بررسی نقش ویتامین D3 در تغذیه مرغ مادر گوشتی
نويسنده: سید رسول زهرایی
خلاصه
مقدمه
(1984) توصیه کرده که Iu200 ویتامین D3 برای هر کیلوگرم جیره غذایی جوجه های صفر تا 21 روزه و Iu300 برای نژادهای تخمگذار با تخم سفید مصرف شود که جذب 100 گرم در روز دارند. هرچند مطالعات انجام شده در محیط های بدون نور ماورای بنفش (UV) که ویتامین D3 به مصرف مرغان جوان تخم گذار میرسد بیش از توصیه NRC(1994) است. فیتس ووالدروپ (2003) به بررسی کاهش وقوع TPو شدت آن در مصرف ویتامین D3 در حدود /kg4000 در غذای مرغان تخمگذار پرداخته اند.
اخیرا مک کورمک و همکاران(2004) گزارش کردند که 1000 ویتامین D3در هر کیلوگرم غذا می تواند مانع از TD شود. چندین فاکتور مانند وجود محصولات فرعی جانوری در غذای اصلی، نور UV ، مقدار وجود کولکسی فرول در جوجه در زمانی که در تخم است و سطح مواد غذایی دیگر ممکن است روی رشد جوجه ها و مقدار نیاز آنها به ویتامین D3 برای بالابردن عملکرد، بالا بودن خاکستر استخوان و کاهش اختلال پای جوجه های اثر گذارد. نیاز مرغان تخمگذار به ویتامین D3 معمولا براساس خاکستر استخوان یا وجود نرمی استخوان در آنها تعیین می شود که مهمترین شاخص برای تعیین نسبت رشد هستند.
بخشی از ویتامین D3 مورد مرغها با قرار دادن آنها در معرض نور UV تامین می شود که باعث می شود ویتامین D3 را سنتز کنند. هرچند کاربرد مرغداریهای بدون پنجره با نور تابیده شده در بخشهای تجاری (مرغهای تخم گذار و تولید کننده جوجه) باعث می شود که پوست آنها ویتامین D3 در بدن تولید نکند و بیشتر ویتامین باید در مرغهای جوان از طریق غذا و یا کیسه زرده تامین شود. ادوارد و همکاران (1994، 1992)، الیوت و ادوارد (2003، 2000) و لدوا بادرو برسون (2003) به بررسی تاثیر مفید تابش UV بر کاهش بیماری استخوان در مرغها پرداخته اند. مورفی و همکاران (1936)، تبک و همکاران (1936)، و ادوارد (1995) نشان دادند که مقدار ویتامین D3 یا نور تابیده شده به مرغان تأثیر زیادی بر افزایش وزن بدن و خاکستر استخوان جوجه ها در طول 2 یا 3 هفته اول رشد آنها دارد. استیون و همکاران 1984 افزایش وزن بدن و خاکستر درشت نی را در جوجه هایی که از نژاد ترکیه ای بودند و 300، 900 و Iu2700 در کیلوگرم ویتامین D3 مصرف می کردند. بیشترین کار روی اختلال پای جوجه های جوان با تکیه بر غذای آنها یا طبیعت بوده است. هیچ بررسی روی غذای مادران جوجه های نژاد تخمگذار انجام نشده پس هدف از این تحقیق، تعیین اثرات ویتامین¬های D3 مادر بر عملکرد ویتامین اختلالات پای جوجه هاست.
مواد و روشها:
آزمایشات 1، 2، 3، 4، 5، 6 با جوجه هایی انجام شد که به ترتیب از مرغان 27، 41، 29، 36، 45، 52 هفته متولد شده بودند. غذای اصلی بر اساس غلات و کنجاله سویا بود. هیچ منبع ویتامین D3 درقالب ویتامین آنها استفاده نشد و هیچ محصول جانوری در غذای پایه برای تضمین این که فعالیت غیر عمد ویتامین D ایجاد شود قرار نگرفت.
جوجه ها و مرغهای روی تخم خوابیده بر طبق غذای مادری جدا شدند و سپس در آزمایشات مختلف استفاده گردیدند. مرغهای آزمایشات 1 و 2 از غذای بدون ویتامین D3 استفاده کردند ولی مرغان آزمایشات 3 و 4 از غذای فرآورده ی پایه با 4 سطح ویتامین D3 (0، 100، 200، 400) استفاده کردند و مرغان آزمایشات 5 و 6 هم از همین غذا با سطح ویتامین D3 (0، 200، 400، 800، 1600، 3200IU) استفاده کردند. غذای آزمایشی در ابتدای هر آزمایش ترکیب شدند.
