مهاجر3 و 4 مجوز ورود ایران به لیگ برتر هواپیماهای بدون سرنشین

 گزارشی از توان پهپادهای ایرانی (3)
طرح موفق مهاجر پس از مقبولیت در میان استفاده کنندگان به پایه ای برای یک خانواده از هواپیماهای بدون سرنشین تبدیل شد. از اعضای اصلی این خانواده باید به دو نمونه مهم مهاجر3 و 4 نیز اشاره کرد. البته طرح های دیگری نیز از این خانواده مشتق شدند. از آن جمله پهپاد موجود در تصاویر زیر که در تصاویر منتشر شده یکی از رزمایش ها در جنوب کشور دیده شده که سامانه های کنترل آن و نمایشگر متحرک موقعیت پرنده روی نقشه نیز از در آن به چشم می خورد.
درنا به عنوان نسل بعد از مهاجر2 با رویکرد افزایش برد و مداومت پروازی در دستور کار قرار گرفت و با طراحی مجدد بخش های اصلی بال و بدنه به مرحله تولید رسید. از جمله بدنه این نمونه از فرم استوانه ای به فرم مکعبی نزدیک شده و شکل دماغه نیز از حالت مدور در مهاجر2 متفاوت شده است. فرم بال بالا در این نمونه باقی مانده است اما سطح افقی دم پایین تر از سطوح عمودی و پشت ملخ موتور قرار داده شده است.
هواپیمای مهاجر3 متناسب با سفارش مشتری می تواند توسط پرتابگر JATO با طول ریل صفر و یا برخاست به وسیله چرخ از روی باند به پرواز درآید. موتور این نمونه نیز مانند مدل های قبلی از نوع ملخی درونسوز و فشار دهنده است که در انتهای بدنه نصب شده است. بازیافت این پرنده متناسب با سفارش مشتری می تواند به وسیله چتر و یا ارابه فرود صورت گیرد. البته ارابه های فرود از نوع ثابت بوده که افزایش نیروی مقاوم هوا را به دنبال دارد. همچنین نمونه ای از مهاجر3 مجهز به بالشتک هوا به جای ارابه فرود مشاهده شده است.
هواپیمای مهاجر3 که با نام درنا نیز معرفی شده است با سرعت پایای 180 کیلومتر در ساعت دارای تداوم پروازی 2 تا 3 ساعت است که افزایش قابل توجهی نسبت به مهاجر2 داشته است. بیشینه سرعت درنا 220 کیلومتر بر ساعت و سقف پرواز آن 11000 پا(حدود 3300 متر) است.
مهاجر3 برای عملیات مراقبت هوایی و شناسایی اهداف مد نظر در فاصله 100 کیلومتری طراحی و ساخته شده است. این هواپیما می تواند در شرایط گوناگون جوی مأموریت خود را اجرا کند. کاربرد مهاجر 3 مانند سلف خود شامل مراقبت هوایی و شناسایی، جنگ الکترونیک، رله ارتباطی، دیده بانی و هدف یابی و دادن گرا، کنترل نوار مرزی جهت مبارزه با قاچاقچیان، کنترل ترافیک شهری، عکسبرداری جهت تهیه نقشه های جغرافیایی است و توان ارسال تصاویر گرفته شده به صورت بلادرنگ را دارد.

مهاجر 4

با پیشرفت صنایع هوایی قدس در امر طراحی و بهسازی پهپادها و بر اساس نتایج حاصل از نمونه های تحویل شده به نیروهای مسلح هواپیمای مهاجر4 جهت عملیات مراقبت هوایی و شناسایی اهداف در فاصله 150 کیلومتری طراحی و ساخته شد. اقدام به تغییر مجدد طراحی بال و بدنه منجر به افزایش بیش از پیش کارایی و ارزش عملیاتی این نسل شد به طوریکه بیش از مهاجر3 مورد توجه قرار گرفته و هم در یگان های ارتش و هم در سپاه عملیاتی شده است.
بدنه مهاجر4 در قیاس با نمونه های قبلی از حالت مدور به حالت مکعبی نزدیکتر شده است. همچنین به جای استفاده از طرح بال بالا در مهاجر2 و 3 در مهاجر4 از طرح بال پایین (نصب بال در پایین بدنه) استفاده شده است که دارای مزایایی نسبت نمونه های قبلی است از جمله سطح مقطع راداری کمتر، کاهش سطح هواپیما از روبرو ، کمک اثر سطح به بلند شدن پرنده در صورت برخاست از باند و همچنین کاهش نیروی مقاوم (درگ) القایی.
البته باید گفت در مهاجر4 از بالچه های نوک بال نیز که باعث کاهش درگ القایی می شود استفاده می شود که کاهش مصرف سوخت و افزایش برد پروازی را نتیجه می دهد.
تغییرات طراحی مهاجر4 که بلوغ طراحی پهپادهایی در این رده را نشان می دهد، به همین جا ختم نشده بلکه شکل بال این پرنده نیز بهبودهای زیادی یافته است از جمله به جای شکل پیکانی بالهای مهاجر 2 و 3 در این نمونه از بال ذوزنقه ای (بالهایی با زاویه پسگرایی در لبه حمله و پیشگرایی در لبه فرار) استفاده شده است که علاوه بر کاهش درگ به افزایش سفتی بال نیز کمک می کند، ضمن اینکه مساحت بال نیز افزایش یافته که به افزایش نیروی بالا برنده و در نتیجه افزایش وزن برخاست و محموله قابل حمل می انجامد.
از اینرو بیشینه جرم مهاجر4 به 175 کیلوگرم می رسد که در مقایسه با 85 کیلوگرم برای مهاجر2 به حدود 2 برابر افزایش یافته است. همچنین مداومت پروازی این نمونه نیز در بیشترین ارقام اعلام شده به حدود 3.3 تا 4.7 برابر مهاجر2 رسیده است.
با توجه به برد پروازی این هواپیما که کاملاً از دید کاربر خارج می شود امکان هدایت آن به وسیله کاربر از ایستگاه کنترل زمینی به دو صورت نیمه خودکار و یا تمام خودکار وجود دارد. در حالت نیمه خودکار، کاربر با دیدن اطلاعات پروازی هواپیما که در صفحه نمایش ایستگاه نشان داده می شود، هواپیما را متناسب با مأموریت، کنترل و هدایت می نماید.
در حالت تمام خودکار، مختصات جغرافیایی نقاط از پیش تعیین شده و مسیر پرواز توسط کاربر از طریق ایستگاه کنترل زمینی در حافظه تجهیزات الکترونیکی هواپیما ذخیره شده و هواپیما با استفاده از سامانه GPS و ارتفاع سنج می تواند مسیرهای از پیش تعیین شده را طی نماید. کاربر در حین پرواز می تواند در مسیر پرواز تصحیحات مورد نظر فرمانده عملیات را اعمال نماید.
این هواپیما توانایی فیلمبرداری و عکسبردای هوایی، ارسال تصاویر ویدئویی به صورت زنده (و امکان ضبط تصاویر در ایستگاه کنترل زمینی)، توانایی برنامه ریزی رفت و برگشت و اجرای مأموریت به صورت رایانه ای و خلبان خودکار و ارسال دائم اطلاعات پروازی را دارد. از این هواپیما می توان در عملیات مراقبت هوایی و شناسایی در قالب عکسبرداری و فیلمبرداری هوایی از عمق مواضع دشمن، جنگ الکترونیکی، رله ارتباطی، دیده بانی، هدف یابی و گرا دادن، کنترل ترافیک، کنترل نوار مرزی به منظور مبارزه با قاچاق، مطالعات هواشناسی، عکسبرداری جهت تهیه نقشه های جغرافیایی و یا دیگر مأموریت های مورد نیاز استفاده کرد.
گفتنی است محموله مراقبت و شناسایی مهاجر4 شامل دوربین جلونگر (FL TV)، دوربین پایین نگر (DL TV)، پلتفرم دو درجه آزادی و دوربین عکسبرداری است.
هواپیمای مهاجر4 با حداکثر سرعت گشت زنی 180 کیلومتر بر ساعت دارای مداومت پروازی 5 تا 7 ساعت بوده (در برخی موارد 3-5 ساعت اعلام شده) و می تواند در شرایط جوی گوناگون مأموریت خود را به بهترین صورت اجرا کند. بازیافت این هواپیما متناسب با سفارش مشتری به وسیله چتر و یا ارابه فرود صورت می گیرد.
بیشینه سرعت مهاجر4 به حدود 200 کیلومتر بر ساعت رسیده سقف پرواز آن 15000 پا (حدود 4500 متر) عنوان شده است که نسبت به مهاجر 2 و 3 که تا 11هزار پا توان صعود داشتند حدود 36 درصد بهبود را بیان می کند بنابر این مهاجر4 محدوده وسیع تری را می تواند پوشش دهد.
جنس بدنه این پهپاد از مواد مرکب است که علاوه بر کاهش وزن پرنده موجب کاستن از سطح مقطع راداری آن نیز می شود. ارابه فرود این پرنده فاقد چرخ بوده و در واقع چیزی بین اسکید و ارابه فرود معمولی است که ضمن داشتن برخی مزایای نمونه چرخ دار، از وزن کمتری برخوردار است.
طول این هواپیمای بدون سرنشین 3.64 متر و دهانه بال 5.30 متر است که در قیاس یا مهاجر2 حدود 70 سانتیمتر کشیده تر و 1.5 متر دهانه بال بیشتری دارد.
آنطور که به نظر می رسد از طرح موفق مهاجر4، نمونه های دیگری نیز ساخته شده که هدهد A/100 و شاهین از آن جمله اند. این نمونه ها تفاوتهایی نیز با نمونه پایه دارند. مثلاً هدهد A/100 حدود 10 سانتیمتر کشیده تر بوده و دهانه بال آن 5.33 متر است و بیشینه وزن پرتاب آن نیز 210 کیلوگرم اعلام شده که طبعاً تفاوت هایی در کارایی پرنده متناسب با نیازهای جدید به دنبال خواهد داشت.
تنها تا سال 1385 بیش از 30 فروند مهاجر4 و بیش از 10 فروند شاهین ساخته شده و تا امروز تعداد زیادی از نمونه های مختلف آن به یگان های مختلف نیروهای مسلح کشور تحویل داده شده است.

ادامه دارد...
منبع مقاله :
سایت مشرق