نویسنذه:سمیرا کوروش فر
فیکوس بنجامین یک درختچه ی زیبای آپارتمانی، حساس به شرایط محیطی و در عین حال گیاه زیبایی است، متعلق به خانواده انجیر (Moraceae) می باشد، از مشخصات آن همیشه سبز، درختچه ای و بالا رونده، دارای برگ های محکم و چرم مانند، بیضوی، نوک تیز و سبز روشن بوده و در طبیعت ارتفاع آن به 5 متر هم می رسد واریته های ابلق با برگ های سبز و سفید کرمی اخیراً در ایران هم پرورش می یابد.
بنجامین سبز، مشکی، ابلق و آمستر گونه های مختلف بنجامین می باشند.
ــ نور: این گیاه نسبت به سایر گیاهان آپارتمانی به نور بیشتر نیاز دارد اما نه تابش مستقیم آفتاب. می توان گلدان را از اواخر بهار تا اوایل پاییز در حیاط و زیر سایبان جنوبی به شکلی که آفتاب فقط به گلدان برسد ولی برگ های گیاه در سایه قرار داشته باشد نگه داری کرد، در این صورت گیاه شاداب تری خواهید داشت.
ــ آبیاری: آبیاری این گیاه خیلی مهم است چون در اثر آبیاری زیاد ریشه ی گیاه حالت خفگی پیدا می کند. بنابراین در تابستان هفته ای 2 بار و در زمستان هر 10 روز یکبار کافی است. روش پیدا کردن زمان آبیاری به این صورت است که در بین هر دو آبیاری اجازه دهید تا سطح خاک خشک شود و سپس به اندازه یک انگشت در زیر خاک را بازدید کنید اگر خشک بود آبیاری نمایید. نکته ی قابل توجه این است که آب باید فاقد املاح و ولرم باشد، از آبیاری با آب سرد خودداری شود.
ــ حرارت و رطوبت: چون زادگاه گیاه هندوستان است به طبع گیاه گرما دوستی است و به دمای 15 ــ 30 درجه سانتی گراد در تابستان و حداقل 15 درجه در زمستان نیاز دارد در عین حال به رطوبت هوا محتاج است ولی در رطوبت کم هم مقاوم است. در هوای گرم و تابستان باید رطوبت گیاه و محیط به وسیله ی آب پاشی روی برگ ها و شاخه ها تأمین شود تا گیاه شادابی داشته باشید.
ــ تکثیر: تکثیر این گیاه در آپارتمان ساده نیست و زمان آن از اواسط بهار تا اوایل تابستان است؛ به این صورت که قلمه هایی از تاج گیاه و از شاخه های جانبی که حداقل دارای یک برگ باشد به طول 10 ــ 15 سانتی متر جدا کرده و در خاک سبک و در دمای 25 ــ 35 درجه سانتیگراد بکارید. اگر رطوبت محیط خیلی کم است باید قلمه را قبل از کاشتن با هورمون ریشه زایی آغشته کرده و سپس گلدان را با یک کیسه پلاستیکی بپوشانید. اگر ریشه دهی به خوبی انجام شد قلمه ها را در گلدانی با قطر 11 ــ 13 سانتی متر حاوی کمپوست گلدانی یا خاک برگ مورد نیاز گیاه بکارید.
آفات، بیماری ها و درمان آن ها:
1.تماس با شیشه سرد پنجره باعث سیاه شدن برگ ها می شود بنابراین باید گلدان را از پنجره فاصله داد.
2.نور کم، آبیاری کم و نامنظم، سرد شدن هوای اتاق و آبیاری با آب سرد باعث ریزش برگ های سبز و سالم می شود که باید گیاه را به محیط روشن تری منتقل کرده و آبیاری گیاه را منظم کنید.
3.فعالیت حشره آفت در پشت برگ ها باعث رنگ پریدگی و ایجاد لکه های قهوی ای در پشت برگ و ساقه می شود که باید گیاه را با سم حشره کش جذبی طبق دستور روی محصول، هر دو هفته یکبار تا برطرف شدن علایم سم پاشی کرد.
