عزت نفس منبع عزت است
احساس حقارت و شک و تردید در انجام کارها، موجب زیان دیدن سرمایه وجودی ؛ یعنی کرامت نفس و اعتماد به نفس می گردد و فرد، از حرکت و تلاش باز می ماند و فعالیتش متوقف می گردد
شنبه، 6 مهر 1398
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
در جریان شناخت ارزشهای والا و انس با آنها، آدمی شخصیتی بالنده و سعه وجودی گسترده ای پیدا می کند و به مرحله ای می رسد که فرد تنها در ارتباط با مبدأ آفرینش احساس آرامش و ارزشمندی می نماید و خود را کم کم به کانون عزت نزدیک می بیند. تزکیه نفس و رعایت تقوا، رفتارها و اعمال انسان را ضابطه مند و الهی می گرداند و در اثر رشد و سعه وجودی، فرد، احساس ارزشمندی و رضایتمندی را تنها در سایه رضایت پروردگار خویش، محقق می داند. این امر گرایش به کارهای خیر را در انسان تقویت نموده و تحمل سختیها و مشکلات را برای دست یابی به ارزشهای متعالی سهل و ساده می گرداند. چنین انسانی ارزش و سعۀ وجودی خود را تنها در ارتباط و پیوند با منبع عزت و رضایت الهی احساس می کند و عزم و اراده خود را فانی در عزم و اراده حضرت حق می داند.
همان طور که فهمیدیم، انسان برای رویارویی با محیط و رشد و تعالی خود، نیازمند عزت نفس و دست یابی به اعتماد به نفس و عزم و اراده در انجام دادن کارهاست. کسی که عزت نفس ندارد، برای خویشتن ارزش و اهمیتی قائل نیست و در نتیجه، رفتار معقول و صحیحی از وی سر نمی زند. انسان هر چه در شناخت تواناییها و نقاط قوت و ضعف خود، آگاهی ناقصتری داشته باشد، در تنظیم اعمال و رفتار خویش ناموفقتر است و از فعالیتهای مثبت امتناع می ورزد و از تلاش ذهنی خلاق و بروز استعدادهای بالقوه خویش دور می ماند، و در نتیجه دچار یأس و افسردگی و اختلالات روانی خواهد شد.
احساس حقارت و شک و تردید در انجام کارها، موجب زیان دیدن سرمایه وجودی ؛ یعنی کرامت نفس و اعتماد به نفس می گردد و فرد، از حرکت و تلاش باز می ماند و فعالیتش متوقف می گردد و تسلیم حوادث می شود، در نتیجه احساس اضطراب و درماندگی و عدم لیاقت می نماید.
مثلا کودک در مقابل برخوردهای محیط و اطرافیان شخصیت خود را به طور مداوم در معرض ارزشیابی دیگران می بیند. اطرافیان با سرزنشها و دخالتهای بی موقع و طرح انتظارات و توقعات بالا او را تحت فشار قرار می دهند، همواره خطاهای او را زیر ذره بین قرار می دهند، این خود به منزله تهدید و تضعیف امنیت خاطر وی می شود. چنین فردی شخصیتی مضطرب پیدا می کند و عزت نفسش کاهش می یابد و آرامشش - که لازمه رشد متعادلش است. به مخاطره می افتد و در نتیجه ، دلسردی و یأس و کم رغبتی به کار و تحصیل در او قوت می گیرد.
دانش آموز به هر اندازه که نتواند خود را با ارزشها و معیارهای خواسته شده و توقعات مورد انتظار اطرافیان وفق دهد، به همان اندازه احساس ناکامی و بی لیاقتی و حقارت در وی رشد می نماید و این خود بزرگترین مانع برای فعالیت و تلاشهای بعدی کودک خواهد شد.
در طول دوران تحصیل اگر برای دانش آموز احساس ارزشمندی حاصل نشود، به درس و تحصیل بی علاقه می گردد و در نتیجه در کلاس درس تمرکز حواس لازم را برای فراگیری فعال از دست می دهد. کند فهمی و بی رغبتی دانش آموز به درس و یادگیری، بازتاب منفی کاهش احساس کفایت و لیاقت است. در بیشتر مدارس به علت آسیب دیدن عزت نفس، دانش آموزان پس از گذشت چند روزی از سال تحصیلی، تلاش و رغبت خود را به درس از دست می دهند و ارزشیابیهای نامعقول و مقایسه های نابه جا، قدرت و توانایی عمل دانش آموز را مورد شک و تردید قرار می دهد، به طوری که فرد شور و شوق به تحصیل را از دست می دهد و در اثر قضاوتهای ارزشی و ارزیابیهای شخصیتی و طعنه ها، این باور بر او غلبه پیدا می کند که همه درهای موفقیت به روی وی بسته شده است؛ از این رو، حیران و آشفته، گاهی خود را از انجام کوچکترین عملی عاجز و ناتوان می بیند و همین موضوع باعث می شود که زمینه های رشد استعدادها و خلاقیتها در دانش آموز افول نماید.
کودک و نوجوان براساس رشد ذهنی و توان فکریی که به دست می آورد، هدفهایی را برای خود بر می گزیند، ولی امر و نهیها و تحکماتی را که اطرافیان به وی تحمیل می کنند، او را از حرکت باز می دارد و چون احساس ارزشمندی نمی کند، به تدریج قدرت فکر و تدبیر در فعالیتهای درسی و اخلاقی و نظم بخشی به امور خویش را از دست می دهد و از نیل به عزم و اراده و فهم و درک و شناخت باز می ماند.
