والدین برای اینکه کودکانی اهل مطالعه تربیت کنند در گام نخست لازم است خودشان الگوهای مناسبی برای ایشان باشند.

فواید کتاب و کتابخوانی

با وجود آنکه در عصری زندگی می کنیم که رسانه های جمعی و فضای مجازی همه زندگی ما را تحت الشعاع خود قرار داده اند، هنوز کتاب دارای جایگاه و اهمیت خاص خود هست. به گونه ای که برخی بر این نظر هستند که ارزش هایی که بر مطالعه یک کتاب برای انسان عاید می شود از استفاده از رسانه و فضای مجازی بیشتر است.

بهتر است قبل از ورود به بحث برخی از ویژگی ها و فواید کتاب و کتاب خوانی را با هم مرور کنیم:

1.افزایش آرامش و کاهش استرس

یکی از فوایدی که کتاب خوانی برای انسان دارد، یافتن آرامش و کاهش استرس است. یکی از پژوهش های صورت گرفته در این موضوع تحقیقات انجام‌شده در سال ۲۰۰۹ در دانشگاه ساسکس (Sussex) می باشد که نتیجه پژوهش نشان داد که مطالعه کردن، پر اثرترین عامل برای افزایش آرامش فرد و کاهش استرس در افراد است. کتاب خواندن حتی از فعالیت‌های دوست داشتنی ای همچون گوش دادن به موسیقی، لذت بردن از یک فنجان چای یا قهوه و قدم زدن، در حفظ آرامش هنگام مواجهه با مشکلات و مقابله با استرس بسیار مؤثرتر است.

2. تقویت ذهن و حفظ محفوظات آن

یکی دیگر از فوایدی که کتاب و کتابخوانی دارد این است که باعث تقویت ذهن شده و زمینه افزایش هوش را در انسان مهیا می کند. این امر باعث می شود در سنین پیری، ذهن محفوظات خود را حفظ کند و به معنای دیگر، انسان دچار فراموشی و کم حافظگی نشود.

بر اساس پژوهشی که در مجله آنلاین نورولوژی[1] آمده است، مطالعه کتاب در تمام دوران زندگی باعث می شود که مغز در دوران پیری، توانایی خود را حفظ کرده و از فراموشی دور بماند.این پژوهش بر روی تعداد 294 نفر از افراد اجرا شده که میانگین سنی افراد شرکت کننده 89 سال بود. این پژوهش ثابت کرد که د کاهش قدرت حافظه‌ی کسانی که در طول عمر خود فعالیت‌های تحریک‌کننده‌ی ذهن مثل کتاب خواندن را به‌طور مرتب انجام می‌دادند، بسیار کمتر از کسانی است که چنین فعالیت‌هایی را در برنامه‌ی روزانه‌ی خود قرار نداده بودند و برای آن برنامه ای نداشتند.

3. داشتن خواب راحت

شاید هیچ سرگرمی ای قبل از خواب مناسب تر از مطالعه کتاب نباشد. این امر باعث آن می شود، شما خواب راحتی را تجربه کنید و از دغدغه های شغلی و تحصیلی ای که در روز داشته اید، دور بمانید. (تجربه کنید!)

4. افزایش آگاهی

بستگی به موضوعی که شما برای کتاب خواندن انتخاب می کنید، می توانید بر آگاهی های خود در موضوعات مختلف بیفزایید. آشنایی با فرهنگ ها، تاریخ یک کشور، سرگذشت اقوام و ... بخشی از فوایدی است که از مطالعه کتاب های تاریخی برای شما حاصل می شود. افرادی که سعی دارند در موضوعات گوناگون مطالعه کنند، این قدرت را به دست می آورند که در مورد موضوعات مختلف آگاهی های خوبی به دست می آورند.

5. افزایش تمرکز

مطالعه و کتاب خوانی به خلاف تماشای تلویزیون باعث افزایش قدرت تمرکز در افراد می شود. افرادی که مطالعه می کنند با پیگیری مداوم مطلب و تمرکز بر آن می توانند تمرکز خود را نیز افزایش دهند.

