آیا مصرف سیب زمینی برای دیابتی ها جایز است؟

سیب زمینی با انواع و اقسام روش های تهیه آن (پخته شده، پوره، سرخ شده، آب پز، بخار پز و ...) همیشه و از دیرباز یکی از محبوب ترین مواد غذایی در رژیم غذایی انسان به شمار می رفته است و اکنون نیز این غذای سرشار از نشاسته را بسیاری از افراد در وعده ها و میان وعده های مختلف، میل می کنند.
 
سیب زمینی سرشار از پتاسیم و ویتامین های گروه ب است و پوست آن نیز منبعی غنی از فیبر محسوب می شود.
 
با این حال اگر شما نیز جزء افراد مبتلا به دیابت هستید، احتمالاً شنیده اید که باید مصرف سیب زمینی را در رژیم غذایی خود محدود نموده و یا حتی آن را از وعده ها و میان وعده های خود کاملاً حذف کنید.
 
در واقع نقطه نظرات اشتباه فراوانی درباره اینکه افراد مبتلا به دیابت باید چه غذاهایی را بخورند و از مصرف کدام مواد غذایی اجتناب کنند، وجود دارد. یکی از این حرف ها و نظرات اشتباه در مورد سیب زمینی ارائه می شود. بسیاری از افراد گمان می کنند از آن جا که سیب زمینی سرشار از کربوهیدارت است، مصرف آن برای افراد دیابتی، ممنوع است و یا حداقل این افراد باید مصرف سیب زمینی را محدود کنند.
 
اما واقعیت چیز دیگری است. افراد مبتلا به دیابت می توانند سیب زمینی را به هر شکلی که آماده مصرف شود، میل کنند. فقط نکته اینجاست که این افراد باید بدانند که سیب زمینی تا چه حد بر قند خونشان تأثیر می گذارد و مصرف چه میزان از آن، برایشان ضرری ندارد.
 
در این مقاله هر آنچه را که در مورد ارتباط دیابت و مصرف سیب زمینی به آن نیاز دارید، برایتان بیان می کنیم. با ما همراه باشید.
 

سیب زمینی مانند هر ماده غذایی حاوی کربوهیدرات، سطح قند خون شما را افزایش می دهد.
 
وقتی غذاهای حاوی کربوهیدرات را مصرف می کنید، بدن شما کربوهیدرات ها را به قند ساده تبدیل نموده و آن ها را وارد جریان خون شما می کند. همین مسأله موجب افزایش ناگهانی قند خونتان خواهد شد.
 
در این شرایط است که بدن شما هورمون انسولین را در جریان خون آزاد می کند تا قندها را به داخل سلول ها وارد نموده و در نتیجه سلول های شما انرژی لازم برای زنده ماندن و فعالیت را داشته باشند.
 
در افراد مبتلا به دیابت، این فرآیند به خوبی انجام نمی شود. به جای اینکه قند موجود در خون به درون سلول ها هدایت شود، در چرخه و جریان خون باقی می ماند و درنتیجه سطح قند خون فرد برای مدت بیشتری بالا می ماند. بنابراین مصرف غذاهای سرشار از کربوهیدرات ممکن است برای افراد مبتلا به دیابت، مضر باشد.
 
کنترل ناموفق قند خون با مشکلات زیادی از جمله، نارسایی های قلبی، سکته، بیماری های کلیوی، آسیب به سیستم عصبی، قطع عضو و مشکلات بینایی، مرتبط است.
 
 بنابراین معمولاً توصیه می شود افراد مبتلا به انواع دیابت، مصرف کربوهیدرات های قابل هضم را محدود کنند. متخصصان مختلف، توصیه های متفاوتی را در این زمینه ارائه می کنند که در محدوده مصرف 20 تا 50 گرم روزانه الی 100 تا 150 گرم، متغیراند.
 
البته میزان مورد نیاز و مجاز برای هر فرد به نوع دیابت، پیشرفت آن و داروهایی که مصرف می کند، بستگی خواهد داشت.
 

سیب زمینی در واقع غذایی با کربوهیدرات بالاست. با این حال، کربوهیدرات سیب زمینی ممکن است با توجه به روش آماده سازی آن متفاوت باشد.
 