متأسفانه والدین به علت عدم توجه به این مسائل و سخت گیریها و توقعات بیجا، موجبات عدم تعادل و ناهماهنگی و آسیب پذیری روانی دانش آموزان را فراهم می آورند. در حقیقت رفتار و عکس العملهای دانش آموز در محیط خانه و مدرسه ، معلول و بازتاب احساس ارزشمندی و عزت نفس آنان در محیط زندگی است . اجبار و تحمیل و به حساب نیاوردن کودکان و نوجوانان، عدم توضیح و تفسیر مسائل روزمره زندگی و یا ابراز محبت بیجا و خدمت بیش از حد والدین و اطرافیان ، توان فکری کودکان را تحلیل می برد و آن را سست و بی مایه می سازد . عدم بازشناسی و ارزیابی صحیح فرد از خود سبب می گردد که برای ارضای نیاز فطری عزت نفس خویش، حقایق را نادیده انگارد و راه ناصواب بپیماید و برای خروج از احساس حقارت به ارزشهای کاذب متوسل شود و بدین سبب، شخصیت متزلزلی پیدا می کند و همواره در برخوردها، در معرض مخاطره و شکست واقع می شود، لذا می کوشد با استفاده از راههای نامعقول و نادرست برای خود کسب ارزش کند. خود فریبی جریانی است پیچیده که موجب حرکات و رفتار نفاق آمیز می شود .
طرح موضوعات ارزشی در سطح بالا و انتظار از کودک و نوجوان، بدون در نظر گرفتن سن و توان و ظرفیت آنان، بر احساس حقارت و بی اعتمادی آنان به خویشتن می افزاید. در این صورت آنان به علت عدم امنیت خاطر، از تعقل و تفکر در کارهای عادی هم، خودداری می کنند و در صحنه زندگی برای انجام هر کاری ترس و وحشت، آنان را فرا می گیرد و از احساس عدم کفایت و بی لیاقتی در کارها رنج می برند.
به این ترتیب، بر اثر دخالتها و تذکرات و سرزنشهای محیط و اطرافیان، دریچه فهم و درک بر روی کودکان بسته می شود و آنان از لحاظ عاطفی مورد بی مهری و خشونت و با توجه و محبت افراطی واقع شده و در نتیجه آسیب روانی می بینند.
منبع: والدین و مربیان مسؤول، رضا فرهادیان، چاپ پنجم، مؤسسه بوستان کتاب، قم 1392
مقالات مرتبط
مهمترین وسیله ارتباط کلام است
نقش عاطفی و روانی کلمات
ارتباط سالم با کودکان
پذیرفتن کودک آن چنان که هست
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
تازه های مقالات
چرا پیامبر (ص) فرموده است که سوره هود مرا پیر کرده است؟
توصیه هایى اخلاقی از آیت الله سیدعبدالکریم کشمیرى (رحمه الله)
توصیه هاى اخلاقى ـ عرفانى امام خمینى به فرزندش سیداحمد خمینى
اوصاف و ویژگیهای منتظران امام زمان(عج) چگونه است؟
اهداف و آرمان هاى امام خمینی (رحمه الله) از منظر رهبر انقلاب
دوست کیست و نحوه ارتباط و معاشرت با او از منظر ائمه اطهار
چرا زنازادگان عاقبت بخیر نمی شوند؟
اهمیت نماز در سیره علمى و عملى امام خمینی (رحمه اللّه)
نحوه کاشت و نگهداری از گل قلب ارغوانی: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل فیلودندرون یا گوش گرگی: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
بیشترین بازدید هفته
آیا استحمام در زمان آبله مرغان خطرناک است؟
نماز استغاثه امام زمان (عج) را چگونه بخوانیم؟
زنگ اشغال برای برخی تماس گیرندگان
پیش شماره شهر های استان تهران
نحوه خواندن نماز والدین
وجود خلط یا مخاط شفاف در مدفوع
لیست کاملی از خدایان و الهههای یونانی
گیاه بیلهر خواص و عوارضی دارد؟
سمبل پرندگان و معانی آنها
دعا برای ختم به خیر شدن امور و گشایش مسائل
موارد بیشتر برای شما
ایران از آبرویش دفاع کرد، کشورهای عربی که آبرویی برایشان نمانده!
وقتی ابتکار یک کارگر برای دریافت انگشتر جواب میدهد!
آزادی بیان به سبک فرانسه
بازتاب حمله موشکی ایران به صهیونیستها در پاکستان
منطق معیوب تنشزدایی آمریکایی
استعفای بالاترین مقام نظامی صهیونیستها
ابوعبیده: ما دیدیم که تاثیر عملیات ایران چقدر بود
آشنایی با ایرانشناس و ادیب برجسته
امضای قرارداد واگذاری سرخابیها با حضور وزرای ورزش و اقتصاد
پاسخ کوبنده نماینده کویت در سازمان ملل به نماینده اسرائیل
ایرانیان نشان دادند که میتوانند برای اسرائیل یک فاجعه بیافرینند!
لحظات دلهره آور از نجات راننده گرفتار در خودرو آتش گرفته
حضرت عبدالعظیم، شاه سلام علیک/حسین طاهری
بالا گرفت روز اُحد تا که کارزار/حسین طاهری
تو طبیب دل بیمار منی/محمدحسین پویانفر