انگور، میوه‌اى حیاتى، غذایى کامل و شربتى مقوّى است که به علت وجود اسید در آن، خاصیت ضدعفونى نیز دارد و بچه‌هاى ضعیف، کم‌خون و بى‌اشتها را مى‌توان به وسیله آن به نشاط و قدرت درآورد، زیرا پتاسیم دارد. این فلز، فرح‌بخش است و طپش قلب را که پدیدآورنده غم و اندوه است، درمان مى‌کند.
تعداد کلمات 1300/ تخمین زمان مطالعه 7 دقیقه
انگور
دانشمندان گفته‌اند: انگور، روى دستگاه‌هاى گوارشى و مجارىِ ادرار، نقش مؤثرى دارد. «بقراط» و «گالى» بر استعمال شیره انگور در التهابات قسمت‌ها‌ى دستگاه گوارش اشاره کرده و در مواردی آن را تجویز کرده‌اند؛ به‌خصوص در ابتلاى به ضعف‌هاى عضلانى و استخوانى. متأسفانه برخى به جاى این‌که انگور را به منظور لزوم و صحت بدن به کار ببرند، آن را به حالتى درمى‌آورند که عقل خدادادى را از بین مى‌برد!
قسمت‌ها‌ى مختلف درخت انگور، مصرف طبى دارد؛ برگ آن مقوّى، قابض و مدر است. دم‌کرده آن در اسهال و شکم‌روش‌ها، خون‌ریزی‌ها، اشکال در دفع ادرار، نقرس، یرقان، ناراحتی‌هاى بلوغ و یائسگى زنان، مصرف مى‌کردند. قطرات مترشح از شاخه مو را که پس از قطع به دست مى‌آید، «گریه مو» خوانده و در بیماری‌ها‌ى پوستى، تب‌خال و بیماری‌ها‌ى موضعىِ چشم مصرف مى‌شده و در دفع سنگ کلیه، به شکل خوراکى تجویز مى‌کردند. «آبغوره» را در رفع اورام مخاط لثه و دهان و به شکل نوشیدنى، مفرح و مدر مصرف مى‌کردند.
دکتر چهرازى مى‌نویسد:
انگور مقدار زیادى پتاس و فلزات دیگر، مثل: آهک منیزى، آهن، منگنز، کلر، ید، ارسنیک، فسفر و سیلیس دارد و داراى ویتامین‌هاىB ،C و D است.
انگورِ ترش، خون و مایعات بدن را کم مى‌کند، از سرطان جلوگیرى مى‌کند، سموم بدن را خارج مى‌سازد، به امراض قلبى سودمند و براى بیمارانى که قادر به خوردن غذا نیستند، سرُمى مقوّى است و از ترش کردن غذا، سوء‌هاضمه، خون‌ریزى معده، پیدا شدن سنگ در کلیه و مثانه، مسمومیت ناشى از جیوه و سرب، بعضى امراض جلدى، بیمارى سل، باد مفاصل، روماتیسم، امراض شریانى و وریدى، نقرس، فشار خون، زیاد شدن اوره در خون و... جلوگیرى مى‌کند.[1]
تأثیر انگور در از میان رفتن اندوه
امام صادق(ع) فرمودند:هنگامى که آب فرو نشست و استخوان‌ها‌ى مردگان، پدیدار شد، نوح، این را بدید و بدین سبب، بسیار آشفته و اندوهگین شد. سپس خداوند به او وحى کرد: «این، کارى است که خود با خویش کرده‌اى؛ تو خود، آنان را نفرین کردى!» گفت: پروردگارا! من از تو آمرزش مى‌طلبم و به درگاه تو، توبه مى‌کنم. سپس خداوند به او وحى فرستاد: «أن کُلِ العِنَبَ الأَسوَدَ لِیُذهِبَ غَمَّکَ»؛[2] انگور سیاه بخور تا اندوهت از میان برود.
ـ انگور، داراى پتاسیم است و این فلز، فرح‌بخش است و طپش قلب را که پدیدآورنده غم و اندوه است، درمان مى‌کند.
ـ انگور، داراى فسفات زیادى است که غذاى مغز و اعصاب است.