در ادامه میزان کربوهیدرات موجود در حدود 80 گرم سیب زمینی را که به روش های مختلف تهیه شده، بیان می کنیم:
 
سیب زمینی خام: 11.8 گرم
سیب زمینی آب پز: 15.7
سیب زمینی آماده شده در مایکروویو: 16.2 گرم
سیب زمینی پخته شده در فر: 13.1 گرم
 سیب زمینی سرخ شده در فر: 17.8 گرم
سیب زمینی سرخ شده به روش غوطه ور کردن در روغن: 36.5 گرم
 
این نکته را در ذهن داشته باشید که یک سیب زمینی کوچک (حدوداً 170 گرم)، حاوی حدود 30 گرم کربوهیدرات و یک سیب زمینی بزرگ (حدوداً 370 گرم)، تقریباً 65 گرم کربوهیدرات را در خود جای داده است.
 
از سویی یک برش نان سفید حاوی حدوداً 14 گرم ، یک سیب کوچک ( حدوداً150 گرم) حاوی 20.6 گرم و یک فنجان (160 گرم) برنج پخته شده حاوی 28 گرم کربوهیدرات است.
 

یک رژیم غذایی با شاخص گلیسمی پایین، یکی از مؤثرترین روش ها برای کنترل قند خون در بیماران دیابتی محسوب می شود.
 
شاخص گلیسمی (GI) نشان می دهد که هر ماده غذایی تا چه اندازه می تواند قند خون را بالا ببرد.  
 
غذاهایی با شاخص گلیسمی بالاتر از 70، جزء مواد غذایی با شاخص گلیسمی بالا محسوب می شوند و می توانند قند خون را به سرعت افزایش دهند. از سویی غذاهایی که شاخص گلیسمی کمتر از 55 داشته باشند، در مواد غذایی با گلیسمی پایین طبقه بندی می شوند.
 
به طور کلی سیب زمینی دارای شاخص گلیسمی متوسط و رو به بالاست.
 
با این وجود شاخص گلیسمی به تنهایی نمی تواند نشان دهنده تأثیر یک غذا بر سطح قند خون باشد. به عنوان مثال سهم نحوه آماده سازی سیب زمینی بر شاخص گلیسمی آن، لحاظ نشده است. بنابراین بهتر است به جای شاخص گلیسمی از بار گلیسمی استفاده کنید.
 
غذای دارای GI پایین، قند خون را کمتر افزایش می‌دهد، درحالیکه غذای دارای GI بالا قند خون را بیشتر افزایش می‌دهد. اگر دیابتی هستید از غذاهای دارای GI پایین استفاده کنید، هرچند کاملاً نمی‌توان غذاهای دارای GI بالا را حذف کرد. پس GI یک سیستم عددی برای محاسبه میزان افزایش گلوکز خون بعد از مصرف غذاهای غنی از کربوهیدرات است؛ هرچه عدد GI بالاتر باشد، قند خون بعد از غذا بیشتر افزایش خواهد یافت.
 
درحالیکه GL یک سیستم رتبه‌بندی برای محتوای کربوهیدرات در سهم غذا براساس شاخص GI و اندازه سهم (portion size) است. به بیان دیگر GL روش ثانویه برای اندازه‌گیری اثر مصرف کربوهیدرات است و این درحالیست که درمقایسه با GI تصویر بهتری ارائه می‌دهد.
 
 مقدار GI نشان می‌دهد که یک کربوهیدرات خاص، از منبع غذایی خاص (میوه، نان و غیره) چگونه قند خون را جابجا می‌کند، بدون اینکه اطلاعاتی درمورد اینکه چقدر از آن کربوهیدرات در یک واحد از غذای خاص وجود دارد (اما GL چنین اطلاعاتی ارائه می‌دهد).
 
باید توجه داشت که هر GL و GI، هر دو در کنار هم مفید هستند و هر دو باید مد‌نظر قرار گیرند.
 
غذاهای دارای GL پایین تقریباً همیشه GI پایینی دارند، درحالیکه غذاهای دارای GL متوسط یا بالا می‌توانند GI خیلی پایین یا خیلی بالا داشته باشند. همچنین اگر مقدار کمی غذای دارای GI بالا خورده شود، اثرات تقریباً مشابهی با مصرف مقادیر زیاد غذای دارای GI پایین دارد.

سیب زمینی با روش های مختلف آماده سازی ممکن است در GL و GI متغیر باشند. به عنوان مثال 150 گرم سیب زمینی اگر به روش پوره شده تهیه شود، بیشترین GL، اگر به روش آب پز تهیه شود، دارای GL متوسط و سیب زمینی آماده شده به روش کریسما و نیکولا، کمترین میزان GL را داراست. پس اگر دیابت دارید، بهتر است غذاهایی با GL پایین تر را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
 
منبع: سایت هلث لاین