زردی نوزاد چیست؟
زردی نوزاد یک بیماری است که در آن رنگ پوست و سفیدی چشمها به رنگ زرد در می آید، اگر انگشتتان را بر روی بینی یا قفسۀ سینۀ نوزاد سفید پوست مبتلا به زردی فشار دهید، خواهید توانست این اثر زردی را ببینید، اگر نوزادتان سیاه پوست باشد، زردی را می توانید در سفیدی چشمها یا بر روی لثه هایش ببینید، شایع ترین نوع بیماری زردی نوزاد ، در روز دوم یا سوم بعد از تولد نوزاد آشکار می شود، یعنی تقریباً زمانی که نوزاد دارد از بیمارستان مرخص می شود، بنابراین شناخت و تشخیص به موقع آن حائز اهمیت است، اغلب این موارد، که زردی نوزاد از دیدگاه تنکرد شناسی نامیده می شوند، در عرض دو هفته خودبه خود ناپدید می شوند.1علل زردی نوزادان
بیلی روبین حاصل تجزیه گلبولهای قرمز خون است. بیلی روبین توسط کبد از خون جمع شده و توسط مدفوع از بدن خارج میشود. در دوران جنینی به دلیل کامل نشدن کبد این وظیفه بر عهده کبد مادر خواهد بود که بیلی روبین را از خون او جمع‌آوری و دفع می‌کند اما پس از تولد کبد به مدت زمانی نیاز دارد تا برای مسئولیت‌های خود آماده شود بنابراین در برخی نوزادان رنگدانه بیلی روبین در خون تجمع یافته و در نتیجه پوست او زرد میشود.2آیا برای بیماری زردی نوزاد باید نگران بود؟
بیشتر موارد زردی در نوزادان تازه متولد شده بی ضرر بوده و به درمان نیاز ندارند، پزشک ممکن است دستور آزمایش خون دهد تا میزان بیلیروبین نوزادتان را اندازه گیری کنید، که طی آن معمولاً مقدار کمی خون از پاشنۀ نوزادتان گرفته می شود، در مواردی که زردی نوزاد خفیف باشد، پزشک ممکن است پرتو درمانی (نوردرمانی) را تجویز کند، که طی آن نوزاد بطور برهنه زیر لامپ های آبی رنگ مخصوص قرار می گیرد که به تجزیه بیلیروبین بدنش کمک می کند، طوری که بتواند از بدن دفع شود، این نوع درمان را می توان در بیمارستان یا درخانه با استفاده از منبع نور قابل حمل انجام داد، یک نوع مخصوص پتو از جنس فیبر نوری، به نام پتوی بیلی، اثر مشابهی در درمان زردی نوزاد دارد، علاوه بر پرتو درمانی، لازم است بدن نوزاد بتواند آب کافی جذب کند و هرگونه مشکل درمانی اساسی تشخیص داده شده و معالجه شود.پزشک شما ممکن است تعداد دفعات زیاد شیردهی را توصیه کرده یا مکمل های غذایی را به آن بیفزاید تا مایعات بیشتری به نوزادتان داده و به او کمک کنید تا بیلیروبین بیشتری از طریق مدفوع از بدنش دفع کند، هدف از این معالجه این است که میزان بیلیروبین کاهش داده شود تا از تراکم مواد سمّی در مغز نوزاد جلوگیری شود(این بیماری کرنیکتروس(یک سندرم عصبی قابل پیشگیری) نامیده می شود). در اثرکنترل و معالجه، خطر کرنیکتروس یا عوارض دیگر تقریباً به طور کامل رفع می شود.1
بیماری زردی نوزادان بر دو نوع تقسیم می‌گردد
زردی فیزیولوژیک نوزادان
که به آن زردی طبیعی نوزاد نیز گفته میشود که به معنای این نیست که نوزاد نیاز به درمان ندارد که در نوع زردی در نوزادان معمولاً روز دوم یا سوم تولد نوزاد آغاز و به تدریج شدت یافته و خودبه‌خود در طول دو هفته آتی برطرف خواهد شد. زردی نوزادان در نوزادان نارس طی 7- 5 روز اول تولد به اوج خود رسیده و درمان آن دو ماه طول می‌کشد.زردی پاتولوژیک نوزادان
در این مدل زردی نوزادان که بیماری شدت بیشتری دارد و اقدامات درمانی جدی و گسترده‌تری را می‌طلبد به عبارتی باید دید که علت زمینه‌های ابتلا به زردی نوزادان چه بوده و با بررسی‌های بیشتر بیماری‌های احتمالی همراه با زردی نوزادان تشخیص داده شود. به طور کلی اگر نوزاد در24 ساعت ابتدایی تولدش دچار زردی نوزادان شود زردی او پاتولوژیک است و تیم پزشکی نوزاد باید در بیمارستان بررسی‌های لازم را انجام دهند.2نشانه زردی در نوزادان چیست؟
زردی در نوزادان می تواند به راحتی مشخص شود .که معمولاً در عرض یک یا دو روز پس از تولد شروع می شود. زرد شدن پوست معمولاً از صورت شروع میشود و سپس به تدریج به بقیه بدن گسترش می یابد. برای مطمئن شدن، به آرامی روی پوست فشار دهید در ناحیه فشرده شده، قسمت زرد رنگ ایجاد می شود اگر چنین موردی مشاهده کردید قبل از هر اقدامی با پزشک خود مشورت کنید.نشانه های کلی وجود زردی در نوزاد شامل :
ظاهر بیمار و ضعیف
تب و تغذیه ضعیف
نوزادی که زردی دارد می تواند :
ادرار زرد و تیره رنگ داشته باشد در صورتی که باید بی رنگ باشد.
