعت حکم فرمايي مي کند، ارزش دارايي وي به دوازده ميليارد دلار مي رسد و در ملاقات هاي سالانه انجمن World Economic که در داووس واقع در کشور سوئيس برگزار مي شود، با شرکت کنندگان گپ مي زند.
ظاهراً فناوري به طور هماهنگ با رشد شخصي وي پيش نرفته است. برين در گزارش سالانه گوگل در سال 2008 نوشت: «زمينه هايي وجود دارد که من مايل بودم در آن ها پيشرفت بيشتري داشته باشيم. جست و جوي کامل مستلزم بهره مندي از هوش مصنوعي در سطح هوش انسان است. البته اغلب ما معتقديم تا تحصيل اين فناوري راه درازي باقي است. به هر حال فکر مي کنم به زودي امکان دسترسي به يک موتور جست و جو با قابليت درک چيزي بيش از درخواست ها و اسنادي که ما امروزه آن ها را به کار مي گيريم، فراهم خواهد شد. سايرين مدعي هستند که به اين فناوري دست يافته اند و سيستم هاي گوگل هوشمندتر از آن هستند که در خارج از ديوارهاي اين شرکت به نظر مي رسد. اما عرصه جست و جو هنوز هم دورتر از آن جايگاهي است که انتظار داشتيم تاکنون به آن برسد.»
در ميان تمام پيشروان صنعت جست و جو در وب از Excite (که ورشکست شد) گرفته تا Alta Vista (که در سال 2003 به تملک ياهو درآمد) پنج بازيگر اصلي اين صنعت (شامل ياهو، مايکروسافت، Ask و AOL) رويکرد يکساني را دنبال کرده اند. آن ها فهرست طولاني از وب تهيه کردند؛ نرم افزارهاي مورد استفاده اين شرکت ها به منظور يافتن بهترين نتايج منطبق با درخواست هاي جست و جو، درون وب جا به جا شده و عبارت ها، واژه هاي کليدي، عناوين و پيوندهاي مربوط به ميلياردها صفحه را نشانه گذاري کرده اند.
در اين بين گوگل به دليل شيوه خاص رتبه بندي صفحات از سايرين پيشي گرفت. اين شيوه رتبه بندي تا حدي بر تحليل ساختار برقراري پيوند بين صفحات تکيه دارد و نتايج ممتازي را به دست مي دهد. با وجود اين که وب در طول دهه گذشته ده هزار برابر توسعه يافته است، موتورهاي جست و جو توانايي خود را در يافتن پاسخ هاي خاص و نمايش هوشمندانه آن ها به طور مطلوب افزايش نداده اند. هنوز راه درازي براي رسيدن به وب معنايي (سيستمي که مدت ها درباره آن خيال پردازي مي شد) باقي است. در اين سيستم اطلاعات به گونه اي برچسب گذاري مي شوند که امکان پردازش اطلاعات را به نحو مطلوب فراهم مي کند.
سال گذشته شرکت ياهو فناوري جديدي موسوم به SearchMonkey را معرفي کرد که به واسطه ضميمه برچسب هايي امکان بهبود نتايج جست و جو را براي ناشران محتواي وب فراهم مي کند. اين برچسب ها ماهيت اطلاعات را مانند يک آدرس يا شماره تلفن براي نرم افزار موتور جست و جو تعريف مي کنند. (به اين ترتيب، هنگام جست و جوي يک رستوران در ياهو، علاوه بر پيوند مربوط به آن ممکن است آدرس، شماره تماس و نقدهاي نوشته شده درباره رستوران را به صورت اطلاعات ضميمه دريافت کنيد). پراباکار راگاوان سرپرست لابراتوارهاي ياهو مي گويد: «کاري که SearchMonkey انجام مي دهد، اين است که ويژگي هاي وب معنايي را به طور باز منتشر مي کند تا ناشران محتواي وب بتوانند در اجراي آن مشارکت کنند. شرکت گوگل نيز به تازگي فناوري مشابهي را با عنوان Rich Snippets معرفي کرده است.»