4.در هوای گرم و خشک برگ ها خشک و شکننده می شوند که باید آبیاری را بیشتر و غبارپاشی روزانه فراموش نشود.
5.در اثر فعالیت کنه ی ریز قرمز سطح زیرین برگ ها حالت تار عنکبوتی و برگ زرد رنگ می شود که باید گیاه را با حشره کش نفوذی و هر دو هفته یکبار تا رفع علائم سم پاشی کرد، در عین حال تأمین رطوبت در کاهش آفت مؤثر است.
6.قارچ باعث ایجاد لکه های پهن و آبکی و سیاه روی برگ می شود که خیس نمودن لکه ها با پنبه ی آغشته به آب و صابون مؤثر است.
7.آبیاری بیش از حد باعث زرد شدن و ریزش برگ ها می شود.
8.تا حد امکان از جابجا کردن گلدان و گیاه بنجامین از یک محیط به محیط دیگر خودداری شود.
9.بوجود آمدن برگ های ریز در گیاه و در کل حالت مریض بودن درخت نیاز گیاه به گلدان بزرگتر را نشان می دهد، تغذیه ی مصنوعی هر دو هفته یکبار و یا تعویض خاک های سطحی گلدان با خاک نو در مورد گلدان های بزرگ مؤثر خواهدبود.
نکته 1.تا زمانی که گیاه جوان است باید هر سال گلدان تعویض شود و زمانی که گیاه به حداکثر رشد و حجم خود رسیده باشد فقط تعویض خاک های سطحی گلدان با خاک نو توصیه می شود.
نکته 2.ساقه ی گیاهانی که جوان هستند و هنوز چوبی و سخت نشده اند باید با استفاده از قیم (چوبی که در کنار ساقه درخت درون خاک فرو برده می شود و با یک ریسمان به درخت متصل می شود و از افتادن و خم شدن ساقه جوان و نرم جلوگیری می کند) تثبیت شوند، این امر در زمان حمل و جابجایی اهمیت دارد.
منبع: بانو،شماره- 27
بنجامین سبز، مشکی، ابلق و آمستر گونه های مختلف بنجامین می باشند.
شرایط نگهداری گیاه:
ــ خاک: مخلوطی از خاک برگ پوسیده، ماسه، خاک معمولی و کود پوسیده دامی خاک مناسبی برای رشد بهتر این گیاه است.ــ نور: این گیاه نسبت به سایر گیاهان آپارتمانی به نور بیشتر نیاز دارد اما نه تابش مستقیم آفتاب. می توان گلدان را از اواخر بهار تا اوایل پاییز در حیاط و زیر سایبان جنوبی به شکلی که آفتاب فقط به گلدان برسد ولی برگ های گیاه در سایه قرار داشته باشد نگه داری کرد، در این صورت گیاه شاداب تری خواهید داشت.
ــ آبیاری: آبیاری این گیاه خیلی مهم است چون در اثر آبیاری زیاد ریشه ی گیاه حالت خفگی پیدا می کند. بنابراین در تابستان هفته ای 2 بار و در زمستان هر 10 روز یکبار کافی است. روش پیدا کردن زمان آبیاری به این صورت است که در بین هر دو آبیاری اجازه دهید تا سطح خاک خشک شود و سپس به اندازه یک انگشت در زیر خاک را بازدید کنید اگر خشک بود آبیاری نمایید. نکته ی قابل توجه این است که آب باید فاقد املاح و ولرم باشد، از آبیاری با آب سرد خودداری شود.
ــ حرارت و رطوبت: چون زادگاه گیاه هندوستان است به طبع گیاه گرما دوستی است و به دمای 15 ــ 30 درجه سانتی گراد در تابستان و حداقل 15 درجه در زمستان نیاز دارد در عین حال به رطوبت هوا محتاج است ولی در رطوبت کم هم مقاوم است. در هوای گرم و تابستان باید رطوبت گیاه و محیط به وسیله ی آب پاشی روی برگ ها و شاخه ها تأمین شود تا گیاه شادابی داشته باشید.
