قسطنطنیه

قسطنطنیه پایتخت امپراتوری روم شرقی بود.

قسطنطنیه پایتخت امپراتوری روم شرقی بود. در سال ۳۹۵ میلادی تئودور کبیر امپراتور روم کشور خود را میان دو پسرش تقسیم کرد و بدین ترتیب، دو کشور به نام های روم شرقی و روم غربی پدید آمد.
بنیان گزار این شهر قسطنطین (معرب کلمه ی کنستانتین) بود که در ۲۷۴ میلادی متولد شد و در ۳۳۷ میلادی از دنیا رفت. وی نخستین امپراتور روم بود که آئین مسیحیت را پذیرفت و آن را دین رسمی کشور روم اعلام کرد و کلیسا را با دولت پیوند داد. وی پس از پیروز بر دشمنانش، در سال ۳۳۰ پایتخت خود را به دهکده ی بیزانطیوم (قسطنطنیه) که در حاشیه ی تنگه ی بسفر قرار دارد انتقال داد و آن را وسعت بخشید؛ ساختمان های زیادی در آن ساخت.
حاکمان امپراتوری روم شرقی همیشه بر این مطلب تاکید داشتند که دولت بیزانس (دولت روم شرقی) دولتی است شرقی. قسطنطنیه تا سال ۱۴۵۳ پایتخت امپراتور روم شرقی محسوب می شد. در این سال، از سپاهیان دولت عثمانی به فرماندهی سلطان محمد فاتح شکست خوردند و قسطنطنیه تصرف شد و بدین ترتیب، به عمر امپراتوری هزارساله ی روم شرقی خاتمه داده شد. شهر قسطنطنیه پس از تصرف توسط نیروهای عثمانی، اسلامبول (یعنی شهر اسلام) خوانده شد.
این شهر هم اکنون یکی از شهرهای مهم و زیبای کشور ترکیه محسوب می شود که در کنار تنگه ی بسفر (تنگه ای که دریای سیاه را به دریای مرمره وصل می کند) قرار دارد. اسلامبول یا استامبول در بخش اروپایی ترکیه است و حلقه ی ارتباطی آسیای صغیر با اروپای شرقی به شمار می آید.

سقوط قسطنطنیه

در اواسط قرن پانزدهم امپراتوری مسیحی بیزانس در حال انقراض بود. ترکهای مسلمان عثمانی تمامی متصرفات بیزانس را بجز پایتخت آن، قسطنطنیه، به تسخیر خود در آورده بودند، در سال ۱۴۵۳ م بعد از تقریبا دو ماه محاصره، شهر قسطنطنیه به دست سربازان ینی چری سلطان محمد دوم سقوط کرد. بدینسان، شهری مسیحی نشین با قدمتی ۱۰۰۰ ساله به مرکز تمدن اسلامی تبدیل شد و «استانبول» نام گرفت.
در قرن دوازدهم امپراتوری بیزانس از رود دانوب تا جزیره کرت واز ایتالیا تا سوریه گسترش پیدا کرد. پایتخت آن، قسطنطنیه، مرکز تجارت شرق و غرب بود. مبلغان بیزانس، مسیحیت را به شوروی و بالکان گسترش دادند. اما امپراتوری بیزانس بوسیله ترکان سلجوقی که به سرزمین های آسیای صغیر حمله می کردندمورد تهدید قرار گرفت.

ترکان سلجوقی

در سال ۱۰۷۱ م ترکان سلجوقی یک سپاه بزرگ بیزانس را در جنگ منزیکرت در ترکیه شکست می دهند. این شکست چنان ضربه سنگینی به پیکر بیزانسی ها وارد آورد که بناچار از پاپ تقاضای کمک کردند.

امپراتوری کاتولیک

در سال ۱۲۰۴ م جنگجویان صلیبی اروپای غربی، کسانی که توسط بیزانس دعوت شده بودند، شهر قسطنطنیه را تسخیر کردند و یک امپراتوری کم دوام کاتولیگ در آنجا تاسیس نمودند. این امپراتوری ۵۷ سال در آنجا پابرجاماند. اما شهر قسطنطنیه در مقابل قدرت روز افزون ترکان عثمانی کاملا بی دفاع بود.

قدرت یافتن ترکان عثمانی

ترکان عثمانی اصالتا قبایل چادر نشین بودند. آنها پس از ترکان سلجوقی در آناتولی (ترکیه امروز) مستقر شدند. تحت فرماندهی عثمان (۱۳۲۶ ـ ۱۲۵۸ م ) این ترکان مسلمان توانستند زمینهایی به دست بیاورند. در سال ۱۳۴۶ م یکی از مدعیان تاج و تخت بیزانس از آنها برای شکست دادن یکی از امپراتوری بیزانس، تقاضای کمک کرد. این اتحاد برای ترکان عثمانی شبه جزیره گالیپولی را به ارمغان آورد. این منطقه ، اولین جای پای آنها در اروپا به حساب می آمد.