روند انتشار چنين ايده هايي در وب بسيار کند بوده است. اين در حالي است که کنسرسيوم وب جهاني يا W3C (سر نام WorldWide Web Consortium) که يک سازمان تعيين استانداردهاي بين المللي بوده و توسط برنرزلي بنيان گذاري شده، ويژگي هايي را منتشر کرده است تا به طور گسترده مورد استفاده قرار گيرند.
ايوان هرمن، سرپرست پروژه وب معنايي W3C در آمستردام معتقد است، حتي اگر استانداردهاي سازمان W3C نيز به طور گسترده به کار گرفته شوند، در زمينه پردازش تاثير زيادي ندارند. وي مي گويد: «نحوه ادغام اين اطلاعات با محاسبات عددي و پردازش رياضي به خوبي تعريف نشده است و مطمئناً اين زمينه نيازمند کار بيشتري است.»
بنابراين، با وجود اين که موتورهاي جست و جوي امروزي همه گير و مفيد بوده و در حوزه هاي جديد (همچون نقشه ها، عکس ها، فايل هاي ويديويي و اخبار) توسعه يافته اند؛ توانايي پاسخ گويي به سوالات ساده (مانند: جمعيت شهر نيويورک چند نفر است؟) را به دست آورده اند و حتي قادر به تبديل واحدهاي اصلي (همچون تبديل پوند به کيلوگرم) هستند، هنوز هم اين موتورهاي جست و جو به قدر کافي هوشمند و عميق نشده اند. يکي از دانشمندان دانشگاه واشنگتن به نام دانيل ولد که در زمينه وب معنايي تحقيق مي کند، در اين مورد مي گويد: «با وجود اين که گوگل به خوبي عمل مي کند، شخصاً ترجيح مي دهم نمونه اي از کامپيوتر موجود در سفينه فضايي Enterprise را در اختيار داشته باشم. با استفاده از اين کامپيوتر مي توانيد سوالات سطح بالايي را به زبان انسان ها مطرح کرده و پاسخ آن را به طور مشروح دريافت کنيد. سپس مي توانيد از آن بپرسيد: "چرا فکر مي کني اين مطلب صحيح است؟" و کامپيوتر دوباره منابع مورد استناد خود را مطرح مي کند.»
از ديدگاه استفن ولفرام، وي در حال ايجاد زيرساختي است که سوالات را به شيوه اي هوشمندانه پاسخ مي گويد. البته در ابتدا موضوعاتي که اين سيستم در حوزه آن ها عمل مي کند، بسيار تخصصي هستند.
وي مي گويد: «ما براي تعامل با تحول و دگرگوني محتواي وب مشکلي نداريم. ما تمام سختي کار را به جان خريده و تصميم گرفتيم تمام اطلاعات را خودمان آماده کنيم! بسيار خوب بود اگر وب معنايي وجود داشت و ما مي توانستيم اطلاعات آماده را از آن استخراج کرده و گردآوري کنيم. اما متاسفانه اين اتفاق رخ نداد.»
پيش نمايش
در طول دو دهه گذشته ولفرام به دليل نبوغ و خودستايي بيش از حد، معروف بود. اين نابغه که در لندن متولد شد، در سن بيست سالگي از دريافت مدرک ليسانس صرف نظر کرد تا بتواند دکتراي حرفه اي خود را در رشته فيزيک از کالتک دريافت کند. وي دو سال بعد يک جايزه «نابغه» بنياد مَک آرتور را به دست آورد. وي مجموعه اي از مطالب معتبر را در کالتک، انستيتوي مطالعات پيشرفته در پرينستون و دانشگاه ايلي نوي منتشر کرد. اما در اواسط دهه 1980 ميلادي دانشگاه را ترک کرد تا موسسه Wolfram Research را بنيان گذاري کند. اين موسسه در سال 1988 نخستين نسخه نرم افزار Mathematica را عرضه کرد. اين نرم افزار شامل کتابخانه هاي متعددي از توابع رياضي، ابزارهايي براي مصورنمايي داده ها به صورت دو بعدي و سه بعدي و همچنين بانک هاي اطلاعاتي غني از اجرام نجومي، ترکيبات شيميايي، ذرات ريز اتمي، موضوعات اجتماعي و اقتصادي، ابزارهاي محاسبات مالي، پروتئين ها و ژن هاي انساني و برخي از اطلاعات ساده از زندگي نامه افراد است.