مدفوع بی رنگ داشته باشد در حالی که باید زرد یا نارنجی باشد.
در مک زدن سینه مادر و تغذیه ضعیف باشد.
خواب آلود باشد و گریه با صدای بلند داشته باشد.3
علائم نگران کننده زردی نوزاد
در بیشتر موارد ،نوزاد و مادر ظرف 72 ساعت بعد از تولد، از بیمارستان ترخیص می شوند.در چنین مواردی مهم است که چشم نوزاد را برای زردی چک کنید و مراقب نشانه های زیر باشید:
کودک شما به درستی غذا نمیخورد.
به نظر می رسد که کودک مضطرب و خسته است و گریه های بلند می کند.
رنگ زرد و سایه سیاه در کودک .
کودک که دارای تب بیش از 100 درجه فارنهایت است.
معمولا در چند روز اول کار خاصی برای مراقبت از کودک وجود ندارد.فقط مقدار و کیفیت تغذیه مورد بررسی قرار گیرد.
اگر میزان زردی بالا به نظر برسد، نوزاد معمولا در بیمارستان نگهداری می شود و تحت درمان فتوتراپی قرار می گیرد ؛ فتوتراپی ،باعث کاهش بیلی روبین در بدن نوزاد می شود . اگر مسئله دیگری وجود نداشته باشد، ممکن است بعضی از داروهای خانگی برای درمان زردی را امتحان کنند.3
درمان‌های خانگی زردی نوزاد
نور خورشید
هنگام بروز زردی کم در نوزادان، با مشورت پزشک می‌توانید از نور خورشید کمک بگیرید. نگه داشتن کودک در نورخورشید، بسیار تأثیرگذار است فقط مراقب باشید طولانی مدت در معرض نورخورشید قرار نگیرد زیرا ممکن است باعث آفتاب سوختگی وی شود.آب جوانه گندم
آب جوانه گندم کمک می‌کند تا سموم بدن کودک دفع شود. اگر کودک توسط شیر مادر تغذیه میشود، مادر باید آب جوانه گندم مصرف کند زیرا از طریق شیر مادر به کودک می‌رسد.شیردهی مداوم
کودک باید به طور منظم تغذیه شود. تغذیه منظم کمک می‌کند تا بیلی روبین شسته شود، همچنین به کارکرد کبد کمک می‌کند و بدن نوزاد آب کافی خواهد داشت.شیرخشت و ترنجبین
ترکیب گزانگبین، شیرخشت و ترنجبین مشهورترین درمان خانگی و یکی از مؤثرترین روش‌های درمان زردی نوزاد است.(با مشورت پزشک)مواد مکمل همراه با شیر خشک
اگر کودک شما شیرخشک می‌خورد، پزشک می‌تواند مکملی تجویز کند که به درمان زردی کمک کند.حمام نوزاد با گل بنفشه و گل خطمی
یکی از درمان‌هایی که برخی متخصصان طب سنتی آن را پیشنهاد می‌دهند، حمام کردن نوزاد با عصاره یا جوشانده گیاه گل بنفشه و گل خطمی است. برای انجام این روش ساده، کافی است با اضافه کردن گیاه گل بنفشه و خطمی به آب گرم داخل وان نوزاد، او را حمام کنید.درمان با لامپ‌های مخصوص
لامپ‌های خورشیدی مخصوص، یک درمان جایگزین فتوتراپی در بیمارستان هاست.4نکات مهم تغذیه مادر هنگام وجود زردی در نوزاد
توجه داشته باشید که زمانی که نوزاد زردی دارد مادر از خوردن غذاهای با طبع گرم بایستی خودداری کند.مادران شیرده هنگام زردی نوزادشان عرق کاسنی و شاهتره به نسبت مساوی مخلوط کرده؛ روزی 3 استکان مصرف کنید.
اگر طبع گرم تری دارید می توانید از عرقیجات خنک تر دیگر مانند عرق گشنیز، بید، خارشتر و همیشه بهار یا جوشانده گیاهانی مثل عناب، بنفشه، همیشه بهار، پنیرک، تخم گشنیز، تخم کاسنی، تخم کاهو، تخم خرفه، پوست بید و مانند آنها را هم به برنامه درمانی اضافه کنید.
برای جلوگیری از بروز زردی در نوزاد مادران شیرده بهتر است مصرف شیرینی ها، غذاهای پرچرب، سرخ کرده، پرادویه، انواع بستنی، فالوده و مواد نشاسته ای را در ماه های آخر بارداری کم کرده و حتی اگر می توانند قطع کنند.3
پینوشتها
1.www.mamanam.com
2.www.beytoote.com
3.www.namnak.com
4.www.mashreghnews.ir