آزمایشات 1 و 2 (مرغان 27 و 41 هفته)
آزمایشات 3، 4، 5، 6 (مرغهای 29، 36، 45، 52 هفته):
آزمایشات3 و 4 دارای 24 روش اصلاحی ( 6 سطح D3 مادری و 4 سطح جوجه ها) بود و آزمایشات 5 و 6 هم دارای 30 روش بود. (5 سطح D3 مادری و 6 سطح جوجه ها)4 مرغ از هر گروه مادری به طور اتفاقی انتخاب شد، وزن شد و به صورت اتفاقی 12 مرغ در آزمایش 3، 4 و 24 مرغ در آزمایش 5 و 6 شرکت کردند. هیچ جوجه ای از مرغان مصرف کننده غذای مکمل با D3 در آزمایشان 4، 5، 6 نبود و هیچ جوجه ای از مرغان استفاده کننده kg/ IU 125 غذا در آزمایش 5 و 6 نبود. دلیل اینکه هیچ جوجه ای از مرغان مصرف کننده IU 125 ویتامین نبود این بود که پس از سن 36 هفتگی آنها از این روش کنار رفته بودند و تخمگذاری و روی تخم خوابیدن آنها کم بود. (به ترتیب). تعداد جوجه های استفاده شده در آزمایشات 3، 4، 5و 6 به ترتیب 288، 288، 480 و 480 بود. در این 4 آزمایش واحد تجربی و آزمایشی همان تغذیه ی مادری در مرغداری بود.
همه ی آزمایشات در قفس هایی انجام شد که با سیستم الکتریکی گرم می شود اشعه ی UV از اتاق حدف شد و با طریها با قرار دادن مهره های lite-a-Arm در ترکیب فلور سنتی اتاق و پایه های ثابت شدند. نور فلورنس 24 ساعت روز بود. دمای اتاقc 22 ثابت بود. همه ی آزمایشات با استفاده از شرایط محیطی یکسان انجام شدند. جوجه ها آب و غذا را دریافت می کردند.
در روز آخر هر آزمایش جوجه های آزمایش 2 و 6 به طور اتفاقی برای بررسی نمونه های پلاسمایی جدا شدند و برای Ca بررسی گردیدند. نمونه های خون آنها از نقطه قلب آنها گرفته شد. 4 جوجه آزمایش 2 مورد 6 روش بررسی قرار گرفتند و 2 جوجه هم در هر 30 روش آزمایش 6 مورد آزمایش خون قرار گرفتند. در همین روز، همه ی جوجه ها وزن شدند و با گاز CO2 خفه شدند. و از نظرTD و ریکتز Ca بررسی گردیدند. برش طولی روی درشت نی پای راست انجام شد TD و Ca بر اساس عرض صفحه رشد انجام شد و ظاهر بدن مطابق با روشهای شرح داده شده توسط ادوارد ولتمن (1984) و لانگ و همکاران (1984) بود. درشت نی چپ برای بررسی حجم خاکستر استخوان بر مبنای ماده خشک بدون چربی بررسی شد.
جذب غذا و راندمان و اثر غذایی برای هر روش در آزمایش 1 و 2 بررسی شد. در صورتیکه یکی از اثرات اصلی سطوح ویتامین D3 در غذای جوجه ها برای آزمایشات دیگر در نظر گرفته شد. دلیل عدم محاسبه جذب غذا و کمبود تاثیر اساسی سطوح ویتامین D3 برای غذای مادری این بود که جوجه های خارج شده از تخم از هر گروه مادری در مرغداری وجود داشتند.
آنالیز آماری:
نتایج
آزمایش 1 (مرغهای 27 هفته):
آزمایش 2 (مرغهای 41 هفته):
آزمایش 3 (مرغهای 29 هفته):
افزایش خطی جذب غذایی و اثر غذایی با افزایش سطح ویتامین D3 در غذای جوجه ها دیده شد. میانگین جذب غذایی 14 ±315، 3 ± 333، 17 ± 342، 15 ± 383 و میانگین اثر غذایی 18% ± 584%، 2% ±712%، 3% ± 738% و 22% ±81% به ترتیب برای صفر، 100، 200 و IU/kg4000 ویتامین D3 در جیره ی غذایی جوجه بود.