ـ انگور، کلسیم دارد و کمبود کلسیم در بدن، موجب بیمارى مى‌شود.[3]
ـ ابو‌على‌سینا درباره فواید انگور مى‌نویسد: «انگور براى دردهاى روده و معده، مفید است.»[4] [5]
آداب خوردن انگور در روایات
پیامبر خدا(ص) فرمودند: «کُلُوا العِنَبَ حَبَّةً حَبَّةً فَإِنَّهُ أهنَأُ و أمرَأُ»؛[6] انگور، را دانه دانه بخورید، چراکه گواراتر و خوش‌تر است.«ابن‌عُکاشه» بر امام باقر(ع) وارد شد، در حالى که امام صادق(ع) نیز در حضور ایشان ایستاده بود. امام باقر(ع) انگورى نزد او نهاد و فرمود:
انگور را پیر کهن‌سال و کودک خردسال، دانه دانه مى‌خورند و کسانى که گمان مى‌کنند سیر نخواهند شد، سه دانه سه دانه و چهار دانه چهار دانه مى‌خورند، اما تو، دو دانه دو دانه بخور، که همین مستحب است.[7]
به نظر مى‌رسد، اختلاف احادیث در چگونگىِ خوردن انگور، ناظر به اختلاف در اندازه دانه‌هاى آن است؛ بنابراین، معیار کلّى در خوردن انگور، رعایت مقدارى است که مانع گوارایى و هضم آن نگردد، چنان‌که حدیث نبوى شریف، بر این حکمت، تأکید ورزیده است.[8]
بیشتر بخوانید: معرفی انگور و خواص درمانی آن
خواصّ طبی انگور
انگور، منبع غنى از ترکیبات ضدّ اکسیدکننده و ضدّ سرطان است و از این نظر، انگور قرمز مهم‌تر است، زیرا منبع سرشارى از آنتى‌اکسیدان «کوئرستین» است. پوست انگور ماده مفید «رزوراترول» دارد که از تراکم و روى هم انباشته شدن پلاکت‌هاى خون جلوگیرى مى‌کند و در نتیجه، مانع لخته شدن خون در رگ‌ها مى‌شود و مقدار جزء خوب کلسترول، یعنى HDL را افزایش مى‌دهد. انگور قرمز، خاصیت ضدّ باکترى و ضدّ ویروسی دارد. روغن هسته انگور نیز مقدار HDL را افزایش مى‌دهد.برگِ مو، مقوّى، قابض و مُدر است و در اسهال‌هاى خونى، خون‌ریزى‌‌ها، عدم دفع ادرار، نقرس، استفراغ، اختلالات گردش خون در هنگام بلوغ و یائسگى و واریس مصرف مى‌شود. در هنگام خون‌ریزى از بینى مى‌توان گردِ برگ‌هاى مو را به داخل حفرات بینى کشید تا خون‌ریزى قطع گردد.
آب انگور، ملیّن و مقوّى است و غذاى خوبى براى مبتلایان به بیمارى اوره زیاد خون و اسیدوز است؛ هم‌چنین مصرف آن براى مبتلایان به ورم کلّیه، که از نمک پرهیز داده مى‌شوند، مفید است. از نظر تولید کالرى نیز هر کیلوگرم انگور، معادل دو کیلوگرم گوشت، کالرى ایجاد مى‌کند.
باید در نظر داشت که مصرف زیاد آب انگور، ایجاد سنگ کلّیه و رسوبات در دستگاه دفع ادرار مى‌کند. از نظر استعمال خارجى، آب انگور پوست بدن را نرم مى‌کند و افزودن آن به ماسک‌هاى زیبایى، فواید بسیارى دارد.[9]
فهرست خواصّ درمانى انگور
انگور طبق طبّ سنتى ایران، گرم و تر است.ـ اخلاط بدن را متعادل مى‌کند.
ـ بسیار مقوّى و مغذى است.
ـ خون را تصفیه مى‌کند.
ـ سینه و ریه را صاف و تمیز مى‌کند.
ـ برطرف‌کننده یبوست است.
ـ براى درمان ورم معده و روده مفید است.
ـ در درمان سل ریوى و سیاه‌سرفه مؤثر است.
ـ براى درمان اسهال خونى، از انگور استفاده مى‌شود.
ـ براى درمان نقرس، بسیار مفید است.
ـ کسانی که معده ضعیف دارند، باید انگور را بدون پوست بخورند، زیرا پوست آن دیرهضم است و موجب دل‌درد، نفخ و عوارض دیگر مى‌گردد.
ـ انگور بهترین میوه براى کسانى است که مى‌خواهند لاغر شوند و بدن خود را از اسیداوریک، سنگ‌هاى صفراوى و مسمومیت‌هاى مزمن (مسمومیت از سرب یا جیوه) پاک کنند. این‌گونه اشخاص باید هر هفته به مدت دو روز، فقط آب انگور بخورند و رژیم آب انگور بگیرند؛ بدین ترتیب که هر دو ساعت یک بار، آب انگور تازه را بگیرند و بنوشند. مقدار مصرف روزانه انگور تقریباً دو کیلوگرم است. در این دو روز نباید غذاى دیگرى مصرف کنند؛ فقط مى‌توانند آب بنوشند.
ـ رژیم آب انگور براى مبتلایان به سل ریوى و بواسیر نیز مفید است.
ـ براى تقویت و طراوت پوست و هم‌چنین روشن کردن رنگ پوست، آب انگورِ تازه را با یک تکه پنبه به صورت بمالید و پس از ده دقیقه با آب نیمه‌گرم محتوى کمى جوش شیرین بشویید.
ـ زیاده‌روى در مصرف آب انگور به‌طور مداوم ایجاد سنگ کلیه مى‌کنند.[10]
خواصّ طبى روغن هسته انگور
روغن هسته انگور، گرم‌کننده بدن است. این روغن، ضد یبوست نیز هست. از آن براى نقاشى و تهیه صابون نیز استفاده مى‌شود.خواصّ طبى هسته انگور
هسته انگور از نظر طب سنتى ایران، سرد و خشک است.ـ داراى تانن و بنابراین، قابض است.
ـ اسهال را برطرف مى‌کند.
ـ ترشح ادرار و اسپرم را کم مى‌کند.
ـ گرد هسته انگور را براى درمان به مسلولان مى‌دهند.
ـ هسته انگور براى آن‌ها‌یى که مثانه و کلیه ضعیفی دارند، مضر است.[11]
خواص طبى پوست انگور
پوست انگور از نظر طب سنتى ایران، سرد و خشک است:ـ پوست انگور را خشک مى‌کنند و مى‌سوزانند؛ خاکستر به‌دست‌آمده را براى درمان اکثر زخم‌ها استفاده مى‌کنند.
ـ پوست انگور، دیرهضم است و بهتر است در موقع خوردن پوست، آن را بیرون آورید.
نمایش پی نوشت ها:
[1]. دائرة‌المعارف بزرگ طب اسلامى، ج1، ص286.
[2]. الکافی، ج6، ص350، ح2؛ المحاسن، ج2، ص363، ح2264 و بحارالانوار، ج66، ص149، ح11.
[3]. طب روحانى، ج2، ص144.
[4]. همان، به نقل از: قانون، کتاب دوم، ص271.
[5]. قرآن و طب، ص166.
[6]. عیون أخبار الرضا(ع)، ج2، ص35، ح82؛ مکارم‌الأخلاق، ج1، ص378، ح1260؛ الدعوات، ص148، ح388؛ المحاسن، ج2، ص362، ح2261؛ طبّ النبی(ص)، ص58؛ بحارالانوار، ج66، ص123، ح15 و الفردوس، ج3، ص243، ح4715.
[7]. الکافی، ج1، ص476، ح1 و ج6، ص351، ح6، الخرائج و الجرائح، ج1، ص286، ح20 و بحارالانوار، ج66، ص119، ح9.
[8]. دانش‌نامۀ احادیث پزشکى، ج2، ص408.
[9]. دانش‌نامۀ طب اهل‌بیت(ع)، ص219.
[10]. دانش‌نامۀ طب اهل‌بیت(ع)، ص221.
[11]. همان، ص222.
کتابنامه:
ـ قرآن کریم.
ـ جمعى از نویسندگان، کتب طبى انتزاعى، بی‌جا، ناشر دیجیتالی: مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان، بی‌تا.
ـ حاجى‌شریف، احمد، اسرار گیاهان دارویى، تهران: حافظ نوین، چهارم، 1386.
ـ دریایى، محمد، دانش‌نامه طب اهل‌بیت(ع) بر اساس طب الأئمه(ع)، تهران: پیام کتاب، اول، 1388.
ـ صانعى، صفدر، همیشه لاغر و سلامت باشید، تهران: حافظ نوین، دوم، 1386.
ـ عباس‌نژاد، محسن، قرآن و طب، مشهد: مؤسسه انتشاراتى بنیاد پژوهش‌هاى قرآنى حوزه و دانشگاه، اول، 1385.
ـ محمدى‌رى‌شهرى، محمد، دانش‌نامه احادیث پزشکى، قم: دار‌الحدیث، ششم، 1385.
ـ مفضل‌بن‌عمر، توحید مفضل؛ شگفتی‌هاى آفرینش، ترجمه: نجفعلى میرزایى، قم: هجرت، پنجم، 1377.
ـ میرحیدر، حسین، معارف گیاهى، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى، هفتم، 1385.
ـ ا‌بن‌بابویه، محمد‌‌بن‌‌على(شیخ صدوق)، علل الشرائع، ترجمه: محمدجواد ذهنى تهرانى، قم: انتشارات مؤمنین، اول، 1380ش.
ـ ا‌بن‌بابویه، محمد‌‌بن‌‌على(شیخ صدوق)، الخصال، قم: جامعه مدرسین، اول، 1382ش.
ـ پاداش نیکی‌ها و کیفر گناهان (ترجمه ثواب الأعمال)، قم: دفتر انتشارات اسلامی، اول، 1381ش.
ـ من لا یحضره الفقیه، تهران: دار الکتب الاسلامیه، اول، 1367ش.
ـ عیون أخبار الرضا(ع)، تهران: نشر صدوق، اول، 1378ق.
ـ احمد‌‌بن‌‌محمد‌‌بن‌خالد، المحاسن، قم: دار الکتب الاسلامیه، دوم، 1371ق.
ـ بروجردى، آقاحسین، منابع فقه شیعه (ترجمه جامع الأحادیث الشیعه)، ترجمه: عده‌اى از فضلا، تهران: فرهنگ سبز، اول، 1386.
ـ پاینده، ابو‌القاسم، نهج‌الفصاحه، تهران: دنیای دانش، چهارم، 1382ش.
ـ تمیمى آمدى، عبد‌الواحد بن محمد، تصنیف غرر‌الحکم و درر‌الکلم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، اول، 1366ش.
ـ تمیمى آمدى، عبد‌الواحد بن محمد، غرر‌الحکم و درر‌الکلم، تحقیق و تصحیح: سیدمهدى رجائى، قم: دار الکتاب الإسلامی، دوم، 1410ق.
ـ حلوانى، حسین‌‌بن‌‌محمد‌‌بن‌‌حسن‌‌بن‌نصر، نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، قم: بنیاد امام مهدی(ع)، اول، 1408ق.
ـ حمیرى، عبدالله‌‌بن‌‌جعفر، قرب الإسناد، تحقیق و تصحیح: مؤسسة آل‌البیت(ع)، قم: مؤسسة آل‌البیت(ع)، اول، 1413ق.
ـ دیلمى، حسن‌‌بن‌‌محمد، إرشاد القلوب إلى الصواب، قم: شریف الرضی، اول، 1412ق.
ـ قطب‌الدین راوندى، سعید‌‌بن‌‌هبة‌الله، الدعوات، قم: انتشارات مدرسه امام مهدى(ع)، 1407ق.
ـ محمدی ری‌شهری، محمد، منتخب میزان‌الحکمه، قم: دار الحدیث، 1387.
ـ حر عاملى، محمد‌‌بن÷حسن، وسائل‌الشیعه، تحقیق و تصحیح: مؤسسة آل‌البیت(ع)، قم: مؤسسة آل‌البیت(ع)، اول، 1409ق.
ـ طبرسى، حسن‌‌بن‌فضل، مکارم الأخلاق، تهران: دوم، 1365ش.
ـ طوسى، محمد‌بن‌‌حسن، الأمالی، قم: دار‌الثقافه، اول، 1414ق.
ـ کراجکى، محمد‌‌بن‌‌على، گنجینه معارف شیعه إمامیه (ترجمه کنز‌الفوائد و التعجب)، تهران: فردوسی، اول، بى‌تا.
ـ کلینى، محمد‌‌بن‌‌یعقوب‌‌بن‌‌اسحاق، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیه، چهارم، 1407ق.
ـ کوفى اهوازى، حسین‌‌بن‌سعید، زاهد کیست؟ وظیفه‌اش چیست؟ (ترجمه الزهد)، قم: نور السجاد(ع)، اول، 1387ش.
ـ مجلسى، محمد‌باقر، بحار‌الأنوار، بیروت: دار احیاء التراث علمی، دوم، 1403ق.
ـ مجلسى، محمدتقى‌بن‌مقصودعلى، لوامع صاحبقرانى (مشهور به شرح فقیه)، قم: اسماعیلیان، دوم، 1414ق.
ـ نورى، حسین‌‌بن‌‌محمدتقى مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، تحقیق و تصحیح: مؤسسة آل‌البیت(ع)، قم: مؤسسة آل‌البیت(ع)، اول، 1408ق.
