آيا واقعا يک گزينه متن باز مي تواند جايگزين مناسبي براي Facebook شود.

فيس بوک به عنوان بزرگترين شبکه اجتماعي، يک شرکت بزرگ چند مليتي است. اين مساله بدان معناست که هدف نهايي فيس بوک کسب درآمد است. فيس بوک در طي چندين سال فعاليت خود نشان داده است که چندان به نگراني هاي جامعه کاربران اهميت نمي دهند. اين در حالي است که همين کاربران مارک زاکربرگ موسس فيس بوک را صاحب ثروتي فوق العاده کرده اند. در حالي حاضر به علت تنظيمات پيچيده حريم خصوصي حساب کاربري فيس بوک کنترل آنکه چه کسي اطلاعات شخصي شما را مشاهده مي کند بسيار سخت است. از سوي ديگر از سال 2006 فيس بوک اقدام به ارايه اطلاعات شخصي کاربران به شرکت هاي ثالث کرده است.
اين شرکت ها معمولا برنامه هاي کاربردي يا بازي هاي مورد استفاده کاربران را توليد مي کنند. بنابراين در اختيار داشتن اطلاعات مرتبط کاربران استفاده کننده از برنامه هاي توليدي آنها بسيار پراهميت است همچنين همانطور که مي دانيد فيس بوک يک برنامه کد بسته است بنابر اين امکان اعمال تغييرات توسط برنامه نويسان را نيز نمي دهد. به نظر مي رسد بسياري از کاربران از تاکتيک هاي فيس بوک خسته شده اند و تنها براي از دست ندادن ارتباط با دوستان و خانواده خود از آن استفاده مي کنند.
گويا فيس بوک اصولا اهميتي براي بازخورد ايجاد شده در ميان کاربران قائل نيست و به سمت تبديل شدن به يک سايت رسانه اي عمومي بدون در نظر گرفتن حريم خصوصي کاربران پيش مي رود. شواهد حاکي از آن است که جريان ايجاد شده در حين تغيير است و کاربران به يک جايگزين متن باز تمايل پيدا کرده اند. و خوشبختانه چند دانشجوي دانشگاه نيويورک تصميم به ايجاد چنين پروژه اي گرفته اند.

پروژه دياسپورا (Diaspora Project) نتيجه اين تلاش و جوابي به درخواست کاربران جهت حفظ حريم خصوصي آنها است. شايان ذکر است تاکنون چند پروژه همانند OneSocialWeb Applessed pipio , pligg, Lorea Elgg براي رقابت با فيس بوک تلاش کرده اند اما دياسپورا رقيبي بسيار قوي تر است. همانند سرويس ايميل که در طي بيست سال گذشته از آن تمرکز زدايي شد مي توان به همان شيوه از رسانه هاي اجتماعي نيز تمرکززدايي کرد.
جنبش ضد فيس بوک علاقه خاصي را به راه حل هاي متن باز به دليل توجه حريم خصوصي که تاکنون مورد بي توجهي قرار گرفته بود ايجاد کرده است. بعد از آنکه من مطلبي را چند هفته پيش در خصوص پروژه دياسپورا نوشتم مايکل چايسري از پروژه اپل سيد(Applessd project که اساسا ماهيتي يکسان با دياسپرا دارد ولي چندين سال قبل از آن راه اندازي شده است با من تماس گرفت. هدف پروژه دياسپورا ايجاد يک شبکه اجتماعي متن باز است که کاربران آن مالکيتي نسبت به شبکه ندارند وصرفا داده هاي خود را در اختيار دارند.
اين پروژه با هدف ايجاد جايگزيني براي فيس بوک و کسب صد هزار دلار تا ابتداي ماه ژوئن آغاز به کار کرد، هدفي که خيلي زودتر از موعد مورد انتظار، يعني تنها دوازده روز پس از راه اندازي محقق شد.
هدف نهايي دسترسي کامل و همه گير شدن پروژه در ميان کاربران تا سپتامبر 2010 است. دليل آنکه تاکنون در مورد پروژه اپل سيد چيزي شنيده نشده آن است که چايساري تاکنون چندين ماه جهت توسعه پروژه به تنهايي فعاليت کرده است.و مجبور به توقف آن شد زيرا به خوبي درک کرد که نمي تواند به تنهايي آن را به پايان برساند. چايساري با مقايسه سير تاريخي ايميل، از عبارت باغي با ديوارهاي بلند که اجازه هر گونه دسترسي را سلب کرده بود استفاده کرد.