آزمایش 4 (مرغهای 36 هفته):
جذب غذا متأثر غذایی با افزایش ویتامین D3 در غذای جوجه بیشتر شد. به علاوه تأثیر غذایی حالت غیر خطی داشت. میانگین جذب غذایی 13±301، 3 ± 343، 12± 364،19 ± 449 و میانگین تأثیر غذایی 026/0 ±627/0، 012/0 ± 721/0، 023/0± 737/0، 013/0 ± 704/0 برای مصرف صفر، 100، 200، IU/kg 300 ویتامین D3 بود.
آزمایش 5 (مرغهای 45 هفته):
بررسی شد. وقتی رگرسیون ساده روی تأثیر بررسی شد، تأثیر خطی مثبت در افزایش وزن بدن و خاکستر درشت نی و اثر خطی منفی در وجود TD و نرمی استخوان Ca با افزایش D3 در جیره غذایی جوجه ها دیده شد. افزایش وزن بدن نشان داد ارتباط مثبتی میان ویتامین D3 در غذای جانور و افزایش بدن وجود دارد.
اثرات درجه دوم و خطی جذب غذا و تأثیر خطی تأثیر غذایی با افزایش ویتامین D3 در غذا دیده شد. میانگین جذب غذا 18±346، 7±400، 8±412، 13±462، 12±478، 16±511 و میانگین ارزش غذایی 011/0±699/0، 016/0± 797/0، 012/0±797/0، 017/0±809/0،121/0± برای مصرف صفر، 200، 400، 800، 1600، U/Kg3200 ویتامین D3 دیده شد.
آزمایش 6 (مرغهای 52 هفته):
اثرات خطی و درجه دوم جذب غذا در راندمان غذایی با افزایش سطح ویتامین D3 درغذا همراه بود. میانگین جذب غذا 12±390، 4± 478، 6±521، 8 ±543، 8± 569،10 ± 585 و میانگین راندمان غذا هم 006/0± 732/0، 004/0± 733/0، 002/0 ± 785/0، 008/0 ±780/0، 005/0±780/0 و014/0 ±776/0 برای مصرف صفر ، 200، 400، 800، 1600 و IU/Kg 3200 ویتامین D3 بود.
نتایج تطبیقی حاصل از 6 آزمایش:
عموما جوجه های خارج شده از تخم مرغهای تخم گذار از نژاد گوشتی سطح ویتامین D3 بیشتری داشتند و افزایش وزن آنها بیش از جوجه هایی بود که ویتامین D3 کمتری مصرف می کردند. تأثیر غذای مادری بر افزایش وزن در آزمایشات 2، 4، 5و 6 و خاکستر استخوانی درشت نی در آزمایشات 2 و 6 دیده شد. اثرات مهم غذای مادری در آزمایشات 1 و 3 (جوجه های خارج شده از تخم از مادران 27 و 29 هفته سن) برای مطالعات روی ملاکها بررسی شد. وقتی 2 طرح مساوی (آزمایشات 1 و 3) برای جوجه های خارج شده از تخم مرغان 41 و 36 هفته (آزمایش 2 و 4) انجام شد اثرات جیره ی غذایی روی افزایش زن جوجه ها دیده شد.
در آزمایش های 5 و 6 وجود TD با افزایش سطح D3 در غذای جوجه ها افزایش یافت. در صورتیکه در آزمایش 3 و 4 نتیجه عکس بود و TDزیاد شد.TD و ریکتز Ca با افزایش D3 در غذای جوجه زیاد بود. در آزمایش 5 و 6 TD با مصرف Iu 3200 به ترتیب 5/7 و 7/6% بود. اعداد دیگری برای نرمی استخوان Ca به ترتیب 21 و 13% بود.
بحث:
افزایش سطح ویتامین D3 در غذای جوجه ها باعث افزایش وزن جوجه شد. افزایش خطی بدون افزایش وزن بدن توسط ادوراد و همکاران (2002) و کاسیم و ادوراد (2000) با استفاده از مصرف کم ویتامین D3دیده شده است (kg/IU 1200 غذا در سطح حداکثر) و مک کورماک و همکاران هم به آن (2004) پرداخته اند. هرچند این تحقیق متفاوت است ولی افزایش وزن بدن توسط چند محقق و استفاده از چند سطح ویتامین D3 در غذای جوجه در محیط بدون نورUV دیده شد. در این تحقیق اطلاعات نشان دادند که همه ی جوجه هایی که از یک سطح ویتامین D3 استفاده می کردند یکسان نبودند. جوجه هایی که ازمرغانی بودند که از یک سطح ویتامین D3 کمتری مصرف می کردند به سطوح مختلف D3 در غذای جوجه متفاوت از جوجه هایی از مرغانی بودند که ویتامین D3 کافی مصرف می کردند، پاسخ می دادند.