ــ تکثیر: تکثیر این گیاه در آپارتمان ساده نیست و زمان آن از اواسط بهار تا اوایل تابستان است؛ به این صورت که قلمه هایی از تاج گیاه و از شاخه های جانبی که حداقل دارای یک برگ باشد به طول 10 ــ 15 سانتی متر جدا کرده و در خاک سبک و در دمای 25 ــ 35 درجه سانتیگراد بکارید. اگر رطوبت محیط خیلی کم است باید قلمه را قبل از کاشتن با هورمون ریشه زایی آغشته کرده و سپس گلدان را با یک کیسه پلاستیکی بپوشانید. اگر ریشه دهی به خوبی انجام شد قلمه ها را در گلدانی با قطر 11 ــ 13 سانتی متر حاوی کمپوست گلدانی یا خاک برگ مورد نیاز گیاه بکارید.
آفات، بیماری ها و درمان آن ها:
1.تماس با شیشه سرد پنجره باعث سیاه شدن برگ ها می شود بنابراین باید گلدان را از پنجره فاصله داد.
2.نور کم، آبیاری کم و نامنظم، سرد شدن هوای اتاق و آبیاری با آب سرد باعث ریزش برگ های سبز و سالم می شود که باید گیاه را به محیط روشن تری منتقل کرده و آبیاری گیاه را منظم کنید.
3.فعالیت حشره آفت در پشت برگ ها باعث رنگ پریدگی و ایجاد لکه های قهوی ای در پشت برگ و ساقه می شود که باید گیاه را با سم حشره کش جذبی طبق دستور روی محصول، هر دو هفته یکبار تا برطرف شدن علایم سم پاشی کرد.
4.در هوای گرم و خشک برگ ها خشک و شکننده می شوند که باید آبیاری را بیشتر و غبارپاشی روزانه فراموش نشود.
5.در اثر فعالیت کنه ی ریز قرمز سطح زیرین برگ ها حالت تار عنکبوتی و برگ زرد رنگ می شود که باید گیاه را با حشره کش نفوذی و هر دو هفته یکبار تا رفع علائم سم پاشی کرد، در عین حال تأمین رطوبت در کاهش آفت مؤثر است.
6.قارچ باعث ایجاد لکه های پهن و آبکی و سیاه روی برگ می شود که خیس نمودن لکه ها با پنبه ی آغشته به آب و صابون مؤثر است.
7.آبیاری بیش از حد باعث زرد شدن و ریزش برگ ها می شود.
8.تا حد امکان از جابجا کردن گلدان و گیاه بنجامین از یک محیط به محیط دیگر خودداری شود.
9.بوجود آمدن برگ های ریز در گیاه و در کل حالت مریض بودن درخت نیاز گیاه به گلدان بزرگتر را نشان می دهد، تغذیه ی مصنوعی هر دو هفته یکبار و یا تعویض خاک های سطحی گلدان با خاک نو در مورد گلدان های بزرگ مؤثر خواهدبود.
نکته 1.تا زمانی که گیاه جوان است باید هر سال گلدان تعویض شود و زمانی که گیاه به حداکثر رشد و حجم خود رسیده باشد فقط تعویض خاک های سطحی گلدان با خاک نو توصیه می شود.
نکته 2.ساقه ی گیاهانی که جوان هستند و هنوز چوبی و سخت نشده اند باید با استفاده از قیم (چوبی که در کنار ساقه درخت درون خاک فرو برده می شود و با یک ریسمان به درخت متصل می شود و از افتادن و خم شدن ساقه جوان و نرم جلوگیری می کند) تثبیت شوند، این امر در زمان حمل و جابجایی اهمیت دارد.
منبع: بانو،شماره- 27
