وحدت و برادري در نهج البلاغه (2)

امير المومنين در نهج البلاغه مي فرمايد: «و الزموا السواد الاعظم فان يد الله علي الجماعه فان الشاذ من الناس للشيطان كما ان الشاذ من الغنم للذئب...

دوشنبه، 10 فروردين 1388

بررسى زندگانى و آثار احمد بن واضح يعقوبى

احمد بن واضح يعقوبى، متوفاى اواخر سده سوم هجرى، از بزرگ ترين مورخان و جغرافى دانان مسلمان است كه در اوج شهرت، هم چنان ناشناخته مانده است. در...

يکشنبه، 25 اسفند 1387

بررسي تطبيقي و مقايسه‌اي فتوح ابن اعثم‌

اهتمام مسلمانان به نگارش تاريخ صدر اسلام در سده‌هاي نخستين تشكيل جامعه‌اسلامي‌، موجب تأليف كتاب‌هاي فراواني به زبان عربي شد. بسياري از نويسندگان...

يکشنبه، 25 اسفند 1387

نقش يهود در وقايع تاريخ اسلام

بخش عمده‌اي از تاريخ قرآن، به بازگويي تاريخ بني‌اسرائيل و يهود و رويارويي آنان با پيامبر آخرالزمان پرداخته است و از قوم بني اسرائيل، بيش از بقيه...

يکشنبه، 25 اسفند 1387

نگاهى به مشكلات تاريخ نگارى با تكيه بر تاريخ بيهقى

اهميت تاريخ در زندگى بشر باعث شده كه همواره گروهى به تحقيق و بررسى آن بپردازند. محققان مى كوشند كه اطلاعات ذى قيمتى را از زندگى مردم در زمان...

يکشنبه، 25 اسفند 1387

يعقوبى و نظريه «هم شكلى مردم با حاكمان» (2)

قسمت نخست اين نوشتار در شماره پيشين فصلنامه «تاريخ در آينه پژوهش» ارائه شد. در آن جا، كتاب مشاكلة الناس لزمانهم نوشته يعقوبى و نيز نظريه هم شكلى...

شنبه، 24 اسفند 1387

يعقوبى و نظريه « هم شكلى مردم با حاكمان »1

روابط ميام مردم و حاكمان» از شمار موضوعات مهم اجتماعى است كه از ديرباز، صاحبان فكر و انديشه به آن توجه داشته اند. در عصر باستان، براى دانشمندانى،...

جمعه، 23 اسفند 1387

شناخت شخصيت و آثار تقى الدّين مقريزى (766 ـ 845 هـ ق)

ابوالعباس تقى الدين احمد بن على مقريزى (766 ـ 845 هـ .ق) از نامورترين مورخان تاريخ مصر در سده هاى هشتم و نهم هجرى قمرى است. مقريزى منسوب است...

چهارشنبه، 21 اسفند 1387

تاريخ بيهقى

خواجه ابوالفضل محمدبن حسين بيهقى دبير فاضل و مشهور دربار غزنويان يكى از بزرگ ترين مورّخانى است كه نهايت اهميت را براى صحت ضبط و دقت روايات به...

سه‌شنبه، 20 اسفند 1387

جريان‌ شناسي سياسي بني‌ هاشم پس از قيام عاشورا

در مقاله حاضر، با بهره‌گيري از دو مفهوم «پارادايم» و «استراتژي سياسي»، در بعد نظري به كاوش در انديشه و رفتار جريان‌هاي هاشمي پس از قيام عاشورا...

جمعه، 16 اسفند 1387

دولت بحران مشروعيت و رقابت‌هاي سياسي

در ميان مجموعه حركت‌هاي اسلامي معاصر، انقلاب اسلامي و نظام جمهوري اسلامي ايران وضعيت خاصّي دارد. زيرا از يك سو يگانه دولت شيعه است كه بر مبناي...

جمعه، 16 اسفند 1387

13ربیع الثانی وفات عبدالملک بن هشام

عبدالملك بن هشام بن ايوب حميري؛ مؤلف مشهورترين كتاب درباره سيره پيامبر اسلام (ص) با عنوان «السيرة النبويه» مي‌باشد. از زندگي او اطلاعات كمي در...

جمعه، 16 اسفند 1387

قريش و حق حاکميت در اسلام

به دليل اهميت و جايگاه ولايت و رهبرى امت و ضرورت تداوم راه پيامبر اسلام پس از در گذشت او، آن حضرت از همان سال هاى آغازين بعثت تا پايان عمر، به...

دوشنبه، 12 اسفند 1387

حجيت تاريخ

تاريخ، دانشى است كه ملت ها را به گذشته هاى شان پيوند مى دهد و هويت گذشته هر قومى را فراروى نسل كنونى و آيندگان آن مى گذارد. تاريخ، هم چون چراغيست...

دوشنبه، 12 اسفند 1387

روابط علويان و عباسيان‌

در اين مختصر بر آنيم تا روابط دو جانبه ابوطالب و عباس و فرزندان آنان ـ علويان وعباسيان ـ را از عبدالمطلب (متولد حدود 497 ميلادي‌) تا ولي‌عهدي...

يکشنبه، 11 اسفند 1387

بي هدفي يا بي طرفي در پژوهش‌هاي تاريخي‌؟

بي‌طرفي و بي‌غرضي‌ِ راوي و مورخ را شرط لازم براي مصونيت تاريخ از تحريف و عامل‌جلوگيري از جانبداري و تعصب در گزارش‌هاي تاريخي دانسته‌اند. به همين...

يکشنبه، 11 اسفند 1387

تحريف تاريخ از ديدگاه شهيد مطهري

تحريف يعني چه؟ تحريف در زبان عربي از ماده ي «حرف» است يعني منحرف کردن چيزي از مسير و وضع اصلي خود که داشته است يا بايد داشته باشد. به عبارت ديگر،...

سه‌شنبه، 6 اسفند 1387

تحولات سياسي ايران و عراق در قرن 5 و6

پس از فرو پاشى امپراتورى ساسانى تعداد زيادى از قبايل عرب راهى سرزمين هاى مَفتوحه شدند و منطقه بين النهرين به بزرگ ترين محل اجتماع قبايل عرب تبديل...

دوشنبه، 5 اسفند 1387

تأملى درآثار و انديشه هاى ابن خلدون

خلدون، جدّ عبد الرحمن، از مردم حضر موت بود كه پس از فتح اندلس به دست مسلمانان، با قوم خود به آن سرزمين هجرت كرد و نخست در قرمونه، سپس در اشبيليه...

دوشنبه، 5 اسفند 1387

ضرورت نگاهى دوباره به سيره معصومان(عليهم السلام)

سيره شناسى و سيره نگارى در عالم اسلامى قدمتى ديرين داشته و سابقه آن به عصر ظهور اسلام باز مى گردد. از همان گاه كه قرآن كريم مسلمانان را به اسوه...

دوشنبه، 5 اسفند 1387