اين نرم افزار مفاهيم مختلفي مانند اشکال هندسي، نمودارهاي مولکولي و مدار حرکت سيارات را به نحو جالبي به تصوير مي کشد.
چهارده سال پس از انتشار Mathematica (دوراني که وي در آن هيچ تحقيقي منتشر نکرد) ولفرام کتاب جديدي را در 1200 صفحه به نام «نوع تازه اي از علم» منتشر کرد، که از آن با عنوان NKS ياد شد. وي در اين کتاب بيان مي کند بسياري از سيستم هاي پيچيده (از تکامل گياهان و جانوران گرفته تا مکانيک کوانتومي) را مي توان در قالب قوانين ساده اي خلاصه کرد. جورج جانسون، در نشريه نيويورک تايمز مي نويسد: «تاکنون هيچ کس تا اين حد به اين شيوه جهان بيني وفادار نبوده است.» اما توصيف شخصي ولفرام از کتاب (به گفته وي «اين کتاب به عنوان اولين نمونه از تغيير اعتبار تاريخي علم مطرح خواهد شد») با تغييراتي به واقعيت پيوست. يکي از دانشمندان علوم کامپيوتر در MIT به نام اسکات آرنسن (که محتواي وبلاگ وي با نام Shtet1 Optomized در سايت technologyreview.com منتشر شد) مي گويد: «واژه نامه ها براي توصيف عمل برداشتن چيزي که همه افراد از آن آگاهي دارند و جلوه دادن آن به عنوان يک کشف بي نظير در مورد سرشت حقيقت، از صفت Wolframian استفاده مي کنند.»
آرنسن منکر فوق العاده بودن Mathematica نيست، بلکه وي معتقد است، با وجود اين که NKS در علوم مورد پسند مردم تا حدي صدق مي کند و از اين جهت داراي ارزش است، «اصولاً در حوزه علوم کامپيوتر و فيزيک که وي از آن مطلع است، به هيچ وجه صادق نيست.»
از نظر ولفرام، اکنون سيستم ولفرام آلفا نيز به عنوان يک تلاش بزرگ ديگر در تاريخ بشر، به NKS ملحق مي شود. وي يک فهرست دو صفحه اي را توزيع کرده است که سيستم آلفا و کتاب NKS به عنوان آخرين موارد آن، پس از زبان هاي محاسباتي و نوشتاري، کتابخانه الکساندر، ايزاک نيوتن و دايره المعارف بريتانيکا قرار گرفته است. وي معتقد است، در اين فهرست Mathematica بايد پيش از ابداع وب در سال 1989 قرار گيرد و NKS نيز بين ويکي پديا و Web 2.0 جاي دارد. وي سيستم ولفرام آلفا را که آخرين مورد فهرست است به عنوان «معرفي نوع جديدي از پردازش دانش محور» توصيف مي کند.
ارزيابي واقعي اهميت بالقوه سيستم ولفرام آلفا تا حدي به سخنراني ولفرام در دانشکده حقوق دانشگاه هاروارد بستگي داشت. در ساعت 3:17 بعد از ظهر وبلاگ رسمي گوگل ارائه سرويس جديدي را اعلام کرد که امکان جست و جو و مقايسه اطلاعات عمومي را فراهم مي کرد. کار اين سرويس جديد با استفاده از اطلاعات آماري و کاري دولت آغاز شد. اين سرويس در پاسخ به درخواست هاي جست و جو، به جاي صفحات وب، نمودارها و جدول هايي را نمايش مي داد که توسط گوگل ساخته شده بود. با استفاده از اين سرويس جديد، به عنوان مثال، در نتيجه جست و جوي عبارت Ohio Unemployment Rate جدولي حاوي اطلاعات مربوط به نمايش درآمده و روش هاي مختلفي براي مقايسه اين ميزان با نرخ بيکاري در ساير ايالات ها پيشنهاد مي شود. متن نوشته شده در وبلاگ مذکور، اين سرويس را به عنوان شيوه اي براي استفاده از حوزه هاي وسيع «اطلاعات عمومي جذاب» درباره «قيمت کلوچه ها، ميزان دفع گاز CO2، فراواني آسم، مدت فارغ التحصيلي از دبيرستان، حقوق نانواها، تعداد مواد قابل اشتعال و ...» معرفي مي کند. گوگل از زمان به دست آوردن فناوري Trendalyzer به مدت دو سال روي اين سرويس کار کرده است. ويژگي هاي گرافيکي سرويس مذکور براساس فناوري اخير ساخته شده است. شرکت گوگل، تقارن زماني عرضه اين سرويس را با راه اندازي سيستم آلفا تنها يک تصادف قلمداد مي کند. اما کاملاً واضح است که اين غول صنعت جست و جو نيز متوجه همان کاستي هايي شده که افراد گروه ولفرام براي رفع آن ها اقدام کرده اند.
دو هفته بعد تقريباً همزمان با راه اندازي ولفرام آلفا شرکت گوگل در همايشي موسوم به Serchology، سرويس ديگري را با عنوان Google Squared معرفي کرد. اکنون اين فناوري در سايت Google Labs در دسترس است. سرويس مورد بحث، اطلاعات مربوط به منابع مختلف وب را ترکيب کرده و نتيجه را در قالب جدول هاي زيبايي نمايش مي دهد.
به عنوان مثال، در نتيجه جست و جوي عبارت « Roller Casters» جدولي حاوي تمامي وسايل سواري موجود در پارک هاي تفريحي، از Excalibur گرفته تا Montezooma's Revenge به نمايش درمي آيد. ستون هاي اين جدول حاوي تصاوير، توصيفات، ارتفاع دستگاه ها و طول آن ها است. کاربران براي رفع اشکالات و بهبود نتايج جست و جو مي توانند آن ها را ويرايش کنند. يکي از معاونان شرکت گوگل به نام ماريسا مير در همايش مذکور گفت: «سرويس Google Squared صنعت جست و جو را در مسير تازه اي قرار مي دهد. گردآوري اطلاعات بي ساختار و نمايش آن به صورت ساخت يافته، يکي از مشکلات بزرگ علوم کامپيوتر محسوب مي شود.»
به علاوه گوگل اعلام کرده است، به زودي در نتايج جست و جو داده ها را بهتر از قبل به صورت بي درنگ به کار مي گيرد. اگر عبارت «Earthquakes San Francisco» را جست و جو کنيد، گوگل مانند ولفرام آلفا آخرين نتايج مربوط به تحقيقات انجام شده توسط سازمان زمين شناسي ايالات متحده را نمايش مي دهد (اين سرويس عملکرد مشابهي در مورد داده هاي بي درنگ مربوط به پروازهاي خطوط هوايي و نتايج مسابقات ورزشي دارد). پيتر نوروينگ، مدير جست و جو در گوگل، معتقد است فناوري ها در واقع گوشه اي از تلاش شرکت را در زمينه يافتن، ترکيب و نمايش داده هاي عددي نشان مي دهند. نوروينگ گفت: «به نظر من رويکرد کلي ما بيشتر به استفاده از سيستم باز به جاي سيستم بسته مبتني بر داده هاي آماده گرايش خواهد داشت. با وجود اين، از ابزارهاي تحليل داده ها و رابط کاربر گسترده اي که توسط ولفرام آلفا عرضه شده قدرداني مي کنم. ما قصد داريم اين قابليت ها را بيش از پيش عرضه کنيم. شايد وجود وي در صنعت جست و جو به تسريع جريان عرضه خدمات توسط شرکت ما منجر شود.» اسکات کيم، معاون اجرايي بخش فناوري در موتور جست و جوي Ask در مورد تاثير ولفرام بر صنعت جست و جو، شفاف تر سخن مي گويد. وي درباره ولفرام آلفا مي گويد: «تصور مي کنم، اين فناوري چشم افراد (افکار عمومي) را در مورد کاربردهاي يک موتور پردازش و نحوه يکپارچگي آن با يک موتور جست و جو باز کند. اين فناوري بخشي از آينده صنعت جست و جو بوده و هنوز راه درازي براي دستيابي به آن باقي است.»