توطئه

در عین حال، در قسطنطنیه آنچنان جنگ قدرت رخ داده بود و پیچیده شده بود که کلمه بیزانس برای بیان معانی توطئه و خیانت به کار می رفت. امپراتوران شکست خورده در خطر شکنجه شدن و مرگ به دست جانشینان خود، بودند. در نهایت ۲۹ امپراتور از ۸۸ امپراتوری که به بیزانس حکومت می کردند، به طور بی رحمانه ای کشته شدند. آنها معمولا به دست بستگان خود کشته می شدند.

تاثیرات روی اروپا

سقوط شهر قسطنطنیه تاثیرات مختلفی روی اروپای غربی به جای گذاشت. علمایی تبعیدی بیزانس به وقوع رنسانس در اروپا کمک نمودند. به دلیل مسدود شدن مسر بازرگانی پیشین که از بیزانس می گذشت ، ناچار راههای دریایی جدیدی را برای رسیدن به هند جستجو کردند . این مقدمه ای شد برای آغاز عصر اکتشافات و استعمار .

آزاد منشی سلاطین عثمانی

حاکمان جدید قسطنطنیه از حاکمان بیزانس آزاد منش تر بودند. استانبول شهری مسلمان نشین بود، اما مردم مسحی و یهودی آن در حفظ آداب مذهبی خود آزاد بودند. اهالی استانبول، مسلمانان و یهودیانی را که به دلیل استبداد و خودکامگی فردیناند و ایزابلا از اسپانیا آواره شده بودند، با آغوش باز پذیرا شدند.
۱۰۷۱ م
ترکهای سلجوقی سپاه بیزانس را در جنگ منزیکرت در ترکیه شکست دادند. امپراتور رومانوس دیوگنس چهارم، اسیر می شود. او آزادی خود را از ترکها می خرد، اما توسط یکی از رقیبان خود به خاطر تاج و تخت، کور می شود.
۱۲۰۴
شهر قسطنطنیه بوسیله جنگجویان چهارمین جنگ صلیبی، که توسط ونیز حمایت می شدند، تسخیر و غارت می شود. آنها امپراتوری کاتولیک را بنیاد نهادند که به مدت ۵۷ سال پا برجا ماند.
۱۲۶۱
مایکل هشتم، آخرین امپراتور کاتولیک را بیرون می راند و حکومت را به دست می گیرد او جان چهارم، وارث حکومت را کور می کند و به زندان می اندازاد. کلیسای ارتدکس او را به خاطر این عمل از حمایت کلیسا محروم می نماید.
۲۴ـ ۱۳۰۰
بعد از فتوحات ترکان سلجوقی، ترکان عثمانی یک امپراتوری در سرزمین آناتولی واقع در ترکیه کنونی، تاسیس کردند. آنها قلمرو خود را تا محدوده امپراتوری بیزانس توسعه دادند.
۱۳۴۶
جان ششم، که می خواست امپراتور شود، از ترکان عثمانی برای جنگیدن با امپراتور جان پنجم، در خواست کمک می کند. ترکان عثمانی بخشی از شبه جزیره گالیپولی را به عنوان پاداش دریافت نمودند. از آنجا، ترکها به بالکان حمله می کنند.
۱۳۴۷
طاعون در سرتاسر امپراتوری بیزانس که درآن زمان درگیر جنگهای داخلی بود، شیوع می یابد.
۱۳۸۹
سپاهی از ترکان عثمانی به فرماندهی مراد اول، قوای مشترک مردمان بالکان را در دشت کوزوو واقع در یوگسلاوی سابق، شکست داد. بعد از جنگ، مراد به دست یک اسیر جنگی صرب کشته شد.
۱۳۹۱
ترکان عثمانی بخشهایی از آسیای صغیر و منطقه گسترده ای از بالکان را تحت کنترل در آوردند. هنگامی که امپراتوری بیزانس دچار ضعف شده بود، شهر قسطنطنیه پیوسته مورد حمله ترکان عثمانی قرار داشت.
۱۴۰۲
در جنگ آنکارا تیمور لنگ، از امرای مغول، سپاه عثمانی را شکست می دهد. اما دو سال بعد، هنگامی که تیمور از آسیای صغیر بیرون می رود، ترکان عثمانی امپراتوری خود را باز پس می گیرند.
۱۴۴۸
مراد دوم ، بار دیگر قوای مشترک مردمان بالکان را در هم می گوید. در طول چهار قرن بعد، جز در مواردی، ترکان عثمانی بیشتر بخشهای جنوب شرقی اروپا را زیر سلطه خود داشتند.
۱۴۵۳
بعد از ۵۵ روز محاصره سرانجام، شهر قسطنطنیه به دست سلطان محمد دوم سقوط می کند. آخرین امپراتور بیزانس، کنستانتین یازدهم، برای آخرین بار هنگامی دیده شد که پای پیاده در مقابل یکی از دروازه های شهر سرگرم پیکار بود. شهر قسطنطنیه با نام جدید «استانبول»، به پایتخت امپراتوری عثمانی تبدیل می شود.
http://www.aftabir.com منبع آفتاب: