مشکلات سیاسی و تأثیر مستقیم آن ها بر جذب گردشگر در سال جهش تولید

صنعت گردشگری و توریسم یکی از سریع‎ترین صنایع در حال رشد در جهان است که هم منبع بسیار مناسب درآمد را برای کشورها تامین می کند و هم می تواند مشکلات بیکاری را رفع نماید. اما برای استفاده از این منبع درآمدی، دولت ها باید سیاست ها و برنامه های کلانی را ایجاد کنند تا بتوان به منافع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حاصل از این صنعت دست یافت.

شنبه، 20 دی 1399

تخمین زمان مطالعه:

نویسنده : تحریریه راسخون

موارد بیشتر برای شما

مشکلات سیاسی و تأثیر مستقیم آن ها بر جذب گردشگر در سال جهش تولید

متاسفانه با وجود پتانسیل بالای کشور ما ایران در تولید درآمد از طریق گردشگری و بهبود وضعیت اقتصادی، شاخص های جهانی وضعیت رضایت بخشی از صنعت گردشگری در ایران نمی دهند. موانع بسیاری بر سر راه این صنعت نوپا و سودآور در جامعه ما وجود دارند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

جایگاه نه چندان موفق ایران در جهان و نگاه های عمدتاً نامطلوب به کشورمان.

تنش های سیاسی با غرب که بیش از چهار دهه ادامه داشته است.

اختلافات و سیاست های نه چندان دوستانه با همسایگان، مخصوصا همسایگان جنوبی کشور.

مدیریت ضعیف، ناپایدار و ناکارآمد.

تبلیغات ضعیف و بدون کارشناسی در سطح جهان و منطقه.

فقدان زیرساخت های اساسی گردشگری مانند هتل ها، رستوران ها، سیستم حمل و نقل کارآمد، امکانات بهداشتی مخصوصا در جاده ها و در مکان های جذاب گردشگری.

مقررات مربوط به نوع پوشش و حجاب.

مشکلات مربوط به امور بانکی و بی اعتباری بانک های ایرانی در جهان برای تامین ارز مورد نیاز گردشگران.

تحریم های متعدد از سوی آمریکا و سازمان ملل.

تبلیغات منفی رسانه ها و دولت های جهان درباره ایران منجر به ایران هراسی و وحشت نسبت به این کشور و وضعیت آن شده است.

عدم علاقه سیاستمداران ایرانی به راه حل های طولانی مدت و اساسی و توجه به راه حل های سریع و پرزرق و برق.

برخی مشکلات محیط زیستی همانند خشکسالی و آلودگی هوا. (1)

در این نوشته ما به بررسی کوتاه برخی از این موانع موجود بر سر راه صنعت گردشگری در کشور می پردازیم.

کمبود بودجه برای مرمت آثار گردشگری و ایجاد تسهیلات

صنعت گردشگری و توریسم می تواند در توسعه و پویایی اقتصاد کشور نقش مهمی داشته باشد، از این رو پویایی و ماندگاری آثار تاریخی مربوط به صنعت گردشگری امری حیاتی تلقی می شود. علاوه بر اینکه در کشور ما که صنعت گردشگری زیر نظر مستقیم دولت است و بخش خصوصی سهم اندکی از آن دارد، به نظر می رسد که هیچکدام از بخش های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، امنیتی، سیاسی و صنعتی مربوط به گردشگری نمی توانند بدون برنامه ریزی و سیاست گذاری دولت روند پایدار و رو به رشد و پیشرفت داشته باشند.

بنابراین استفاده و بهره گرفتن به صورت مناسب و بهینه از ظرفیت‎ های این صنعت رو به رشد، نیازمند سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های مناسب، کاربردی و کلان و غیرکلان کوتاه مدت و بلند مدت است.

به عبارت دیگر، رونق یا رکود صنعت گردشگری، مخصوصاً از جنبه بین المللی آن، به مقدار زیادی وابسته به نگرش سیاستمداران و تصمیم گیران سیاست ها و برنامه های کشور است تا حدود و اندازه و نحوه توسعه یا عدم توسعه این صنعت مشخص شود.

تحقیقات نشان می دهند که متاسفانه سیاست های گردشگری دولت های مختلف ایران فاقد الگوی سیاست گذاری معین و مشخص بوده و عدم توجه ایشان به شاخص های اساسی سیاستگذاری در امر گردشگری کشور که نیازمند تمرکز، انسجام در هدف، دیدگاه یکسان و یکپارچه در میان سیاستگذاران و بخش های مختلف دولت و غیره می باشند، منجر به عدم عملکرد مناسب و بهینه برای بهبود و توسعه صنعت گردشگری در کشور شده است.

از آنجا که در ایران دولت متولی اصلی امور مربوط به گردشگری است و سهم بخش خصوصی در این مورد بسیار اندک و ناچیز است، انتظار می رود در بودجه سالیانه کشور مبلغ متناسب و قابل توجهی برای توسعه صنعت گردشگری اختصاص داده شود. ولی متاسفانه دولت بودجه لازم برای مالکیت، مرمت و ترمیم و نگهداری بناهای تاریخی موجود در نقاط مختلف کشور که تعدادشان هم کم نیست را نداشته و ردیف بودجه اختصاص یافته به سازمان میراث فرهنگی برای مرمت و بازسازی این بناها هیچ تناسب و مناسبتی با تعداد بیشمار ساختمان ها، بناها و آثار مختلف تاریخی ایران ندارد.

عدم اختصاص بودجه و تسهیلات به آثار تاریخی و باستانی باعث می شود بناهای تاریخی به مرور تخریب شده و از بین بروند و به این ترتیب صنعت گردشگری و توریسم یکی یکی منابع تاریخی و گردشگری را از دست داده و از منافع و مزایای آن ها که باعث جذب گردشگر به کشور و بهبود وضعیت اقتصادی می شوند محروم شود.

تاثیر تحریم ها بر صنعت گردشگری

با اعمال تحریم های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی بر ایران، متاسفانه در سال های اخیر شاهد پایین آمدن ارزش پول ملی و بروز مشکلات اقتصادی متعدد در کشور هستیم که در یک سال گذشته شدت پیدا کرده است.

این اتفاق ها نه تنها بر همه جنبه های زندگی ایرانیان تاثیر داشته و دارد، که بر صنعت گردشگری و توریسم نیز به عنوان یک صنعت بین المللی درآمدزای موثر در وضعیت اقتصادی کشور، آثار نامطلوبی گذاشته است و این صنعت با کاهش چشمگیری روبرو بوده است و به نظر می رسد که ایران با وجود دارا بودن جاذبه‎ های بی شمار گردشگری و جذب توریست خارجی، متاسفانه از بازار رقابت این صنعت خارج شده است.

تحریم های اقتصادی و سیاسی باعث شده است که شرکت های هواپیمایی پروازهای مستقیم خود به ایران را قطع کنند. بسیاری از شرکت های هواپیمایی که در مسیر ایران پروازهای متعددی داشتند، به خاطر تحریم ها و نیز برخی مسائل امنیتی دیگر بر فراز آسمان ایران حرکت نمی کنند و به این ترتیب در حال حاضر مسیری برای ورود توریست های خارجی به کشور وجود ندارد.

برخی از شرکت های هواپیمایی مدتی است که به خاطر اعمال تحریم از سوی آمریکا، نتوانسته اند هزینه پروازهای خود را دریافت کنند و از این رو پرواز به ایران را از برنامه‎های پروازی خود لغو کرده اند. در واقع مدت هاست از میان ایرلاین های اروپایی تقریباً هیچکدام با ایران همکاری نمی کنند. ایرلاین های امارات و ترکیش نیز مدتی است که دلایل امنیتی پروازهای خود به ایران را کنسل کرده و از انجام پرواز خودداری نموده اند.