6. گسترش دایره لغت

افرادی که مطالعه می کنند نسبت به افرادی که این عادت را ندارند، با کلمات بیشتری روبه رو می شوند و تسلط بیشتری بر معانی کلمات پیدا می کنند. این افراد در گفتگوهای خود با دیگران نیز از دایره لغات بیشتری بهره می گیرند.

7. تقویت تفکر نقاد

زندگی انسان دوران پست مدرن هر روز با مسئله و موضوعاتی روبه روست که لازم است در مورد آن پاسخی را در ذهن داشته باشد. این انسان باید بتواند موقعیت های نادرست را از نادرست تشخیص بدهند. یکی از ابزاری که می تواند بر تفکر نقاد انسان موثر باشد و باعث قوت بخشی بدان شود، مطالعه کتاب است. خواننده کتاب در طول خواندن آن با تمرکزی که بر مطالعه دارد و نقدها و ارزیابی هایی را در زمان مطالعه بر نوشته ها می کند، می تواند این روحیه نقادی را در خود پرورش دهد و از آن نیز برای زندگی بهتر خود بهره مند گردد.

8. بهبود مهارت نوشتن

آخرین فایده ای که می توانیم در این نوشتار برای کتاب و کتاب خوانی بیان کنیم، بهبود مهارت نوشتن است. افرادی که اهل مطالعه هستند در ذهن خود الگوهای مناسبی از شکل جملات دارند و این امر را در نوشته های خود تکرار می کنند. جدای از این بیان شد که مطالعه باعث آن می شود که دایره لغات فرد نیز گسترش یابد که این امر در نوشتن هم خودنمایی می کند.

راه کارهای عادت کودکان به کتابخوانی

برای اینکه کودکان تان به کتاب و کتاب خوانی عادت کنند، بهتر است خود را ملزم به تمام موارد زیر کنید. بعد از مدت زمان کوتاهی فواید این رفتارها برای شما روشن خواهد شد.

خودتان اولین الگو برای کودکان تان در مطالعه باشید. والدینی که اهل مطالعه هستند، فرزندان اهل مطالعه را پرورش می دهند.
برای هدیه دادن به کودکان، کتاب را بهترین هدیه قرار دهید. این سخن به معنای این نیست که همیشه برای کودکان کتاب بخرید، بلکه به معنای این است که هر زمانی که هر هدیه ای خریدید در کنار آن کتابی نیز برای ایشان هدیه بخرید.
در سبد خرید خود کتاب را قرار بدهید.
زمان و مکان خاصی را برای مطالعه کتاب در طول شبانه روز قرار دهید. ساعتی که همه اعضاء کنار هم جمع بشوند و فارغ از هر دغدغه ای به مطالعه کتاب بپردازند و پس از آن هر کدام یک از افراد، مطالبی را که از خواندن کتاب خود به دست آورده است را با دیگر اعضای خانواده به اشتراک بگذارد.
در خانه، کتابخانه ای داشته باشید که همه کتاب ها را در آن قرار دهید. (حتی کتاب های کودک را) و از قرار دادن آنها در مکان های نامناسب خودداری کنید. سعی کنید کتابخانه بخشی از نمای خانه شما به حساب بیاید.
سعی کنید کودکان را با نویسندگان خوب حوزه کودک آشنا کنید و کتاب های هر کدام یک از آنها را در اختیار کودک قرار دهید.
فیلم های ساخته شده بر اساس کتاب هایی که کودک مطالعه کرده است را خریداری کنید و با هم به تماشای آن ها بپردازید.
سعی کنید یک مطالعه هدفمند داشته باشید.

مطالعه هدفمند

یکی از روش های خوب در مطالعه، مطالعه هدفمند است. مطالعه هدفمند به معنای آن است که فرد بر روی یک موضوعی خاص، تعداد قابل توجهی مطالعات را داشته باشد. این امر باعث آن می شود که کودک در آن موضوع، مطالب عمیق تری را بیاموزد و تفکر خوبی در آن موضوع برای کودک شکل بگیرد.
یکی از بهترین موضوعات برای مطالعه کودکان، افزایش جهان بینی درست به کودکان و در مرحله بعد یادگیری مهارت های زندگی ای است که بدان نیاز دارند. کودک با کتاب به طور غیر مستقیم باید مهارت هایی را برای بهتر زندگی کردن خود بیاموزد.

پی نوشت:

[1] . Neurology