سه گفتار در باب فلسفه ي علم (2)

در جلسه ي قبلي بحث رابطه ي علم و متافيزيک را بيان کرديم و گفتيم پوزيتيويست ها قائل به انفکاک علم و متافيزيک هستند و مي گويند اين ها ارتباطي بينشان...

يکشنبه، 16 آذر 1393

فلسفه ي علوم انساني

فلسفه ي علوم انساني مي تواند در شناسايي و بررسي مباني و مبادي معرفتي نظريه ها کمک کند. اما فلسفه ي علوم انساني چيست و چگونه مبادي معرفتي را در...

پنجشنبه، 13 آذر 1393

ماهيت انسان، از يونانيان تا مسلمانان

چون وجود جسماني ( بدن ) انسان، جاي بحث و ترديد نبوده است، بحث خود را با اعتقاد به « روح » آغاز مي کنيم. انسان به مشاهده تأثير مکرر و ثابت برخي...

يکشنبه، 25 آبان 1393

ارتباط اراده ي واجب با عليت

اراده، در موجود عاقل، معناي روشني دارد. گاه آن را در برابر کراهت به کار مي برند. در اين گونه کاربرد، معني آن دوست داشتن و علاقه مند بودن است....

يکشنبه، 25 آبان 1393

مسئله ي شر

براي کساني که جريان هستي را در تدبير يک موجود آگاه نمي دانند، وجود آفات و بلاياي طبيعي و تجاوز و ستم انساني، يک جريان عادي است. هستي چنين است...

يکشنبه، 25 آبان 1393

خدا در فلسفه ي جديد و تفکّر معاصر

گذر از فلسفه ي قرون وسطي به فلسفه ي جديد متقدّم، به بهترين وجه با تغييري که در اوضاع اجتماعي خود فيلسوفان رخ داد، معلوم مي شود. در اثناي قرون...

پنجشنبه، 22 آبان 1393

عقل و کارکردهاي آن از منظر امام صادق (عليه السلام)

عقل در لغت عرب به معناي منع، نهي، امساک، حبس و جلوگيري است. (جوهري، 1368، ج4، ص 1769) و اطلاعات ديگر عقل نيز از همين معني گرفته شده است و با...

يکشنبه، 18 آبان 1393

معرفت شناسي در مکتب امام صادق (عليه السلام)

در بسياري از آيات قرآني و روايات رسيده از پيامبر (صلّي الله عليه و آله و سلّم) و ائمه معصومين (عليهم السلام) به پديده هاي طبيعي اشاره شده است....

يکشنبه، 18 آبان 1393

منابع معرفت در نگاه امام صادق (ع)

امروزه معرفت و معرفت شناسي فراواني مورد بحث قرار مي گيرد. يکي از مباحثي که در معرفت شناسي مطرح است، بحث منابع معرفت است که از قديم بحث متنازع...

يکشنبه، 18 آبان 1393

تأثير خواجه نصير در ايجاد مکتب علمي مراغه (1)

خواجه نصيرالدين طوسي و رصدخانه ي مراغه نقطه ي شروع بزرگترين نهضت علمي در ايران بعد از حمله مغول بود؛ نهضتي که از فرار مغزها به سرزمين هاي ديگر...

پنجشنبه، 15 آبان 1393

تأثير خواجه نصير در ايجاد مکتب علمي مراغه (2)

زمين و ديگر سيارات منظومه ي شمسي در مدارهايي تقريباً مستدير بر گرد خورشيد مي گردند و همه ي آنها تقريباً در سطحي واحد که فلک البروج خوانده مي...

پنجشنبه، 15 آبان 1393

رياضيات از منظر فيلسوف (2)

در مجموع وی بر آن است که گزاره ی توازی از علوم متعارفه نیست و نمی توان آن را در علمی جز هندسه بیان کرد و شایسته آن است که آن را در شمار مسائل...

پنجشنبه، 15 آبان 1393

رياضيات از منظر فيلسوف (1)

در ميانه ي سده 7 قمري، نصيرالدين طوسي، با هدف تنظيم مجموعه اي منسجم از آثار درسي مورد نياز دانشجويان نجوم و رياضيات، با مراجعه به دست نويس هاي...

پنجشنبه، 15 آبان 1393

چرا جهان اينگونه است؟

منظور ما در اين نوشته، تبيين نظم و نظام موجود در جهان و در تک تک موجودات است. اصل موجوديت يک چيز است و نظام و چگونگي و مشخصات موجوديت، چيز ديگر....

چهارشنبه، 7 آبان 1393

نخستين موجود، از منظر يونانيان و مسلمانان

نخستين موجود پديد آمده از ماده يا اجزاي قديم، چه بوده است؟ دموکريت و ارسطو در اين باره چيزي نگفته اند. افلاطون نيز در اين باره مطلبي ندارد. در...

چهارشنبه، 7 آبان 1393

غايت و انگيزه ي آفرينش از منظر يونانيان و مسلمانان

نگرش مادي، غايت و انگيزه را در پيدايش موجودات نمي پذيرد. دموکريت عهد باستان و ماترياليست هاي معاصر، هر دو، در نفي انگيزه و غرض و غايت در پيدايش...

چهارشنبه، 7 آبان 1393

قدم يا حدوث جهان؟

چنان که معروف است، از متفکران اسلام، متکلمان به حدوث زماني جهان باور دارند و فلاسفه به قدم زماني آن. اما همين فلاسفه، جهان را قديم مطلق ندانسته،...

چهارشنبه، 7 آبان 1393

چگونگي علم خداوند به خودش و غير خودش (2)

مبناي علم از نظر ابن سينا، تجرد است. علم واجب به ذات خود، از راه تجرد و معقوليت بالفعل ذات، اثبات مي گردد. اساس اين تبيين عدم غيبت ذات از ذات...

چهارشنبه، 7 آبان 1393

چگونگي علم خداوند به خودش و غير خودش (1)

در قسمت اول، مسئله علم ازلي خداوند را از يونان باستان تا زمان ابن سينا پي مي گيريم. در اين نگرش، از اهميت کار فلاسفه مسلمان، به خصوص فارابي و...

چهارشنبه، 7 آبان 1393

دلايل توحيد خداوند و نقد و بررسي آنها (2)

تا اينجا هشت دليل بر اثبات توحيد واجب الوجود آورديم که ظاهراً هر يک از آن ها به گونه اي مبناي ويژه خود را داشت. اين دلايل عبارتند از:

چهارشنبه، 7 آبان 1393