با چنین شرایطی، آیا می توان انتظار داشت گردشگران از نقاط مختلف جهان برای سفر به ایران اقدام کنند؟ حتی اگر هم میل به سفر به ایران داشته باشند، با کدام وسیله می توانند خود را به این سرزمین شگفت انگیز و سرشار از مکان های جذاب و دیدنی برسانند؟

ایران هراسی و کاهش اعتماد گردشگران برای سفر به ایران

امنیت یکی از مهم ترین نکات در گسترش و توسعه صنعت گردشگری در کل جهان است؛ زیرا هر گردشگری در سفر خود به نقاط مختلف جهان به دنبال یافتن فرهنگ جدید و آداب و رسوم جدیدی است که بتواند در کمال آرامش و امنیت آن ها را تجربه کرده، اوقات خوبی و خاطره انگیزی را داشته باشد. آمارهای جهانی مربوط به گردشگری نشان می دهند که ناامنی ها و هراس و ترس باعث افت و رکود صنعت گردشگری می شود. (2) و (3)

متاسفانه یکی از موانع مهمی که بر سر راه صنعت گردشگری ایران قرار گرفته است، ایران هراسی است. مدت هاست دولت های غرب و در راس آن ها آمریکا با استفاده از تبلیغات گوناگون در رسانه های بیشماری که در دست دارند، چهره ای خشن، بی رحم، بدوی و وحشی از ایران را تبلیغ می کنند. اینگونه تبلیغات باعث شده است که گردشگران تمایل خود برای سفر به ایران و بازدید از مکان های دیدنی و تاریخی کشور ما را از دست بدهند.

شاید اگر ما نیز پا به پای تبلیغات منفی علیه ایران در رسانه های جهان، دست به تبلیغات تخصصی و اصولی می زدیم و چهره واقعی ایران را به مردم جهان نشان می دادیم، امروز نباید نگران صنعت ارزشمند گردشگری خود می بودیم.

موج تبلیغاتی منفی که به دلایل سیاسی متعدد از سوی دولتمردان و سیاستمداران جهان در رسانه ها تبلیغ می شود، روز به روز باعث کاهش بازدهی صنعت گردشگری در کشور شده، اثرات سوء و مخربی بر این صنعت مهم گذاشته است و فرصت های زیادی را برای جذب گردشگر، پول و سرمایه به کشور بر باد داده است.

اخبار منفی مربوط به فعالیت های هسته ای ایران برای مدتی نسبتاً طولانی تبدیل به خبر اول رسانه های مهم جهان شده، باعث ایجاد ذهنیت منفی و غلط در گردشگران بین المللی و هراس از ایران در میان آنان شد. این مسئله که موجب شده است ایران در ذهن گردشگران خارجی و نا آشنا با وضعیت واقعی آن، کشوری نا امن و خطرناک به نظر برسد که مردمانی وحشی، بی سواد و بی فرهنگ و بدوی دارد و در نتیجه صدمات غیرقابل جبرانی به صنعت توریسم و گردشگری وارد آورده است. (3)

روابط سیاسی ایران و کشورهای جهان و تاثیر آن بر صنعت گردشگری

اختلافات سیاسی که ایران با برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، مخصوصاً عربستان دارد و طی چند سال اخیر نیز روز به روز پررنگ تر و شدیدتر شده است، عامل بسیار موثری بر رکود و افت صنعت گردشگری و عدم توسعه آن است.

این اختلافات تبدیل به موج منفی شده که تاثیر مستقیم و غیرمستقیم بسیار نامطلوبی بر فرهنگ و صنعت گردشگری ایران گذاشته است. اگر این اختلافات به سرعت رفع نشوند و روابط میان ایران و کشورهای همسایه خود به زودی مدیریت نشود، اثرات جبران ناپذیر و خطرناکی بر گردشگری ایران خواهد گذاشت.

هرچه سیاست های امروز ایران، حکم به دورتر شدن از کشورهای همسایه خود در خلیج فارس بدهد، حضور و فعالیت کشورهای مخالف و معاند آن در این کشورها بیشتر و پررنگ تر خواهد شد. این حضور پررنگ کشورهای رقیب ایران در منطقه و در کشورهایی که در همسایگی ایران قرار دارند، به سادگی باعث می شود ایران منافع اقتصادی بیشتری را از دست داده، روز به روز بیشتر و بیشتر منزوی شده و در گره کور مشکلات اقتصادی خود گیر بیفتد.

