مرگ مغزی

مرگ مغزی BRIN DEATH یک معیار پزشکی و قانونی جهانی برای تعیین مرگ مورد قبول است. تعیین مرگ مغزی معادل مرگ قلبی ریوی است. وقتی بیمار به “اغما برگشت ناپذیر” مبتلا می شود علایمی شامل عدم هشیاری، از بین رفتن پاسخ به رفلکس های ساقه مغز و تنفس خود به خودی و EEG مسطح، را نشان می دهد.

استفاده از تنفس مصنوعی بقای عملکرد سایر اندام ها را با وجود آسیب عصبی، امکان پذیر کرده است، این امکان وجود دارد با اینکه مغز فرد “مرده” یا فاقد عملکرد شده، ولی اندام های عمومی با استفاده از دستگاهای احیا هنوز زنده هستند. این هماهنگ با یکسان سازی قانون مرگ است که می گوید: ” فردی که (1) قطع برگشت پذیر عملکردهای گردش خون و تنفس را داشته باشد، و (2) قطع برگشت ناپذیر تمام عملکردهای کل مغز، از جمله ساقه مغز، را دارد، مرده است.
ویژگی بارز BRIN DEATH عبارت است از: کمای عمیق و عدم پاسخ به محرک های بیرونی کاملاً بی پاسخ است.1

علت مرگ مغزی

تصادفات رانندگی

وارد آمدن ضربه شدید به سر

سقوط از ارتفاع

غرق شدن در آب

مسمومیت ها

خونریزی های داخلی مغز و همچنین سکته مغزی.

این عوامل چگونه باعث مرگ مغزی می شوند؟ چهار رگ اصلی که از گردن وارد جمجمه می‌شوند وظیفه خونرسانی به مغز و ساقه مغز را به عهده دارند. برخی موارد مانند ضربه به سر، خونریزی مغزی ناشی از پاره شدن عروق مغزی، تومورهای مغزی و … موجب بالا رفتن فشار داخل مغز شده و بدلیل غیر قابل اتساع بودن استخوان‌های جمجمه، فشار بالا، موجب بسته شدن عروق داخل مغز می‌شود . همانطور که قبلا” نیز گفته شد این واقعه منجر به قطع خونرسانی به سلول‌های مغزی شده و کلیه سلول‌های مغز و ساقه مغز به طور کامل تخریب می‌گردند.

گاهی به علت قطع اکسیژن رسانی به مغز برای مثال خفگی یا ایست قلبی تنفسی بدون قطع خونرسانی همه سلول‌های مغز و ساقه مغز با هم تخریب شده و مرگ مغزی اتفاق می‌افتد. به دلیل تخریب کامل سلول‌ها در مرگ مغزی امکان بازگشت عملکرد سلول‌ها و بازگشت بیمار به زندگی، به هیچ عنوان وجود ندارد؛ که این تفاوت اصلی مرگ مغزی با کماست.2

تفاوت مرگ مغزی با کما

توجه به تفاوت مین مرگ مغزی و کما بسیار ضروری است. در کما سلول‌های مغزی تخریب نمی‌شود و بیمار با کاهش اعمال مغز مواجه است. بنابراین در این وضعیت احتمال برگشت هوشیاری وجود دارد، ولی مرگ مغزی، فقدان برگشت ناپذیر همه فعالیت‌های مغز است و شانسی برای بهبودی بعد از مرگ مغزی وجود ندارد.

در حالت اغما (کما) شخص ممکن است برای مدت طولانی زنده بماند و زندگی نباتی پیدا کند، ولی در مرگ مغزی، فرد حتما بعد از چند ساعت یا نهایتا چند روز فوت خواهد کرد.

بعد از مرگ مغزی یک فرد، قلب به‌دلیل خودکار بودن در صورت داشتن اکسیژن تا مدتی به کار خود ادامه می‌دهد، ولی یک دستگاه تنفس مصنوعی باید اکسیژن کافی را برای ادامه ضربان قلب فراهم کند. هرچند با وجود همه این تجهیزات نیز قلب را تا مدت زیادی نمی‌توان زنه نگه داشت. این مدت از چند ساعت تا چند روز ممکن است طول بکشد.