انتقال ویتامین D3 از مرغان به تخم ها در ارتباط با مقدار ویتامین D3 در غذاست. ماتیلا و همکاران (1999) افزایش خطی ویتامین Dحجم 25 هیدروکسی کولکلسی فرول را در زرده های تخم و افزایش ویتامین D3 را در غذای مرغ ها مشاهده کردند. در این تحقیق، سه سطح ویتامین D3 به مرغان تخمگذار داده شد. مقدار ویتامین D3 موجود در تخم های مرغان تخم گذار 6 هفته پس از مصرف آزمایشی غذا به مقدار4/1، 4/3 و gr100/ Mg 23 زرده تخم برای جیره های 6/26، 4/62 و Mg/kg 216 (به ترتیب) دیده شد. مقادیر بعدی 21 هیدروکسی کولکلسی فرول در زرده تخم مرغ 5/0، 1 و 5/1 میکروگرم در هر 100 گرم از زرده تخم بود.
عدم وجود تأثیر غذای مادری در آزمایشات 1 و 3 نشان می دهد که همه جوجه ها در زمان خارج شدن از تخم دارای ویتامین D یکسان هستند. در تحقیق انجام شده توسط آتنکیو و همکاران روی مرغان تخم گذار و جوجه های تولید شده، تأثیر سطح ویتامین D3 در جیره¬ی غذایی مرغان بر عملکرد مرغان قبل از سن 29 هفتگی دیده شد. تصور شده که مرغان در سن 29 هفتگی هنوز از تبدیل و انتقال D3 به تخم ها استفاده می کنند. وقتی تولید تخم ادامه دارد تأثیر ویتامین D3 دیده شد زیرا D3 از بدن مرغان وارد تخم ها با نسبت کمتر می شود. این نتایج نشان می دهد که جوجه هایی که در آزمایش 1 و 3 استفاده شده اند (از مرغان 27 و 29 هفته) معمولا تبدیل به ویتامین D3 بیشتری در کیسه ی زرده در روز اول نسبت به جوجه های آزمایشات 2 و 4 دارند.
بالاترین عملکرد جوجه های آزمایش 4 ( از مرغان تخمگذار 52 هفته ایی ) در مقایسه با جوجه های آزمایش 3 (از مرغان 43 هفته ایی) تولید تخم را در 52 هفته ایی کم می کند. در این تولید کم تخم، احتمالا مقدار انتقال D3 به تخم بیشتر است و جوجه های آزمایش 4 نسبت به جوجه های آزمایش 3، نسبت تبدیل D3 بیشتری دارند.
بر طبق برخی مطالعات گزارش شده، خاکستر درشت نی در آزمایشات 3،4،5 و 6 بدون رسیدن به حداکثر و با افزایش ویتامین D3 در غذای جوجه ها افزایش یافته است. خاکستر درشت نی یکی از ملاکهای اصلی برای افزایش سطوح ویتامین D3 در غذای جوجه است. همانند تحقیقات قبل که توسط مورفی و همکاران (1936) انجام شد و تبک و همکاران (1936)، گریمینگر(1966) و ادوارد (1966) هم به آن پرداخته اند سطح ویتامین D3 را در غذای مادر بررسی کرده و ارتباط مثبتی را با خاکستر استخوانی جوجه ها یافتند.
وجود رکتز 100% جوجه ها (آزمایش 1 و 2) نشان می دهد که متابولیسم ویتامین D هر غذای پایه وجود ندارد و محیط بدون نور UV بی تأثیر است. نقش ویتامین D3 در افزایش نرمی استخوان توسط لانگ و همکاران (1984) گزارش شده است. تأثیر غذای ماد ربر خاکستر درشت نفی و نرمی استخوان Ca برای جوجه ها در سرتاسر آزمایش بررسی شد.