عرضه فناوري
با تمام اين اوصاف، موتور جست و جوي ولفرام هنوز هم با يک مشکل اجرايي بزرگ مواجه بود. با وجود اين که طراحي سيستم کامل و کارآمد بود، هنوز هم حوزه هاي بسياري بودند که سيستم هيچ نوع اطلاعاتي از آن ها نداشت (و پي بردن به زمينه هاي اطلاعاتي سيستم بسيار مشکل بود). زماني که سيستم ولفرام آلفا براي درخواست ورودي پاسخ مناسبي را نمي يافت، کاملاً بلاتکليف مي ماند. علت اصلي اين رخداد وجود شکاف هاي بزرگ در منابع اطلاعاتي آن بود. سيستم ولفرام آلفا همچون کتابخانه هايي است که تنها بخشي از قفسه هاي آن پر شده است. اين سيستم در حوزه هاي سياست، تاريخ، ادبيات، ورزش، علوم اجتماعي و فرهنگ عامه تقريباً کورکورانه عمل مي کند. به علاوه، رابط کاربر مبتني بر زبان طبيعي نيز از انعطاف پذيري لازم برخوردار نبود.
به عنوان مثال، اگر عبارت «Isaac Newton birth» را جست و جو مي کرديد، تاريخ تولد نيوتن را درمي يافتيد (25 دسامبر 1642؛ همچنين درمي يافتيد که در آن شب ماه در فاز هلاک نازک بوده است). اما اگر عبارت «Isaac Newton born» را وارد مي کرديد آلفا با مشکل مواجه مي شد. آرنسون عملکرد سيستم را در حضور من آزمايش کرد و دريافت که سيستم براي اين پرسش که «چه کسي وب را اختراع کرد؟» پاسخي ندارد. به علاوه، سيستم هيچ اطلاعاتي درباره ارقام ايالاتي GDP در اختيار نمي گذاشت بلکه تنها اين آمار را در سطح ملي بيان مي کرد. با وجود اين قادر بود تمام سوالات مربوط به علم رياضي شامل محاسبه مساحت کره زمين را به بهترين نحو پاسخ گويد.
آرنسون عبارت «What is the GDP of Ireland ؟divided by the consine of 42» را از سيستم درخواست کرد و نتيجه حاصل جدولي بود که محاسبات مربوط به ارقام GDP را از سال 1970 تا 2007 با استفاده از مقادير لگاريتمي بيان مي کرد.
بالاخره آخرين مشکل سيستم، مربوط به مستندسازي اطلاعات بود. پس از هر جست و جو پيوندهاي متعددي شامل سايت Today in Science History ، سازمان زمين شناسي ايالات متحده، سايت Dowe Jones و يک سايت حاوي فهرست تمام گونه هاي موجودات زنده موسوم به Catalogue of Life، به عنوان منابع اطلاعاتي معرفي مي شدند، اما به هيچ وجه مشخص نبود که کدام بخش از اطلاعات از کدام منبع دريافت شده است (گري مي گويد، شرکت در حال اضافه کردن برچسب هايي به اطلاعات و نتايج پردازش شده است).
با تمام اين اوصاف، در صورتي که هنگام کار با سيستم آلفا نکته هايي را رعايت کنيد، پاسخ هاي به دست آمده بسيار دقيق، هوشمندانه و در قالب يک ساختار گرافيکي بي نظير خواهند بود. به عنوان مثال، مي توان به نکاتي مانند پرسيدن سوالات در حيطه دانش سيستم، استفاده از عبارت هاي قابل فهم توسط سيستم در هنگام جست و جو و عدم توجه به منابع مورد استناد سيستم، اشاره کرد. جست و جو درباره عناصر جدول هايي از ترکيبات شيميايي را به دست مي دهد؛ جست و جو در مورد مفاهيم ستاره شناسي نيز نقشه هايي از آسمان پرستاره را (که کاربر را براساس آدرس IP کامپيوتر او مکان يابي مي کند) در اختيار مي گذارد. اين سيستم علاوه بر عملکردهاي مورد علاقه متخصصان (مثل توليد جدول هاي حقيقي از معادلات جبري بولي)، مي تواند اغلب امور مورد نياز قشر متوسط کاربران را (همچون برچسب گذاري سفارشي مواد غذايي) انجام دهد. مارتي هرست، يکي از دانشمندان علم کامپيوتر در دانشگاه برکلي کاليفرنيا و نويسنده کتاب «رابط کاربري جست و جو» مي گويد: «سيستم ولفرام آلفا از آنجا که انتظارات کاربران را در مورد جست و جوي محتواي موجود در بانک هاي اطلاعاتي بالا مي برد، پيشرفت مهمي در فناوري جست و جو محسوب مي شود.» وي اضافه مي کند: «براي سيستم آلفا راه درازي تا آرشيو کردن اهداف جاه طلبانه آن باقي است.»
