عوامل شخصیتی موثر بر ازدواج موفق (بخش اول)

شخصیتی که از لحاظ روانی ناسالم است، نمی تواند همسری مناسب باشد. 
 

ویژگی های شخصیتی از عوامل مؤثر و پیش بینی کننده موفقیت در زندگی زناشویی هستند. با بررسی عوامل شخصیتی می توان چالش های دو فرد را در موضوعات ممکن پیش بینی کرد. به طوری که در دهه های گذشته تأثیر شخصیت بر تعامل در روابط احساسی و صمیمانه دو نفر ثابت شده است (ملازاده و همکاران، ۱۳۸۱) و نظریه های زیادی در حوزه سازگاری زناشویی، ارتباط ویژگی های شخصیتی با سازگاری زوجین را مشخص کرده اند؛ به طوری که با وجود تغییرات و رویدادهای مختلف زندگی؛ ویژگی های شخصیتی می توانند به صورت عامل بروزکننده سطح بهنجار نقش خود را ایفا کنند (هیدی، وینهوون و ویرنگ، ۱۹۹۱).
 
بیش از شش دهه است که پژوهش های انجام شده در حوزه ارتباط های زناشویی به تبیین و پیش بینی کیفیت ارتباط و ثبات ارتباط زناشویی از راه متغیرهای شخصیتی پرداخته اند (کلی، ۱۹۳۹). برای مثال، کلی و کانلی (۱۹۸۷) در یک مطالعه طولی بر روی ۳۰۰ زوج در مدت سی سال به برخی از عوامل شخصیتی که می توانند پیش از ازدواج پیش بینی کننده قوی برای موفقیت ازدواج باشند، پی بردند. آنها عامل ثبات هیجانی را در بین عوامل شخصیتی بسیار مهم و معنادار یافتند (نقل از جان بزرگی و همکاران، ۲۰۰۹).
 

عوامل شخصیتی پیش بینی کننده طلاق نیز هستند. بی ثباتی هیجانی از جمله این عوامل است. سنیدر و رتس (۱۹۹۰)، سه عامل شخصیتی مهم که کنش ازدواج را پیش بینی می کنند، شناسایی کردند: ناتوانی در کنترل تکانه، حساسیت بیش از اندازه نسبت به انتقاد، و اغراق در خود ارزیابی یا اغراق در برآورد توانایی و ویژگی های خود.
 
ویژگی نخست به ضعف خودمهارگری، اعمال خشونت و پرخاشگری می انجامد؛ چنین فردی احتمال کمتری دارد که به عواقب رفتار خود بیندیشد و به همین دلایل منجر به شکست در ازدواج می شود؛ کسانی که ویژگی دوم را دارند، به آسانی و بسیار آسیب پذیرند.
 
کوچک ترین عبارت منفی یا انتقادی از جانب همسر کافی است تا آنها را به هم بریزد و نطفه تعامل منفی ریخته شود. این حساسیت بیش از اندازه سبب دریافت پسخوراند از جانب همسر و ارتباط پرتنش تر می شود، زیرا فرد مسیر دریافت و دادن اطلاعات از سوی خود را محدود می کند و اشتباه ها اصلاح نشده و تداوم می یابند، این وضع به تدریج منجر به یک حلقه معیوب ارتباطی می شود؛ ویژگی سوم موجب می شود که فرد دارای یک «من» حجیم شود و تصور کند به دلیل دانایی او همواره باید حرف او ملاک عمل باشد. چنین ویژگی سبب می شود که فرد نظر دیگران را نادیده بگیرد و راه حل های خود را دیکته کند. این خصلت نیز به رابطه زناشویی صدمه می زند (ناکس و شاخت، ۲۰۰۰).
 

از رگه های شخصیتی، مزاج و احساس های فرد و همچنین، ارزش های فردی، بازخوردها و باورها (اوهاگن و هینده، ۱۹۹۷) برای ارزیابی کیستی فرد و اینکه چگونه او خود را به عنوان یک فرد می بیند، استفاده می شود (هولمن، لارسون و السن، ۲۰۰۲). در واقع، این عوامل مربوط به وابستگی های فرد می شوند که با آنها وارد ارتباط می شود.
 
برگس و والین (۱۹۵۳) به ارزیابی ویژگی های شخصیتی، ارزشیابی از خود، بازخوردهای فرد درباره ازدواج و زندگی زناشویی پرداختند و متوجه شدند افرادی که ازدواج های شادی دارند، به نظر می رسد که دارای ثبات هیجانی، با ملاحظه نسبت به دیگران، ملایم، مشارکت جو، دارای اعتماد به نفس و وابستگی هیجانی هستند. همچنین آنها متوجه شدند حفظ ارزش ها یا بازخوردهای فردی پیش از ازدواج با شادکامی پس از ازدواج همبستگی دارد. در صورتی که مردها به موفقیت در ازدواج اعتماد داشته باشند، بعدها در ازدواج شادتر خواهند بود. تمایل به بچه ها نیز با شادکامی زناشویی هم در مردها و هم در زن ها همبستگی دارد.
 

اسکولینک (۱۹۸۱) به مطالعه پیش بینی کننده های رضایت زناشویی در میانسالان پرداخت و متوجه شد که زنان و مردانی که پیش از ازدواج دارای شخصیت پرخاشگر بوده اند؛ رضایتمندی کمتری از ازدواج داشتند، اما افرادی که دارای روحیه پرورشگری بالا بودند، رضایتمندی بیشتری از ازدواج داشتند. مردانی که دارای اعتماد به نفس کم پیش از ازدواج بودند و زنانی که در دوران اوایل نوجوانی دارای سطوح بالای حرمت خود بودند؛ رضایتمندی زناشویی کمتری داشتند. بر (۱۹۷۳) معتقد است که ویژگی های شخصیتی یا بازخوردهای شخصی را می توان به صورت متعارف بودن در نظر گرفت. او معتقد بود که رفتارهای متعارف با فرهنگی که فرد در آن زندگی می کند می تواند پیش بینی کننده سازگاری زناشویی باشد.
 
ادامه دارد...
 
منبع: مشاوره پیش از ازدواج، مسعود جان بزرگی، صص 183-184، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، اول، 1397.