آشنایی با غذاهای شب عید (بخش دوم)

اشپل به دلیل داشتن ویتامین‌های A، E، D، B و املاح معدنی ید، فسفر، مقوی سیستم ایمنی بدن است  و از بروز علائم افسردگی جلوگیری می‌کند.
 

رشته‌پلو یکی از غذاهایی است که شب عید خورده می‌شود و معمولا باب میل نسل قدیم است. رشته، فرآورده‌ای خمیری است که از آرد گندم، آب و نمک تهیه می‌شود و ارزش و کالری آن همانند نان و غلات است. در نتیجه مثل پلو چاق می‌کند و برای مبتلایان به دیابت و سیلیاک باید با نظر پزشک مصرف شود. برخلاف تصور عامه، رشته پلویی با رشته آشی ترکیبات یکسانی دارد با این تفاوت که آرد به کار رفته در رشته پلویی سبوس بیشتری دارد و آن را کمی تفت می‌دهند تا قهوه‌ای روشن شود، اما رشته آشی خام و سفید رنگ است. رشته آشی به دلیل آن که از آرد ستاره بدون سبوس تهیه می‌شود نسبت به رشته پلویی ویتامین‌های گروه B کمتری دارد و برخی املاح معدنی را ندارد.
 

شاید تا به حال نام اشپل را نشنیده باشید. اشپل به تخم ماهی‌های ماده‌ای چون ماهی سفید، کولی، کولمه و کپور می‌گویند که مرغوب‌ترین و خوشمزه‌ترین آن مربوط به تخم ماهی سفید است. همان ماهی‌های سفیدی که شب عید از ماهی‌فروشان تهیه می‌کنید و آنها هم از ناآگاهی شما سوءاستفاده کرده و اشپلش را به شما نمی‌دهند و آن را همچون سایر مواد زاید داخل شکم ماهی سریع از نظرتان دور می‌کنند و پس از رفتن شما آن را می‌فروشند.

اشپل بسیار نیروبخش است و شمالی‌ها با آن کوکوی لذیذی تهیه می‌کنند و معمولا برای معطر شدن، در آن اندکی سیر و سبزی پلویی می‌ریزند و همراه نان یا سبزی پلو و با مخلفاتی چون زیتون پرورده و گردو می‌خورند. به گفته متخصصان تغذیه، یک قاشق غذاخوری اشپل معادل یک سهم روغن و دو قاشق‌ آن معادل یک سهم گوشت و بسیار پرکالری است. اشپل به دلیل داشتن ویتامین‌های A، E، D، B و املاح معدنی ید، فسفر و همچنین پروتئین و اسیدهای چرب مفید امگا3 یک وعده غذایی اصلی محسوب می‌شود و مقوی سیستم ایمنی بدن است و با تقویت اعصاب از بروز علائم افسردگی جلوگیری می‌کند.

اشپل همچون برخی کنسروهای تن می‌تواند آلوده به میکروب خطرناک بوتولیسم باشد. در نتیجه هنگام طبخ حتما از مغز پخت شدن کوکوی آن مطمئن شوید و بدانید بارزترین ملاک تازگی اشپل وجود بادکنک متصل به آن است که باید پر باد و سفت باشد.
 

از آنجا که در ایام عید مصرف آجیل و تنقلات با طبع گرم زیاد است برخی گرم و سرد چشیدگان روزگار بر این باورند که مصرف انواع آش با طبع سرد همچون آش آلو، آش گوجه، آش انار، آش تمر هندی، آش قره قروت، آش جو، آش ماش و آش دوغ می‌تواند علاوه بر ارزش غذایی بالا با لینت مزاج و رفع یبوست، دستگاه گوارش را جلا دهد و با دفع سموم و زواید، کبد را پاک و از تنبلی نجات دهد. در نتیجه بهتر است از همین روزهای پایانی سال که آجیل‌خوری شروع و تا سیزده بدر ادامه پیدا می‌کند یک وعده در روز آش بخورید.
 

در بسیاری از استان های مناطق غربی و کوهستانی کشور مانند کرمانشاه، لرستان، ایلام و … قورمه سبزی غذای محبوبی برای عید نوروز به حساب می آید. قورمه سبزی را با رشته پلو یا پلوی سفید مصرف می کنند که بسیار خوش طعم و دوست داشتنی است.

اما خود رشته پلو ممکن است به تنهایی با مرغ، گوشت، کشمش و خرما سرو شود و در بیشتر مناطق کشور از جمله استان هایی مانند تهران، اراک و کرمانشاه نیز پرطرفدار است.

زرشک پلو با مرغ و خورشت فسنجان هم جزو لیست غذای روز اول عید نوروز هستند هر چند که از بهترین غذاهای مجلسی هم به شمار می‌روند و برای همه‌ی مهمانی ها و مجالس حتما طبخ می‌شوند.

یکی دیگر از غذا های شب عید نوروز که بیشتر در استان آذربایجان و به خصوص شهر تبریز تهیه می شود انواع دلمه است که پرطرفدارترین آن ها دلمه برگ مو است. این غذای فوق العاده با برگ مو، برنج، گوشت، سبزی و … تهیه می شود و طعمی بی نظیر دارد. البته انواع دیگر دلمه؛ دلمه ی بادمجان و فلفل دلمه ای است که با کشمش پلویی، حبوبات و مواد مختلف دیگری تهیه می شود.

از غذاهای دیگری که برای عید نوروز در استان آذربایجان، خصوصا در شهرهای اردبیل و تبریز تهیه می شود، سوتی پلو است. سوت که در زبان آذری به معنای شیر است به نوعی غذای پلویی گفته می شود که با شیر می پزند. این پلو می‌تواند زعفرانی یا سفید تهیه شود و با ماهی، گوشت، کشمش و… سرو شود.
 
کوکو سبزی هم از غذاهای مورد علاقه ی مردم برای شب عید است. کوکو سبزی بسته به آن شهر و منطقه، با سبزی های مختلفی درست می شود. اما چیزی که کوکو سبزی را بسیار خوش طعم و جذاب می کند مغز گردو و زرشک است که البته به مصرف این مواد غذایی با هم، بسیار توصیه شده است.

اگر اهل زنجان، شیراز یا گیلان باشید حتما طرز تهیه شش انداز را میدانید. شش انداز به روش های مختلفی و در هر شهر مواد اولیه متفاوتی تهیه می‌شود. شش انداز شیراز را با هویج و شش انداز گیلان را با بادمجان تهیه می کنند. اما شش اندازی که با خرما تهیه می شود غذای شب عید نوروز زنجان است.

در گیلان تنها شش انداز از غذاهای عید نوروز نیست و غذای معروف دیگری هم برای عید تهیه می شود که باقالا قاتق نام دارد و بسیار خوشمزه و پرطرفدار است.
اما معروف ترین و شاخص ترین غذا در لیست غذاهای عید نوروز سبزی پلو با ماهی است که تقریبا در بیشتر شهر های ایران مخصوصا شهرهای شمالی و جنوبی که دسترسی راحت‌تری به ماهی تازه دارند تهیه می‌شود.
 
منبع : iranbanou.com