برخي از اشکالات فوق با اضافه کردن اطلاعات بيشتر به سيستم رفع مي شوند، اين کاري است که ولفرام قصد دارد براي مدت نامعلومي آن را ادامه دهد. براي کمک به جريان گردآوري اطلاعات، پيوندهايي در سايت وجود دارد که کاربران با استفاده از آن ها مي توانند اطلاعات مستقل، دسته اي از اطلاعات ساخت يافته و حتي الگوريتم ها و مدل هاي مورد نظر خود را در اختيار گروه آلفا قرار دهند.
برخلاف دايره المعارف ويکي پديا که در آن جريان دريافت و ويرايش اطلاعات آزاد است و بررسي و تعديل آن توسط جامعه کاربران انجام مي شود، قرار است که سيستم آلفا به صورت متمرکز و تحت نظر «متخصصان آماده سازي اطلاعات» عمل کند. اين متخصصان اطلاعات را پيش از ورود آن به بدنه سيستم بررسي مي کنند. با وجود اين، برخي معتقدند، بدون استفاده از يک جريان خودکار يا کمک گرفتن از جامعه کاربران و همچنين بدون نشانه گذاري محتواي وب به شيوه موتورهاي جست و جو، توسعه سيستم مشکل خواهد بود. وِلد از دانشگاه واشنگتن مي گويد: «چيزي که مسلم است اين است که اگر داده خامي براي پيش بردن وجود نداشته باشد، محاسبه قابل استفاده نخواهد بود. Google Squared جرياني است که به نظر من احتمال برنده شدن آن در اين مسابقه بيشتر است.»
حتي با در نظر گرفتن اين که موتور آلفا فقط يک شروع است، برخي از افراد بدبين معتقدند رويکرد ولفرام تنها در برنامه هاي کوچک کاربرد خواهد داشت.
ايوان هرمن از W3C مي گويد: «با وجود اين که من به عنوان يک رياضيدان فارغ التحصيل شدم و براي تمام موضوعات مربوط به رياضي احترام قائلم، فکر نمي کنم که بتوان تمام مشکلات اين دنيا را با استفاده از فرمول ها و محاسبات رياضي حل کرد.» نوروينگ استدلال هرمن را به اين ترتيب بازتاب مي دهد: «اين رويکرد به انواع خاصي از داده ها اختصاص يافته است. به فرض براي شخصي که به دنبال وزن اتمي طلا است، اين که لابراتوارهاي مختلفي براي کشف ميزان دقيق آن فعاليت مي کنند يا اين که مقدار مورد نظر را تا پنج يا شش رقم اعشار به دست آورده اند، چه تفاوتي مي کند؟ اما درباره مسائل بسياري، چنين نيست. نتيجه نهايي به ماهيت داده ها و نوع محاسبات انجام شده بستگي دارد. اگر اطلاعات از انواع غير عددي باشند، در مورد نوع محاسباتي که انجام آن ها امکان پذير است، ترديد وجود دارد.»
ولد مي گويد: «سوالي همچون "خطرناک ترين خرابکاران چه کساني هستند؟" را در نظر بگيريد. پاسخ گويي به اين سوال بسيار مشکل است. آيا يک فرد خرابکار است؟ خطر را چگونه ارزيابي مي کنيم؟ خطر نسبت به چه کسي مدنظر است؟ استدلال به اين شيوه با استفاده از روش هاي محاسباتي، بسيار مشکل است.»
