چرا برخی خانم ها در سنین یائسگی چاق می شوند؟

افزایش وزن در دوران یائسگی بسیار شایع است. عوامل زیادی در این پدیده نقش دارند که از جمله آن ها می توان به تغییرات هورمونی، افزایش سن، تغییر سبک زندگی، ژنتیک و ... اشاره نمود.
 
با این همه، فرآیند یائسگی در افراد مختلف کاملاً منحصر به فرد بوده و از فردی به فرد دیگر ممکن است کاملاً متفاوت باشد. در این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم که چرا دوران یائسگی در برخی خانم ها همراه با افزایش وزن خواهد بود. با ما همراه باشید.
 

در حیات هر خانم معمولاً 4 دوره تغییر هورمونی وجود دارد. این دوره ها از این قرارند:
 
- پیش از یائسگی
- نزدیک به یائسگی
- یائسگی
- پس از یائسگی
 

پیش از یائسگی، اصطلاحی است که برای خانم هایی که هنوز توانایی تولید مثل داشته و به عبارتی قدرت باروری دارند، استفاده می شود. این دوران از اولین قاعدگی تا آخرین قاعدگی ادامه دارد. معمولاً این مرحله بین 30 تا 40 سال به طول می انجامد.
 

این دوره به زمان نزدیک به یائسگی اطلاق می شود. در این هنگام، سطح هورمون استروژن به شدت دچار نوسان شده و سطح هورمون پروژسترون نیز افت می کند.
 
یک زن می تواند این دوران را در هر زمانی بین 30 تا 50 سالگی تجربه کند، اما معمولاً ابتدای این دوره در دهه 40 زندگی شروع شده و بین 4 تا 11 سال، ادامه خواهد یافت.
 
علائم این دوره از این قرارند:
- گرگرفتگی و عدم تحمل در برابر گرما
- مشکلات خواب
- تغییر در چرخه قاعدگی
- سردرد
- تغییرات خلقی مانند تحریک پذیری
- افسردگی
- اضطراب
- افزایش وزن
 

یائسگی به صورت رسمی زمانی آغاز می شود که زن به مدت 12 ماه متوالی، قاعدگی را تجربه نکند. متوسط سن یائسگی 51 سال است.  
 
پیش از اینکه این اتفاق به طور کامل بیافتد، زن در دوره اندکی قبل از یائسگی قرار دارد.  
 
بسیاری از خانم ها بیشترین مشکلات را در دروه اندکی قبل از یائسگی تجربه می کنند، اما برخی دیگر از آن ها ممکن است این مشکلات را در سال های اول و یا دوم پس از یائسگی تجربه کنند.
 

دوران پس از یائسگی زمانی آغاز می شود که زن یک سال کامل را بدون پریود (قاعدگی) تجربه کرده باشد. یائسگی و پس از یائسگی گاهی اوقات به جای یکدیگر استعمال می شوند.
  

در دوره کمی پیش از یائسگی که در واقع دوره دوم محسوب می شود، سطح هورمون پروژسترون، آهسته آهسته و با روندی نسبتاً آرام، کاهش می یابد، اما در همین حال هورمون استروژن به شدت دچار نوسان شده و این نوسانات به صورت روزانه اتفاق می افتند.
 
در دوره دوم، تخمک ها مقدار زیادی هورمون استروژن تولید می کنند. این تغییر به دلیل اختلال سیگنال های بازخورد میان تخمدان ها، هیپوتالاموس و غده هیپوفیز، اتفاق می افتد.
 
وقتی مدتی از این دوره بگذرد و چرخه یائسگی نامنظم تر شود، تخمدان ها استروژن بسیار کمی تولید خواهند کرد. میزان استروژن تولید شده در این دوره حتی از دوران سائسگی هم کمتر است.
 
برخی مطالعات نشان داده اند که سطح بالای استروژن ممکن است با افزایش میزان چربی بدن، ارتباط داشته باشد. از دوران بلوغ تا دوره دوم، چربی در ران و باسن خانم ها ذخیره می شود. اگرچه آب کردن چربی های این نواحی از بدن دشوار است، اما تجمع این نوع چربی، هیچ ضرری برای سلامتی به همراه نداشته و خطر ابتلا به بیماری های مختلف را افزایش نخواهد داد.
 