او اضافه کرد در اين باغ محصور حتي اگر افرادي که قصد برقراري ارتباط با آنها را داشتيد داراي آدرسي در AOL يا چيز خارق العاده ديگري بودند نمي توانسيتد براي آنها هم ايميل بفرستيد. همه چيز در يک باغ محصور بود. سرانجام خدمات رايگان ايميل ابداع شدند واز ايميل تمرکز زدايي شد. همه ما مي دانيم که چه اتفاقاتي افتاد، حال هيچ کس براي ايميل هزينه اي پرداخت نمي کندو هر کس به راحتي مي تواند به هر که بخواهد ايميل ارسال کند. کاملا از ايميل تمرکز زدايي شد. اين همان چيزي است که چايساري و دياسپورا انتظار دارند.
البته چايساري اهميت نمي دهد اگر شخصي به اين منظور از اپل سيد و يا هر برنامه متن باز ضد فيس بوک ديگراستفاده کند. او با مسوولين پروژه هاي دياسپورا، OneSocialWeb و ديگر پروژه ها تماس گرفت تا امکان توسعه يک پروتکل عمومي پايه را به منظور ايجاد امکان ارتباط nodeها در هر پروژه با node هاي ديگر پروژه ها بررسي کند. اين بدين معناست که شما بتوانيد صفحه گروه موزيک مورد علاقه خود در MySpaceرا از حساب کاربري خود در فيس بوک ببينيد.
به اين ترتيب شما نيازي به ايجاد مجدد حساب کاربري خود در هر بازديد يا انتقال بين Friendster, MySpace و هر جاي ديگر نخواهيد داشت. در حال حاضر من يک پروفايل اپل سيد پايه نسخه بتا را عليرغم آنکه هنوز نرم افزار آن را جهت تنظيم حساب کاربري خود ذخيره نکرده ام با دريافت دعوت نامه اي از سوي چايساري ايجاد کرده ام تا بتوانم قضاوتي در مورد آن داشته باشم.اگر شما تاکنون يک پروفايل در هر يک از سايت هاي شبکه اي مثل LinkedIn,Twitter يا Facebook ايجاد کرده باشيد مي دانيد که شيوه ايجاد يک پروفايل بسيار ساده است و نکته جالب توجه زماني است که اپل سيد به صورت کامل راه اندازي شود.
نويسنده اي در سايت Download Squad با درج سناريويي مايوس کننده درباره دياسپورا نوشته است. که گروه دياسپورا با پولي که از پروژه خود در سايت Kickstarter کسب مي کند به سادگي پيش خواهد رفت، اغلب مردم نمي دانند که آنها در حقيقت خودشان ميزبان nodeها، دانه ها (seeds) و هر نام ديگر که شما آنها را مي ناميد را در سرورها دارند.
در حقيت او با درج اين مطلب دياسپورا را پروژه اي جهت کسب درآمد مي داند. اما هر کس با يک وب سايت که يا داراي سرور اختصاصي است يا آنکه به فضاي سرور دسترسي دارد و يا حتي مخالفين دياسپورا در سايت Download Squad که آن را متهم به ايجاد شيوه اي نو جهت دريافت پول از کاربران کرده اند معتقدند که دوستان بايد ميزبان دانه هاي (Seeds) دوستان خود شوند زيرا اعتماد بين دوستان نزديک بيش از يک شرکت ناشناخته جهت نگهداري اطلاعات شخصي کاربران است.
در عين حال، دياسپورا تاکنون مبلغي حدود 200 هزار دلار جذب کرده است و با توجه به آنکه اپل سپد با راه اندازي پروژه Indie-GOGO براي دستيابي به ده هزار دلار هدف گذاري کرده است. دياسپورا جهت حمايت از همکاري هاي متن باز ممکن است مبلغي را به اپل سيد کمک کند. البته مطمئنا آنها نيز به مبلغي بيش از هدف گذاري خود دست مي يابند.
نکته جالب توجه آن است که بيشترين کمک دريافتي دياسپورا از سوي مارک زاکربرگ موسس فيس بوک است. البته آنها مي توانند مبلغ اهدايي زاگربرگ جهت حمايت از رقيب متن باز فيس بوک را فيس بوک را تقسيم کنند. زاکربرگ در حقيقت با اهداي اين مبلغ، از تلاش دياسپورا جهت تغيير جهان مجازي تمجيد کرد.
منبع: نشريه عصر ارتباط- ش 360