زني همزبان تحريم
نويسنده : سکينه ببري گنبد
کارشناس ارشد روابط بين الملل
کارشناس ارشد روابط بين الملل
جايگاه نمايندگي آمريکا در سازمان ملل در پيشبرد سياست هاي آمريکا
اوباما پيش از به قدرت رسيدن در مقاله اي با عنوان «از سرگيري رهبري آمريکايي» در مجله فارين افرز (آگوست 20078) بيان داشت: «در حال حاضر ما بار ديگر خواهان تدارک رهبري عالي جهان هستيم. تهديدات اين قرن خطرناک تر و پيچيده تر از آن چيزي هستند که در گذشته با آن رو به رو بوديم.» راهبرد خروج نيروها از عراق، افزايش نيروها در افغانستان، طرح بازسازي اقتصادي در داخل، امضاي پيمان جديد استارت، تنظيم و انتشار سند استراتژي امنيت ملي (NSS)، تعيين تکليف پرونده هسته اي ايران و سند وضعيت هسته اي آمريکا (NPR) همگي برنامه رهبري جهان از منظر اوباما را روشن مي سازند. از اين رو براي تبيين راهبردهاي کلان ايالات متحده در مناطق گوناگون، يکي از راه ها مطالعه نقش بازيگران مطرح اين عرصه است. به همين دليل شناخت ديدگاه هاي سوزان رايس، نماينده ايالات متحده در سازمان ملل مي تواند تا اندازه اي در شناخت سياست هاي راهبردي اين کشور موثر باشد.
نمايندگي ايالات متحده در سازمان ملل (USUN) نهادي است فکري - عملياتي که علاوه بر وجه اتاق فکر گونه آن، اهرم اجرايي بسيار مهمي در راستاي مشروعيت سازي راهبردهاي کلان آمريکا در سطح جهان و اقناع دولت هاي عضو - به ويژه اعضاي شوراي امنيت در رويه سازي هاي امنيتي و اتخاذ مواضع-به شمار مي رود. دفتر نمايندگي ايالات متحده در سازمان ملل از نهادهاي برجسته در حوزه ارتباطات و ديپلماسي است. در واقع رويکردها، مواضع و سخنراني هاي منتج از اين دفتر نشان از تلاش هاي ايالات متحده براي همسو کردن جامعه جهاني با برنامه هاي ميان مدت و بلند مدت آن دارد. حوزه هاي کاري اين دفتر مواردي مانند امنيت، منع گسترش سلاح هاي هسته اي و خلع سلاح، فقر و توسعه، تغييرات آب و هوايي، حقوق بشر و دموکراسي و اصلاحات سازمان ملل را در برمي گيرد.
دولت اوباما از ميان مسئوليت هاي متفاوت کاخ سفيد، تصدي نمايندگي اين کشور در سازمان ملل متحد را به سوزان اليزابت رايس واگذار کرده است. سوزان رايس متولد 17 نوامبر 1964، در واشنگن است. پدرش ايمت جي. رايس اقتصاددان و مادرش لوئيس ديکسون فيت از محققان برجسته موسسه بروکينگز و از دوستان نزديک مادلين آلبرايت بود. رايس تحصيلات دانشگاهي خود را ابتدا در رشته تاريخ در دانشگاه استانفورد به پايان رساند و پس از کسب بورس تحصيلي از دانشگاه آکسفورد طي سال هاي 1988 تا 1990 به تحصيل در مقطع دکتراي روابط بين الملل پرداخت. عنوان تز دانشگاهي او در اين دوره «ابتکار عمل کشورهاي مشترک المنافع در زيمبابوه، 1979-1980: اشاره اي به حفظ صلح بين المللي» بود. سوزان رايس در سال 1992 با ايان کامرون، تهيه کننده خبر در شبکه (ABC) ازدواج کرد و در حال حاضر صاحب دو فرزند به نام هاي (جک و ماريس) است.
رايس با کمک مادلين آلبرايت وارد وزارت خانه شد. او از 1993 تا 1997 عضو شوراي امنيت ملي دولت کلينتون بود. در سال هاي 1993 تا 1995 مدير گروه سازمان هاي بين المللي و حفظ صلح وزارت امور خارجه و در سال هاي 1995 تا 1997 دستيار ويژه رئيس جمهور در امور آفريقا بود. بعد از به قدرت رسيدن جمهوري خواهان، سوزان رايس عملاً از فعاليت هاي دولتي دور بود و به سراغ حوزه هاي تحقيقاتي رفت. او در سال 2002 به عنوان استاد مدعو به برنامه «سياست خارجي، اقتصاد جهاني و توسعه» موسسه بروکينگز پيوست. حوزه تحقيق اصلي او سياست خارجي ايالات متحده، دولت هاي فرومانده و ضعيف، فقر جهاني و تهديدات امنيتي فراملي بود. در کارزار انتخاباتي سال 2004 سوزان رايس در کمپين انتخاباتي جان کري فعاليت مي کرد. او در سال 2008 بار ديگر در کمپين انتخاباتي دموکرات ها به عنوان مشاور سياست خارجي اوباما ظاهر شد و تا پيروزي دموکرات ها در کنار اوباما ماند و سرانجام به دفتر نمايندگي ايالات متحده در سازمان ملل راه يافت.