هنوز هم در مواردي وسواس محاسباتي ولفرام براي برخي از کاربران بسيار مفيدتر از رويکرد مورد استفاده شرکت هاي بزرگ جست و جو است که بخش زيادي از بازار اين صنعت را در اختيار دارند. چنين شرکت هايي ترجيح مي دهند نتايجي که فعلاً تعداد بيشتري از کاربران در جست و جوي آن هستند، بهبود يابد.
راگاوان از ياهو مي گويد: «فرض کنيد نقدهايي که درباره يک هتل مشخص مطرح شده اند، در سايت هاي مختلفي پراکنده هستند. ارائه خلاصه اي از امتيازات داده شده به اين هتل با هدف کاربران از جست و جو درباره آن همخواني بيشتري دارد. در حالي که به فرض در مورد جست و جوي تعداد اتباع کشورهاي بالکان که در اروپاي شرقي زندگي مي کنند، ارائه چنين اطلاعات خلاصه اي مفيد نيست. همواره شخصي پيدا مي شود که بخواهد پرسش محرمانه اي را مطرح کند. با وجود اين، بايد روي تامين مناسب نيازهاي 99 درصد کاربران کاملاً تمرکز کنيم.»
در دو هفته اي که از شروع کار سيستم ولفرام آلفا مي گذرد، اين سيستم صد ميليون درخواست را پردازش کرده و 55 هزار بازخورد دريافت شده نشان دهنده علاقه زياد کاربران به دريافت پاسخ هاي عميق تر براي مسائل است. ولفرام مي گويد: «سيستم ولفرام آلفا چه کاربردي خواهد داشت؟ اگر بگوييم همان طور که وب و موتورهاي جست و جو ميلياردها کاربر را به کتابخانه داران منابع اطلاعاتي تبديل کردند، اين سيستم نيز امکان استفاده کاربران از يافته هاي علوم و مهندسي را در زندگي روزمره آنان فراهم مي کند، سخني گزاف نگفته ايم.»
به تازگي يک برنامه افزايشي براي مرورگر فايرفاکس عرضه شده که علاوه بر نتايج گوگل، امکان نمايش نتايج جست و جو در سيستم آلفا را نيز فراهم مي کند.
ولفرام مي گويد: «روند بهينه سازي اين سيستم ادامه خواهد يافت.» وي سه هفته بعد از راه اندازي سيستم، اجراي اولين به روز رساني وسيع در کد و داده هاي سيستم را اعلام کرد. اين تغييرات شامل بهبودهايي در رابط زبان طبيعي، اطلاعات بيشتر درباره نواحي وابسته به کشورهاي بزرگ (مانند ولز)، قابليت جديد براي جست و جوي قيمت سهام در يک تاريخ مشخص و «اطلاعات مربوط به کوهستان ها به ويژه در استراليا» شامل مي شود.
ولفرام مي گويد: «ده ها ميليون» دلار را روي سيستم آلفا سرمايه گذاري کرده در حالي که ظرف دو دهه گذشته بيشتر از «چند صد ميليون» دلار هزينه صرف توسعه نرم افزار Mathematica شده است. به تازگي در کنار نتايج حاصل از جست و جو، تبليغات آنلاين نيز به چشم مي خورد و ولفرام قصد دارد نام نويسي براي يک نسخه جديد و حرفه اي از سيستم را با ويژگي هاي جديد، آغاز کند. يک رابط برنامه نويسي يا API امکان ساخت برنامه هايي را براي جست و جو در آلفا فراهم مي کند.
ولفرام مي گويد: «به زودي پي مي بريم که اين قابليت اقدامي براي بهبود امکانات و پيشرفت بشريت است.»
حتي آرنسون نيز معتقد است که قاضيان واقعي، کاربران هستند. وي مي گويد: «صرف نظر از کارايي سيستم ميليون ها کاربر، آن را مورد استفاده قرار مي دهند و اين يک آزمون واقعي است. اين سيستم به صورت يک ادعاي پيچيده درباره ماهيت واقعيت نيست، بلکه يک سرويس مفيد است و نتيجه آزمون، کارايي سيستم را از نظر مردم مشخص مي کند.»
منبع: نشريه شبکه- ش 102
/ج