علاوه بر قلب، دیگر اعضای بدن فرد مرگ مغزی شده مانند کلیه‌ها، کبد، شش و ... تا مدتی زنده و قابل پیوند هستند. این ارگان‌ها، درصورت اقدام به موقع، می‌تواننددر بدن شخص دیگری بوسیله پیوند اعضا استفاده شوند. با این حال، تخریب اعضای بدن به فاصله کمی پس از مرگ مغزی شروع می‌شود. به همین علت فرایند پیوند اعضا بایدهرچه زودتر انجام شود.3

معیارهای لازم برای تایید مرگ مغزی

الف) علت اختلال عملکرد مغز باید شناخته شده و غیرقابل برگشت باشد.

برای تعیین علت رادیوگرافی و از بین بردن شرایط قابل درمان، اغلب تصویربرداری عصبی لازم است.

هیچ شرایط پزشکی مخدوش کننده ای وجود ندارد که بتواند در معاینه بالینی تأثیر بگذارد، از جمله اختلالات شدید الکترولیت، اختلالات اسید بیس، سطح آمونیاک بالا یا اختلالات غدد درون ریز به ویژه، کم کاری تیروئید عمیق یا پرکاری تیروئید یا کمبود شدید کورتیزول. دمای بدن باید> 96.8 درجه فارنهایت (36.5 درجه سانتیگراد) باشد. فشار خون سیستولیک باید> 90 میلی متر جیوه حفظ شود. هیچ مدرکی درمورد مسمومیت با مواد مخدر، مسمومیت یا استفاده از داروهای مسدود کننده عصب عضلانی وجود ندارد. سطح باربیتورات باید <10 میکروگرم="" بر="" میلی="" لیتر="">

اخیراً دوزهای مهمی از داروهای ضد افسردگی CNS (به عنوان مثال، مواد مخدر، آرامبخش، خواب آور، ضد انعقادی) انجام شده باشد، باید قابلیت اطمینان از معاینه بالینی را زیر سؤال برد و باید آزمایشات جانبی انجام شود. در صورتی که بیمار به تازگی یا طولانی مدت استفاده از داروهای مسدود کننده عصبی و عضلانی را داشته باشد، باید عدم وجود محاصره عصبی-عضلانی (به عنوان مثال، با روش تحریک عصب) وجود داشته باشد. در صورت وجود متغیرهای مخدوش کننده، مرگ مغزی با کمک آزمایشات جانبی مشخص می شود.

ب) سه یافته در مرگ مغزی عبارت است از

اغما، عدم وجود رفلکس های ساقه مغز و آپنه. اغما به عنوان فقدان هرگونه واکنش واسطه مغزی به محرک ها، از قبیل درد در تمام اندام ها تعریف می شود.

رفلکس های مغز باید موارد زیر را شامل شوند:

پاسخ به نور (در صورت پاسخگویی ممکن است یک ذره بین مفید باشد.) دانش آموزان باید پزشک را از احتمال مسمومیت با مواد مخدر مطلع کنند. اما می توان با آسیب پوستی نیز دید.

حرکات چشمی: بدون رفلکس چشمی که تنها در صورت اطمینان از سالم بودن ستون فقرات گردنی انجام می شود و هیچ رفلکس چشمی وجود ندارد.1

آیا امکان بهبود و بازگشت بیمار از حالت مرگ مغزی وجود دارد؟

خیر، امکان بهبودی و بازگشت فرد مرگ مغزی به هیچ عنوان وجود ندارد. مواردی که شنیده‌اید فرد دچار مرگ مغزی شده و سپس بهبود یافته است، در واقع مرگ مغزی نبوده است. این افراد در کمای عمیق بوده ولی نزدیکان آنها و یا حتی گاهی برخی از پزشکان و پرستارانی که درباره تفاوت مرگ مغزی و کما اطلاعات کافی ندارند چنین برداشت نادرستی کرده اند.2

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.neuronclinic.ir
3.www.hamshahrionline.ir