همانند نتایج بدست آمد در این کار،TD توسط برخی از محققان معرفی شده است. ادوارد و همکاران (1992) دیدند که 52 و 40% از TDدر آزمایش 2 در محیط بدون نور UV در جوجه های که از 95/0% کلسیم تغذیه می کردند و IU 200 ویتامین D3 می خوردند TD کمتر شده است. الیوت و ادوارد (1994) دیدند که TD در سه دسته از جوجه های تخمگذار که از غذای مربوطه استفاده می کردند دیده شد. هرچند ضایعات در (n%)Athens Canadian Randombred و عدم وجود جوجه های سفید گلهورن (0%)Comb دیده شد. میشل و همکاران (1997) به آزمایش جوجه های انتخابی پرداختند و TD و سطوح مختلف ویتامین D3 در آنها بررسی شد. جوجه هایی که از IU/kg1600 تغذیه می کردند و توسط میشل و همکاران (1997) بررسی شدند به ترتیب دارای 83 و 33%، وTDو24 و13% نرمی استخوان برای جوجه های انتخابی برای TD بودند. الیوت و ادوارد (1997) دیدند که TD و دیکتز ca در جوجه های بزرگ شده در محیط بدون UV که از مقادیر مختلفی D3 استفاده می کردند بیشتر بود. جوجه هایی که از D3 بیشتر استفاده می کردند کاهش TD (50%) و نرمی استخوان Ca(7%) داشتند. فریت و والدروپ (2003) کاهش وجود TD و شدت تغذیه جوجه های تخمگذار را گزارش کردن و (1994) هم مصرف IU4000 ویتامین D3 را پیشنهاد کرد. مک کورمک و همکاران (2004) گزارش کردند که فرآورده ی غذایی ویتامین D3 IU/kg1000 مانع از TD در جوجه های 14 روزه ای شد که از 8/0% کلسیم و 25/0% فسفر یا 1% کلسیم و 5/0% استفاده می کردند ولی غذایی که دارای کمبود Ca P , نرمال بودند استفاده نمی شد و این امر باعث افزایش TD می شد. بیکر و همکاران (1998) در آزمایش روی محیط بدون نورUV نشان داد جوجه ها می توانند سطح بالای ویتامین D3 در غذا داشته باشند.
وجود TD کم در جوجه هایی که از ویتامین D3 استفاده می کردند می تواند در ارتباط با نسبت رشد ضعیف باشد. چند محقق به کاهش وقوع TD در جوجه هایی که رشد ضعیف داشتند نسبت به جوجه هایی که رشد زیاد داشتند پرداختند.
هیچکدام از مطالعات قبل به سطح تغذیه با D3 برای مرغانی که جوجه تولید می کردند نپرداخته بودند. NCR (1994) مقدار IU/kg300 ویتامین را برای مرغان تخمگذار سفید که هر روز 100 گرم غذا مصرف می کردند تعیین کردند. سطوح مشخص برای نژادهای تخمگذار در کتابهای و راهنماهای تجاری 500 تا IU3500 ویتامین D3 است. در این تحقیق، تصور شده که همه جوجه ها هر کیسه ی زرده ویتامین D3 ندارند زیرا آنها از مرغانی هستند که سطح تغذیه D3 مختلفی داشته اند. این متغیر جدید در این تحقیق مقایسه میان اثرات ویتامین D3 را در غذای جوجه در بین تحقیقات تغییر می دهد. ارزیابی تحقیق نشان می دهد که افزایش سطح ویتامین D3 در غذای مادری باعث افزایش وزن بدن جوجه می شود. نتایج تحقیقی همیشه از نظر آماری برای خاکستر استخوان درشت نی،TD ،ریکتز، Ca در آزمایشات مختلف روی جوجه ها مهم نیستند و این نشان می دهد که مرغان تخمگذار باید جوجه های سنگین تر و سالم تری تولید کنند و این میزان بیش از حداکثر تولید تخم در مرغان است و بیش از مقدار پیشنهادی (1994) یا اسکات و همکاران (1982) است. بویژه وقتی پرندگان در محیط های رشد کننده که دارای نور UV قابل اندازه گیری هستند.
منابع:
1)A/Atencio and.H/M/Ed wards /Jr and ?G Pest: March/20/2005 – Effect of vitamin D3 Dietary supplemenetation of Baroiler Breeder Hens on the Performance and Bone Abnormalities of the Progeny.
2) Abstract/ A.H/M/Edwards Jr and W . M Britton.1998.
The influence of Vitamin A on the utilizion and amelioration of Toxicity of chole Calcyfrol 1/25 – hydroxyl colecalcyfrol / and 1,25 dy hydroxy Cdecalafrol in yong broiler chiclcens (Sci 585 – 593).
3) Abstract/ Lec Waba M/F and K . D Roberson (2003). Effectivention of Tibia dyscondor plasia in Ross cockerels dependes on dietrany calcium /eve/ (Sci / 1769 – 1777)
