نخست وزيري براي همه! (رجب - طيب اردوغان)
● نام گفت و گو شونده: رجب - طيب اردوغان
* آيا شما آمادگي آن را داريد كه براي حل و فصل مسئله قبرس از سياستي كه كوفي عنان دبيركل سازمان ملل ترسيم كرده (مبني بر وحدت مجدد كشور با حفظ دوگانگي موجود در آن) پيروي كنيد؟
ما با قبول طرح عنان به عنوان نقطه آغاز گفت وگوها خواست خود را براي حل وفصل مناقشه قبرس نشان داده ايم. ما طرفدار يك راه حل دائمي در اين مناقشه هستيم.
* آيا مي خواهيد كه در طرح دبيركل سازمان ملل تغييري حاصل شود؟
نظر ما ادامه همكاري با طرح دبير كل است. به اعتقاد ما دولت تازه برگزيده شده بخش ترك نشين جزيره به همان اندازه اي كه طرف يوناني مشتاق حل و فصل مناقشه و رفع مشكلات است به اين كار اشتياق دارد.
* آيا در جريان ملاقات خود با جورج بوش خواهان انجام توافقات و برگزاري همه پرسي قبل از اول ماه مه (روزي كه قرار است بخش يوناني نشين قبرس به اتحاديه اروپايي ملحق شود) خواهيد شد؟
ما طرفدار رسيدن به توافق قبل از اول ماه مه هستيم و تمام تلاش خود را بر اين اساس گذاشته ايم.
* مي دانيم كه شما با رومانو پرودي رئيس كميسيون اروپايي ملاقات كرده ايد. آيا وي به طور خصوصي تضميني به شما داده است كه در صورت پيشرفت توافقات در مسئله قبرس تركيه شانس بيشتري براي تعيين زماني مشخص براي شروع مذاكرات پيرامون الحاق تركيه به اتحاديه اروپايي خواهد داشت؟
آقاي پرودي در صحبت هاي خود به اين مسئله اشاره كرد كه حل و فصل مسايل در قبرس تأثير مثبتي بر اجلاس اتحاديه اروپايي در دسامبر ۲۰۰۴ (روزي كه در اين باره تصميم گيري خواهد شد) خواهد داشت. اما توافق بر سر مسئله قبرس بيش از هر چيز مسئله اي رواني است.
* برخي كشورهاي اروپايي به شدت با الحاق تركيه به اتحاديه اروپايي مخالفند براي تغيير موضع اين كشورها، به عنوان مثال آلمان، چه برنامه اي داريد؟
ما كار خود براي دستيابي به هدف مورد نظر را با نهايت علاقه و حسن نظر دنبال خواهيم كرد. به همان اندازه كه ما مايليم بخشي از خانواده اتحاديه اروپايي باشيم اتحاديه اروپايي هم بايد چنين تمايلي داشته باشد. اگر اتحاديه اروپايي مي خواهد محل تلاقي تمدن ها باشد بايد تركيه را در خود بپذيرد. چه در جلسه ماه دسامبر زماني براي شروع مذاكرات مربوط به پذيرش تركيه تعيين بشود يا نشود ما به انجام اصلاحات مورد نظر ادامه خواهيم داد چون اين اصلاحات در درجه اول به نفع مردم كشور خودمان است.
* در گزارش هاي خبري به نقل از شما آمده بود كه اگر عراق تجزيه شود همسايگان اين كشور نيز لاجرم به درون اين غرقاب كشيده خواهند شد. آيا به نظر شما تجزيه عراق پيامد ناخواسته حمله آمريكا خواهد بود؟
واقعيت آن است كه ساختاري فدرالي در عراق بر پايه فرقه هاي مذهبي يا بر اساس قوميت هاي ساختاري سالم نخواهد بود، چنين ساختاري باعث اذيت و آزار سوريه، ايران و تركيه خواهد شد. ساختاري غيرسالم در عراق تأثيري منفي بر آينده ما خواهد داشت. ساختاري سالم و دموكراتيك باعث خشنودي همگي ما خواهد شد. ممكن نيست كه آشوب و تجزيه در كشور همسايه تأثيري بر كشور شما نداشته باشد.
