رودربایستی، پیامدها و راهکارهای غلبه بر آن

برای بسیاری از ما پیش آمده که علی رغم میل باطنی خود و به سبب رودربایستی یا تعارف، ملزم به انجام کاری شده ایم. قرار گرفتن در این شرایط و موقعیت ها در بلند مدت علاوه بر ایجاد احساسات ناخوشایند در وجود فرد، عزت نفس او را نیز تحت شعاع قرار می دهد. همچنین هزینه های روانی و مالی بسیاری را به فرد تحمیل می کند. در چنین شرایطی و به منظور رهایی از رودربایستی، می توان با یک «نه» گفتن به آشنا یا دوست، خود را از این تله نجات داد.

به طور کلی، هنگامی که فرد به علت حفظ احترام و حرمت دیگری از انجام رفتار یا گفتن حرفی خودداری می کند، معنا و مفهوم رودربایستی به نحو مطلوب تداعی می نماید. به عبارت دیگر، رودربایستی با نوعی فشار عاطفی همراه می باشد که نتیجه ای جز آزردگی و پژمردگی روح را در بر ندارد. این حالت در طول زمان صمیمیت میان افراد و تعاملات اجتماعی را بشدت تحت شعاع خود قرار می دهد.

رعایت و حرمت کردن حال دیگران، در فرهنگ ایرانی ها از عقبه طولانی و قدمت بالایی برخوردار می باشد. در برخی مواقع این حس همنوع دوستی تا جایی پیش می رود که فرد، دیگران را به خود ترجیح داده و تحت هیچ شرایطی توان نه گفتن به خواسته های شخص و رد کردن آن را ندارد. ناگفته نماند که رودربایستی در عرصه های گوناگون اجتماعی، روابط خانوادگی و فردی افراد نمود بارز پیدا می کند.
 

رودربایستی در مواقعی نمود برجسته می یابد که فرد بر خلاف میل باطنی و قلبی خود، تسلیم خواهش ها و خواسته های دیگران می شود. در این شرایط و به منظور اینکه دیگران در مورد شخص فکر بد به خود راه ندهند و او را در زمره افراد خوب و با مرام تلقی نمایند، شخص عهده دار انجام کارهایی می شود که اصولاً از توانش خارج می باشد. حتی در صورت انجام دادن خواسته های دیگران، مشقت و زحمت زیادی برای فرد ایجاد می کند.

یکی از مصادیق رودربایستی، شرکت در یک مهمانی و خوردن غذایی که دوست نداریم، می باشد. در این حالت، علی رغم جور نبودن غذا با ذائقه فرد، او ناچار به دروغگویی شده و لب به تعریف و تمجید از غذا باز می کند. به طور کلی، فراگیر شدن تعارف های بی پایه و اساس در روابط روزمره افراد که در بسیاری مواقع خودشان نیز به آن اعتقاد ندارند، سبب ایجاد شدن روحیه دورویی و نفاق شده است. در رودربایستی شخص به هر قیمتی شده درصدد اجابت درخواست طرف مقابل بر می آید. چراکه در غیر این صورت شرط ادب دوستی و خویشاوندی را زیر پا گذاشته است. بدون اغراق، ادامه این روابط در دراز مدت علاوه بر ایجاد نوعی فشار عاطفی، تعاملات میان افراد را نیز خدشه دار می کند.
 

لطمه وارد شدن به وجهه اجتماعی فرد، یکی از تبعات بارز و برجسته رودربایستی تلقی می شود. از آنجایی که در این زمینه فرد با تعارف های پی در پی درصدد جلوه دادن خوش برخوردی و مهربانی خود می باشد، به تدریج به عنوان یک فرد ریاکار شناخته می شود. در نتیجه این امر، فرد از شخصیت منفعلی برخوردار گشته که توان هرگونه انتقاد کردن را در وجود خود نمی بیند. بر همین اساس، از سوی دیگران مورد سوء استفاده قرار می گیرد.

در اثر رودربایستی، فرد از ابراز احساسات خود اجتناب می نماید. در این شرایط، فرد مهارت های تصمیم گیری و حل مسئله را از دست رفته می بیند. با گذشت زمان و به علت تداوم یافتن رودربایستی فرد با مشکلاتی نظیر رنجیدگی، ناامیدی، عاصی شدن از دست دیگران، احساس درماندگی و افسردگی مواجه می شود. مضاف بر این، عدم کنترل و مدیریت خشم، عدم توانایی در دستیابی به اهداف، انفجار خشم و ناکامی، از دیگر پیامدهای ناخوشایند این پدیده به شمار می رود.
 

قاطعیت داشتن یا جرأت ورزی، یکی از راهکارهای مثمر ثمر و تاثیرگذار برای غلبه بر رودربایستی تلقی می شود. بر این اساس، قاطعیت داشتن سبب می گردد که فرد در موقعیت های مختلف سر تعظیم در برابر خواسته های دیگران فرود نیاورد. در این زمینه صادقانه حرف زدن و عوض نکردن نظر خود با اصرار و خواهش دیگران نیز تاثیر گذار و مؤثر می باشد.

پرورش قدرت نه گفتن، از دیگر راهکارهای مثمر ثمر در مقوله رودربایستی به حساب می آید. بر این اساس و در هنگام قرار گرفتن در موقعیت های بر خلاف میل خود، نه گفتن را با قاطعیت به طرف مقابل اعلام نماییم. ناگفته نماند که عدم گفتن حقیقت، فرار کردن و طفره رفتن، فرار رو به جلو محسوب شده و هیچ گونه نتایج مطلوب و درخور توجهی به همراه ندارد. فراگیری مهارت های تعامل مؤثر و نحوه صحیح طرز برخورد با دیگران، از دیگر راه حل های تاثیر گذار برای مقابله با رودربایستی محسوب می شود. افزایش خودباوری، تقویت و ارتقای اعتماد به نفس، نداشتن هراس و ترس از قضاوت دیگران و نترسیدن از طرد شدن و تایید نشدن، از دیگر راهکارهای مفید و قابل توجه در این زمینه قلمداد می گردد.

منبع: مرکز مشاوره رهیاب - مهرداد ابراهیمی