با اینحال، در دوران یائسگی، استروژن پایین موجب تجمع چربی ها در اطراف شکم می شود. این نوع چربی با مشکلاتی همچون مقاومت انسولین، دیابت نوع 2، بیماری های قلبی و بسیاری از بیماری های دیگر، مرتبط است.
 

تخمین زده می شود که خانم ها دراین دوره حدود 1 تا 2 کیلوگرم، افزایش وزن داشته باشند. با اینحال، برخی خانم ها وزن بیشتری را دریافت خواهند کرد. این موضوع برای خانم هایی که اضافه وزن دارند، پررنگ­تر خواهد بود.
 
از سویی ممکن است تغییرات وزنی هیچ ربطی به تغییرات هورمونی نداشته و با افزایش سن اتفاق بیافتد.
 
دیگر عامل افزایش وزن در دوره دوم، ممکن است افزایش اشتها در این دوران باشد. این تغییر اشتها در واقع واکنشی طبیعی به تغییرات هورمونی است.
 
مطالعه ای دریافت که هورمون گرلین (هورمون گرسنگی) در دوره دوم، نسبت به دوره اول و چهارم، به شکلی معنادار، افزایش می یابد.
 
 سطح پایین استروژن در اواخر یائسگی نیز می تواند عملکرد برخی هورمون های مرتبط با احساس سیری و کنترل اشتها را دچار اختلال کند.
 

تغییرات هورمونی و افزایش وزن ممکن است با شروع دوران یائسگی، آغاز شوند.
 
مطالعه ای بر روی 1900 زن دریافت آن هایی که زودتر از 51 سالگی وارد یائسگی می شوند، کمتر با افزایش وزن مواجه خواهند شد، بنابراین شاید علت اصلی افزایش وزن، تغییرات سنی باشد تا تغییرات هورمونی.
 
بعلاوه برخی عوامل دیگر نیز ممکن است با افزایش وزن پس از یائسگی مرتبط باشند.
 
به عنوان مثال، معمولاً فعالیت خانم ها پس از یائسگی، کاهش می یابد و همین کم تحرکی می تواند به افزایش وزن منجر شود.
 
از سویی خانم های یائسه معمولاً مقامت انسولین بالاتری دارند و همین امر موجب افزایش وزن و همچنین افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی خواهد شد.
 
تجربه نشان داده است که هورمون درمانی پس از یائسگی می تواند چربی های شکم را کاهش داده و مقاومت به انسولین را بهبود بخشد، البته در مورد مضرات این روش درمانی، اختلاف نظرهایی وجود دارد.
 

در ادامه به برخی روش ها برای پیشگیری از اضافه وزن در دروان یائسگی اشاره می کنیم.
 

برای اینکه چربی های شکم را کاهش دهید لازم است مصرف کربوهیدرات را کاهش دهید. کربوهیدرات می تواند سوخت و ساز بدن را با مشکلاتی روبرو کند.
 

رژیم غذایی سرشار از فیبر و مصرف مواد غذایی ای همچون بذر کتان، می تواند مقاومت به انسولین را به شدت بهبود بخشد. پس خود را از مواد غذایی سرشار از فیبر، محروم نکنید.
 

ورزش منظم، یکی از بهترین روش ها برای کاهش بافت چربی و ساخت بافت های ماهیچه ای محسوب می شود.
 

سعی کنید عوامل استرس زا و اضطراب آور را از اطراف خود دور کنید، خوب و به اندازه بخوابید تا هم روان بهتری داشته باشید و هم دچار اختلالات اشتهایی نشوید.
 

یائسگی هم از لحاظ روانی و هم جسمی می تواند دورانی چالش برانگیز باشد.
 
یک رژیم غذایی متعادل، ورزش، آرامش و خواب کافی می توانند از افزایش وزن در این دوران پیشگیری نموده و خطر ابتلا به انواع بیماری ها را کاهش دهند.
 
هر چند که تطبیق نمودن خود با شرایط جدید ممکن است سخت و البته زمان بر باشد، اما با پذیرش این شرایط به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از زندگی خانم ها، قطعاً بهتر می توانید با این وضعیت کنار بیایید.
 
منبع: هلث لاین