* ظاهراً كردها آزادي و خودمختاري زيادي در شمال عراق به دست آورده اند. در گزارش ها هم آمده بود كه منطقه غني از نفت كركوك در دست آنها است و كردها ارتشي خاص خود را نيز سازمان داده اند. آيا اين مسئله باعث نگراني شما مي شود؟
اقداماتي كه كردها در كركوك انجام داده اند اقدامات سالمي نيست. تلاش براي تحميل يك قوم بر قومي ديگر عادلانه و پذيرفته نيست و فرقي نمي كند كه اين قوم كرد باشد يا ترك يا عرب يا كلداني يا هر قوميّت ديگر. همين امر در مورد فرقه هاي مذهبي هم صدق مي كند. همين امر باعث هرج و مرج مي شود و همين امر است كه اتحاد و وحدت ملّي عراق را تهديد مي كند.
موضوع دوم آن است كه وقايع كركوك خطر ديگري را نيز در پي خواهد داشت، اينكه منابع ملّي عراق كه قاعدتاً متعلق به همه عراقي هاست مورد بهره برداري تنها يكي از گروه هاي قومي اين كشور قرار خواهد گرفت. طبيعي است كه ساير اقوام نسبت به اين امر ديد مثبتي نخواهند داشت و اين خود باعث ادامه بحران و ناآرامي خواهد شد.
* آيا به اعتقاد شما كردها، شيعيان و اهل سنت عراق خواهان خودمختاري و استقلال عمل هستند؟
به اعتقاد من آمريكايي ها اكنون متوجه دشواري موضوع شده اند و گمان مي كنم كه در اين باره مشغول رايزني با ديگر كشورهاي عضو نيروهاي ائتلاف باشند. در مورد تركيه مي توانم بگويم كه ما آماده همه گونه همكاري هستيم. ايران و سوريه را هم بايد در حل مسئله دخيل دانست.
* بشار اسد رئيس جمهور سوريه اخيراً از كشور شما بازديد كرد و گفته مي شود كه اين ديدار اميدهايي را براي شروع مجدد گفت وگوهاي صلح با اسرائيل به وجود آورده است. آيا جداً اين طور است و آيا شما حامل پيامي از اسد براي جورج بوش هستيد؟
صادقانه مي توانم به شما بگويم كه آنچه من در جريان سفر آقاي اسد به تركيه ديدم، خواست و اراده اي صادقانه براي ادامه گفت وگوهاي صلح بود. همچنين مشاهده كردم كه سوريه آمادگي آن را دارد كه تركيه بين سوريه و اسرائيل و نيز بين اسرائيل، سوريه و فلسطين نقش ميانجي را ايفا كند. ما هم آمادگي داريم كه چنين درخواستي را اجابت كنيم.
* چه گروهي در پشت انفجار دو كنيسه در استانبول بود و آيا ايران و سوريه به شكلي به مبارزه با تروريسم در خاك تركيه كمك كردند؟
مي توانم بگويم كه اين معما تا حدودي به طور كامل حل شده است. هم ايران و هم سوريه به حل شدن اين موضوع كمك كردند. آنچه واضح و روشن است اين است كه اين حوادث از بيرون تركيه طراحي و سازماندهي شده بود. كساني را كه در ارتباط با اين حوادث دستگير كرده ايم به صراحت به اين مسئله اذعان كرده اند.
* آيا آنها اعضاي القاعده بودند؟
سازمان آنها يك سازمان تروريستي مذهبي بود. آنها اظهار داشتند كه القاعده را به رسميّت مي شناسند اما نگفتند كه خود از اعضاي القاعده هستند.
* چرا تركيه مورد هدف آنها قرار گرفت؟
ما كشوري هستيم كه توانسته ايم اين نكته را به اثبات برسانيم كه فرهنگ اسلام و فرهنگ دموكراسي مي تواند به شكلي هماهنگ در كنار يكديگر وجود داشته باشد. حزب من هم مي خواهد يك بار و براي هميشه چنين همزيستي را به اثبات برساند.
* شما جماعت يهودي در كشور خود را بعد از بمب گذاري هاي اخير مورد حمايت قرار داديد. آيا اين به اين خاطر است كه شما رئيس جمهور منتخب مردم هستيد و نيازي نيست كه به روحانيون يا هيچ كس ديگري جواب پس دهيد؟
من نخست وزير تمام مسلمانان و غيرمسلمانان تركيه هستم. بعد از حمله اي كه به كنيسه ها صورت گرفت با خاخام يهودي ها ديدار كردم. من اولين نخست وزير تركيه بودم كه با خاخام اعظم تركيه ملاقات مي كردم. براي من مهم نيست كه آنهايي كه مردند مسلمان بودند يا غير مسلمان، آنها انسان بودند، من درد و رنج همگي آنها را بر دوش خود حس مي كنم و براي رفع آن مبارزه خواهم كرد.