به نظر می رسد برای حفظ منافع اقتصادی خود و جلوگیری از بروز مشکلات بیشتر در صنعت گردشگری کشور، بسیار اهمیت دارد که دولتمردان و سیاستگذاران کشور به تدوین برنامه ها و سیاست های جدید در مورد همسایگان خود بپردازند تا بتوانند با حضور روشن و دقیق و فعال خود در منطقه منافع اقتصادی خود را حفظ کرده، وضعیت اقتصادی را بهبود ببخشند.

تغییر سیاستگذاری در این خصوص، باعث می شود سرمایه گذاران متعددی از کشورهای همسایه که علاقمند به سرمایه گذاری در ایران هستند، در بخش های مختلف از جمله گردشگری سرمایه گذاری کرده و بدون هراس از عدم ثبات وضعیت اقتصادی و بدون نگرانی در مورد از دست دادن سرمایه خویش، در کشور ما به فعالیت بپردازند. (4) و (5)

نتیجه گیری و جمع بندی

امروزه صنعت گردشگری در سرتاسر جهان نقش مهمی در جهش تولید ایفا می کند و می تواند باعث توسعه صنایع مختلف و ایجاد اشتغال در کشور شده، منجر به بهبود وضعیت اقتصادی اقشار مختلف جامعه شود. اما متاسفانه در کشور ما این صنعت بسیار حیاتی به دلیل مشکلات سیاسی متعددی که نتیجه تحریم ها، سیاست های کلان و غیرکلان دولت در جامعه و نیز در سیاست خارجی است، با مشکلات و موانع عدیده ای روبرو شده است که منجر به افت و در برخی موارد رکود شدید گردشگری شده است.

رکود گردشگری که به نوعی می توان آن را رکود اقتصادی کشور دانست، باعث ایجاد مشکلات گوناگون در زمینه جهش تولید می شود. بنابراین انتظار می رود مسئولین و سیاستمداران کشور در سال جهش تولید در راستای از میان برداشتن این موانع و مشکلات اقدام کرده، با تغییر سیاست های داخلی و خارجی خود، انجام تبلیغات تخصصی در سطح گسترده در سرتاسر جهان برای زدودن ذهنیت ایران هراسی و نیز تخصیص بودجه مناسب و متناسب با صنعت گردشگری، در جهت جذب توریست و گردشگر به کشور تلاش کنند تا هرچه زودتر شاهد توسعه و پیشرفت این صنعت و در نتیجه آن، اقتصاد کشور باشیم.

پی نوشتها
1.Golghamat Raad, Nima (2019) . A Strategic Approach to Tourism Development Barriers in Iran. Journal of Tourism & Hospitalit Vol. 8 Iss. 3 No: 410.
2- موقرپاک، علی؛ قربانی، فاطمه (1397) . چایگاه گردشگری در امنیت ملی و روند توسعه کشورها (مطالعه موردی: کشور ایران) . فصلنامه فضای گردشگری، سال هفتم، شماره 26.
3- صیدایی، سید اسکندر؛ هدایتی مقدم، مریم (1389) . نقش امنیت در توسعه گردشگری. فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی - واحد شوشتر، سال چهارم، شماره هشتم.
4- حبیبی، فاتح؛ محمدی، سمیرا (1396) . بررسی تاثیر توسعه گردشگری بر شاخص توسعه انسانی (HDI) . اولین همایش بین المللی برنامه ریزی اقتصادی، توسعه پایدار و متوازن منطقه ای: رویکردها و کاربردها. 13 و 14 اردیبهشت.
5- رحمانی، فاطمه (1394) . تاثیر قطع روابط ایران با کشورهای عربی بر صنعت گردشگری. روزنامه دنیای اقتصاد، شماره 3686.