رايس اولين زن و سياهپوستي به شمار مي رود که به اين مقام دست يافته است. منش، مواضع و سخنراني هاي سوزان رايس در مقام سفير آمريکا در سازمان ملل از خاستگاهي واقع گرايانه بر مي خيزد. بعضي ديدگاه ها در نگرشي سطحي بر اين امر تاکيد دارند که حضور يک زن در راس ساختاري تعيين کننده در ايالات متحده نشان از غلبه رهيافت هاي فمنيستي در عرصه سياست و امنيت دارد. در حالي که در نظام هاي سياسي نظام مند، اشخاص به ندرت متولي اسمي عمليات سياستگذاري هستند.
«مواجهه با فقر»، اولين کتاب سوزان رايس است که در سال 2010 توسط موسسه بروکينگز به چاپ رسيد. در اين اثر نگرش رايس نسبت به فقر، دولت هاي ورشکسته و تهديدات بين المللي آمده است. او در کتاب خود به خطرات پيش روي امنيت ملي ايالات متحده، تروريسم، گسترش تسليحات، بحران جهاني اقتصاد، بيماري هاي واگير، موادمخدر و جرائم بين المللي و تغييرات آب و هوايي اشاره کرده است. رايس بر دموکراتيزاسيون، حفظ صلح و راه هاي مبارزه با بعضي از چالش هاي پيش روي آمريکا تاکيد مي کند. سوزان رايس با همين رويکرد در تنظيم سند استراتژي امنيت ملي 2010 ايالات متحده نقش مهمي ايفا کرد. براي اولين بار موضوع ايران در متن سند استراتژيک ايالات متحده به چشم مي خورد. در سند مذکور از ايران و کره شمالي خواسته شده است به تعهدات بين المللي خود پايبند باشند. به طور کلي از زمان رياست جمهوري کلينتون، مقامات دولتي اعتراضهاي جدي و عميقي به سياست هاي ايران اعلام داشته اند و القابي چون دولت ياغي و تروريست و قانون شکن را به ايران نسبت داده اند. مقامات ايالات متحده براي وادار کردن ايران به تغيير رفتار، آشکارا طرح مهار و منزوي کردن ايران را دنبال مي کنند.
ايالات متحده همزمان با ارائه سند استراتژي امنيت ملي، گزارش بررسي وضعيت هسته اي 2010 را منتشر کرد که در راستاي راهبرد کلان آمريکاست. اين سند رويکرد دولت اوباما نسبت به پيشبرد دستورالعمل وي براي کاهش خطرات هسته اي و دنبال کردن هدف «جهان بدون سلاح هاي هسته اي» همراه با گسترش منافع امنيتي آمريکا را نشان مي دهد. سوزان رايس در پنجم آوريل 2009 درباره رابطه با ايران گفته بود: «به عقيده رئيس جمهور آمريکا، در صورتي که ايران برنامه هسته اي خود را متوقف کند اين امکان را خواهد داشت که ضمن داشتن حق دسترسي به برنامه هسته اي صلح آميز به جامعه بين المللي هم بازگردد.» رايس در هشتم ژوئن 2010 هم يک روز قبل از برگزاري نشست شوراي امنيت براي تصويب قطعنامه گفت: «هدف ما واداشتن رژيم ايران به توقف ادامه برنامه هسته اي و گفت وگوي سازنده و جدي ايران با جامعه جهاني است. ما همچنان رويکرد دو وجهي خود را حفظ مي کنيم يعني علاوه بر ابزار قطعنامه از ابزار ديپلماسي هم بهره مي بريم.» او در پاسخ به سوالي درباره تفاوت اين قطعنامه با قطعنامه هاي پيشين هم بر اين نظر بود: «در اين قطعنامه هيچ گونه اقدامات داوطلبانه اي فرض يا درخواست نشده بلکه در آن اقدامات الزام آور بسيار جدي مطرح است؛ به طوري که محدوده تحريم ها تسليحات غني سازي اورانيوم و موشک هاي بالستيک را هم در برمي گيرد. قطعنامه اي که فردا به تصويب خواهد رسيد در موضوعات گوناگون بوده و به شدت الزام آور و موثر خواهد بود.» گفته هاي رايس در جلسه شوراي امنيت تاثير بسياري در امضاي قطعنامه 1929 عليه ايران داشت. قطعنامه 1929 مبتني بر اقدامات پيشين ايالات متحده و مهندسي نظرات توسط نمايندگي آمريکا در سازمان ملل تصويب شد.
منبع:همشهري ديپلماتيک، شماره 43
