طبقه‌بندی استعاره

جرجانی در باب وجه‌شبه، این امکان را به وجود آورده است تا طبقه‌بندی او از استعاره را که منشأ در سه عامل فوق دارد توضیح دهیم. این ویژگیِ طبقه‌بندی...

چهارشنبه، 26 مهر 1396

نظریه‌ی استعاره

استعاره، به مثابه یک کنش تخیلی که دو هستی را در ضمیر آگاه شاعر با هم یگانه می‌کند و آن دسته از صفات آنها را که به موقعیت شعری و به بافت صورِ...

چهارشنبه، 26 مهر 1396

صورت‌های تصویرپردازی به مثابه‌ی تخیل

جرجانی تصویرپردازی را شیوه‌های بیانِ مبتنی بر کشف یک ویژگی یا حوزه‌ای از ویژگی‌های مشترک بین دو عنصر منفرد یا پیچیده می‌پندارد؛ میزان این کشف...

چهارشنبه، 26 مهر 1396

تشبیه و شباهت بصری

جرجانی به شباهت بصری توجه ویژه‌ای دارد، اما اهمیت این موضوع برای او چنان است که یک فصل مستقل را به تحقیق در انواع متفاوت شباهت بصری و تأثیر زیبایی...

چهارشنبه، 26 مهر 1396

پیوند پنهان در تصویرپردازی نمادگرایانه

با ظهور نمادگرایی در فرانسه و قبل از آن با اشعار بودلر و رمبو، مفهوم تازه‌ای در باب ماهیت شعر به ادبیات اروپا وارد شد. پیش‌زمینه و عوامل مؤثر...

چهارشنبه، 26 مهر 1396

ماهیت وجه شبه

تشبیه عامل اولیه‌ی تعیین ماهیت حسی یا غیرحسی صورِ خیال است، و عامل ثانویه‌ی آن ماهیت جوهرهای دخیل در آفرینش صورت خیالی است. کاوش بیش‌تر در ویژگی‌های...

سه‌شنبه، 25 مهر 1396

ماهیت دیداری تصویرپردازی

جرجانی در بررسی تمثیل به طور خاص، به شدت بر ماهیت تصویر، آن‌گونه که در این صنعت ادبی تجلی پیدا کرده است، تأکید می‌ورزد. او می‌گوید حس بینایی...

سه‌شنبه، 25 مهر 1396

تصویرپردازی و آرایه‌بندی

هنگامی که به ماهیت تزیینی تصویرپردازی می‌پردازیم، لازم است حالتی را که بر اساس آن می‌توان یک تصویر را تزیینی یا آرایه‌ای نامید تعریف کنیم. رزموند...

سه‌شنبه، 25 مهر 1396

تصویرپردازی و معنا

جرجانی بیان هنری را یک واحد سخت به هم بافته در نظر می‌گیرد. در نتیجه، هر عنصری ازاین واحد برای عبارت حیاتی است و از آن عبارت به عنوان یک کل،...

سه‌شنبه، 25 مهر 1396

ماهیت حس‌انگیز صورِ خیال

خطر بزرگ هنگام بحث درباره‌ی ماهیت حس‌انگیز صورِ خیال، عمال‌گونه که هر منتقد یا شاعر پیش از سده‌ی بیستم تصور کرده است، گرایش به توصیف آثار منتقدان...

سه‌شنبه، 25 مهر 1396

شباهت همچون صورت خیال در شعر

شباهت، طبق نظر جرجانی، علت وجودی صورِ خیال در شعر است. هر سه صورت تصویرپردازی، همان‌گونه که به تکرار در دلائل‌الاعجاز و اسرارالبلاغه تأکید شده...

سه‌شنبه، 25 مهر 1396

صورت و محتوا در شعر

کاوشِ مفصل جرجانی را در رابطه‌ی تکواژ با بافت آن و تأکید فراوانش بر مفهوم ساخت به عنوان ساخت معناها، و نه واژه‌ها در حکم مجموعه‌هایی از صداها،...

سه‌شنبه، 25 مهر 1396

نظریه‌ی جرجانی درباره‌ی ساخت

نظریه‌ی جرجانی درباره‌ی نظم نمایانگر اوج چهار سده پژوهشی عمیق در فرهنگ عربی [اسلامی] در باب ماهیت فصاحت، بلاغت و برتری آثار ادبی است. مانند بسیاری...

سه‌شنبه، 25 مهر 1396

ساختار کلام ادبی: واژه و بافت

تأکید جرجانی بر منشأ روان‌شناختی آفرینش ادبی، براساس ریشه‌های آن در تجربه، کاملاً به شکل طبیعی دو باور مهم را در مورد زبان و ترکیب‌‌بندی ادبی...

سه‌شنبه، 25 مهر 1396

نوآوری‌های جرجانی

فهمِ دسته‌بندی جرجانی از تمثیل، تشبیه، استعار و تحلیلش در مورد وجه شبه و شناخت سهم او در تحلیل این جنبه‌های صورِ خیال، بدون تشخیص وجود الگوهای...

سه‌شنبه، 25 مهر 1396

هنر برای هنر Art for Art’s Sake

این شُعار به طور عام در ادبیات و هنر اشاره به گرایشی دارد که به موجب آن هنر پدیده‌ای مستقل و فاقد هر گونه رسالت اجتماعی و اخلاقی تلقی می‌شود....

پنجشنبه، 30 شهريور 1396

یوفیوزم Euphuism

Euphues در زبان یونانی به معنی مزیّن و پرنقش و نگار است و در اصطلاح ادبیّات انگلیسی بر سبکی در نثر اطلاق می‌شود که مشحون به انواع صناعات بدیعی...

پنجشنبه، 30 شهريور 1396

هنجارگریزی/ انحراف از نرم Deviation

این اصطلاح برگرفته از حوزه زبانشناسی مدرن و نقد زبانشناسیک است و از رهگذر زبان انگلیسی به مباحث نقد ادبی و زبانشناسی راه یافته است. انحراف از...

پنجشنبه، 30 شهريور 1396

هِرَم فریتاگ Freytag’s Pyramid

گوستاو فریتاگ، اندیشمند آلمانی قرن نوزدهم، در کتاب خود با عنوان فنّ نمایش (1863) ساختار نمایشنامه‌های پنج پرده‌ای را هِرَمی فرض می‌کند که از...

پنجشنبه، 30 شهريور 1396

همسرایان Chorus

همسرا (هم + سرا) در لغت به معنی سراینده است. واژه‌ی یونانی chorus در اصل نام دسته‌ای نغمه ساز و آوازه خوان بوده است که در جشنواره‌های مذهبی یونان...

پنجشنبه، 30 شهريور 1396